ایران یکی از ۱۰ کشور اول دنیا در استفاده از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی به شمار می‌رود که خطرات فراوانی برای سلامت جامعه و همچنین محیط‌زیست به دنبال دارد. در این شرایط بهترین گزینه، جایگزینی ظروف یکبار مصرف «آلومینیومی» به جای ظروف فومی پلی استایرن است.
فویل آلومینیوم ماده اولیه تولید ظروف یکبار مصرف آلومینیومی بسته‌بندی غذا است. هرچند در سالیان گذشته استفاده از ظروف یکبار مصرف آلومینیومی برای بسته‌بندی غذا افزایش یافته بود، اما از حدود یک سال پیش گرایش و تمایل مردم به آن‌ها کاهش یافته است.
«امیرحسین ایزدی» مدیرعامل شرکت پاکان ظروف پارس که میزان کاهش مصرف ظروف یکبار مصرف آلومینیومی را بیش از ۵۰ درصد عنوان می‌کند، دلیل این مسئله را افزایش قیمت این محصول تا بیش از دو برابر در یک سال گذشته دانست.
ایزدی در گفت‌گو با «فلزات‌آنلاین» با بیان اینکه آینده مصرف ظروف یکبار مصرف آلومینیومی با کاهش مواجه خواهد شد، تاکید کرد: هر روز تعداد مشتریان این محصول کاهش می‌یابد. به عنوان مثال اگر هزینه تولید یک عدد ظرف یکبار مصرف آلومینیومی، ۵۰۰ تومان باشد، این ظرف در بازار با قیمتی بین ۸۰۰ تا هزار تومان به دست مصرفکننده نهایی می‌رسد که رقم نسبتا بالایی است و مشتریان تمایل چندانی به پرداخت این میزان هزینه برای ظرف یک بار مصرف ندارند.
مدیرعامل شرکت پاکان ظروف پارس با بیان اینکه فقط پیمانکاران حاضرند چنین هزینه‌ای را برای خرید ظروف یکبار مصرف آلومینیومی پرداخت کنند، اظهارداشت: پیمانکاران نیز کمابیش سعی می‌کنند با حذف ظروف یکبار مصرف آلومینیومی، ظروف فومی را جایگزین کنند زیرا اختلاف قیمت ظرف آلومینیومی با فومی حدود ۵۰۰ تومان است.
ایزدی پیش‌بینی کرد در آینده رستوران‌ها به سمتی خواهند رفت که از مشتریان پرسیده خواهد شد غذا در ظرف فومی با هزینه کمتر، مثلا ۳۰۰تومان بسته‌بندی شود یا در ظرف آلومینیومی با هزینه بیشتر، مثلا هزار تومان.
وی بر این باور است که شاید تا مدتی مشتریان برای سلامتی و کیفیت خوب ظروف آلومینیومی در نگهداری غذا از آن استفاده کنند، اما پس از مدتی دوباره به سمت ظروف فومی خواهند رفت. این در حالی است که پیش از این ظروف یکبار مصرف آلومینیومی بسیار ارزان بودند و اختلاف قیمت آن‌ها با ظروف فومی ۵۰ تومان بود و مردم حتی برای بسته‌بندی غذای سرد نیز ظرف آلومینیومی استفاده می‌کردند.
بازار ظرف یکبار مصرف آلومینیومی نوسان شدیدی دارد
ایزدی با اظهار اینکه بازار ظرف یکبار مصرف آلومینیومی نوسان شدیدی دارد، گفت: پس از تولیدکنندگان ظرف‌های یکبار مصرف آلومینیومی، مصرف‌کنندگان دست دوم، عمده فروش‌ها و پخش‌کننده‌ها بیشترین فشار را متحمل می‌شوند.
وی با بیان اینکه مصرف‌کنندگان دست دوم، عمده‌فروشان و پخش‌کننده‌ها هنگام فروش محصول، حاشیه سودی به جنس خریداری شده از تولیدکنندگان اضافه می‌کنند، توضیح داد: نوسانات شدید قیمت آلومینیوم که از تابستان سال گذشته شروع شده است، موجب می‌شود قیمت نهایی کالای جدیدی که می‌خرند از حاشیه سود آن‌ها خارج شود.
وی ادامه داد: برای روشن شدن مسئله، فرض کنید مصرفکننده دست دوم، ظرفی را ۳۵۰ تومان از تولیدکننده خریده و به قیمت ۴۰۰ تومان می‌فروشد. اما هنگام سفارش جنس جدید، به دلیل افزایش قیمت آلومینیوم، قیمت فروش تولیدکننده به عنوان مثال به۴۲۰ تومان افزایش یابد؛ در این شرایط مصرف کننده دست دوم مجبور است ۲۰ تومان به سرمایه خود اضافه کند و بدین ترتیب اختلاف خرید جنس بیشتر از حاشیه سودش می‌شود.
مصرف‌کنندگان دست دوم ظرف‌های یکبار مصرف آلومینیوم برای راضی نگاه داشتن مشتری ممکن است بتوانند چندین بار این روال را طی کنند، اما در نهایت وقتی برگشتی از افزایش مکرر سرمایه‌اش به دست نمی‌آورد ، از این کسب و کار خارج می‌شود.
ترس از گرانی شمش آلومینیوم موجب افزایش قیمت آن می‌شود
ایزدی با تصریح اینکه یکی از دلایل نوسانات فویل آلومینیوم قیمت شمش آلومینیوم است، تاکید کرد: گاهی قیمت شمش آلومینیوم تغییر نمی‌کند و با قیمت پایه مثلا ۱۸هزار تومان در بورس عرضه شده و تقاضا می‌خورد و ۲۳هزار تومان میانگین قیمت معامله نهایی می‌شود؛ شمش آلومینیوم دفعه بعد نیز با همین قیمت در بورس عرضه و تقاضا می‌شود، اما هنگام فروش شمش در بازار، ۲هزار تومان گران‌تر قیمت می‌دهند.
وی با بیان اینکه این افزایش قیمت را در حالی اعلام می‌کنند که واقعا شمش آلومینیوم گران نشده است، گفت: ترس از گرانی شمش آلومینیوم موجب می‌شود که آینده نگری کرده و قیمت را سرخود اضافه کنند تا اگر دفعه بعد شمش واقعا گران شد، به یک‌باره در اصطلاح پله نخورد؛ بدین ترتیب که با توجه به تقاضای بازار، پیش‌بینی می‌کنند شمش آلومینیوم مثلا ۲۸هزار تومان می‌شود بنابراین پله پله قیمت آن را اضافه می‌کنند تا مشتری از افزایش یک‌باره ۸هزار تومانی شمش گلایه نکند.
ایزدی همچنین با تاکید بر اینکه نوسانات فویل آلومینیوم فقط وابسته به قیمت شمش نیست، اظهارداشت: دلار عامل تعیین کننده بعدی در نوسانات قیمت فویل آلومینیوم به شمار می‌رود؛ برای نمونه مرداد و شهریور سال گذشته بدترین زمان بازار آلومینیوم بود و شمش آلومینیوم اصلا عرضه نمی‌شد، اما هر کیلو شمش در بازار آزاد تا ۴۲هزار تومان قیمت‌گذاری شده بود.
مدیرعامل شرکت پاکان ظروف پارس با بیان اینکه بر اساس قیمت دلار، شمش آلومینیوم را فرمول‌گذاری می‌کردند، افزود: بدین ترتیب پیش‌بینی می‌کردند که در صورت عرضه شمش آلومینیوم، قیمتش چقدر خواهد بود.
بنا به گفته وی، هر فردی که در شهریور ماه سال گذشته شمش آلومینیوم خرید و موفق به فروش سریع آن نشد، ورشکست شد چون قیمت آن افت کرد و در دی ماه ۹۷ از ۳۵هزار تومان به ۱۹هزار تومان رسید. این در حالی است که این نوسان قیمت از ۱۱ هزار تومان شروع شد و به ۳۵هزار تومان و بعد به ۲۰هزار تومان رسید.
ایزدی با بیان اینکه همیشه نوسانات شمش آلومینیوم از حاشیه سود تولیدکننده خارج است و منجر به ضرر وی می‌شود، گفت: فعالیت در بازار آلومینیوم در یک سال گذشته خیلی سخت شده است. تا قبل از شروع سال ۹۷ بازار تقریبا ثابت بود و قیمت شمش به‌طور متوسط ۱۰ تا ۱۱هزار تومان بود و بین ۵۰۰ تا هزار تومان نوسان داشت، اما اکنون نوسان آن بین ۱۵ تا ۲۰هزار تومان است و این مسئله برای همه صنایع آلومینیوم مشکل‌ساز شده است.
وی همچنین با اشاره به اینکه تولیدکنندگان، فویل مورد نیاز خود را از کارخانه می‌خرند، اظهارداشت: البته در حال حاضر همه به سمت خرید فویل آلومینیوم از بازار گرایش پیدا کرده‌اند زیرا واسطه‌ها همیشه جنس آماده دارند اما کارخانه حتی در صورت داشتن فویل آماده، آن را بلافاصله به تولیدکنندگان تخویل نمی‌دهند.
ایزدی با اظهار اینکه کارخانه ابتدا ۷۰ درصد قیمت فویل را دریافت می‌کند و پس از یک ماه جنس را به تولیدکننده تحویل می‌دهد، تصریح کرد: در گذشته این مسئله مشکلی ایجاد نمی‌کرد اما در یک سال اخیر که تولیدکننده ابتدای ماه فویل را از کارخانه می‌خرد تا آخر ماه که به دستش می‌رسد به واسطه نوسانات شدید آلومینیوم، شاید سود زیاد یا ضرر فراوان کند.
مدیرعامل شرکت پاکان ظروف پارس با بیان اینکه با افزایش قیمت، تولیدکننده سود خواهد کرد و در مقابل با کاهش آن دچار زیان می‌شود، توضیح داد: من و بسیاری از تولیدکنندگان دیگر به دلیل وقوع چنین شرایطی در آذر ماه سال گذشته ضرر بسیاری متحمل شدیم زیرا در فاصله اول آذر که کالا را از کارخانه خریدیم تا پایان آذر که آن را تحویل گرفتیم، قیمت‌ها کاهش یافت.
وی درباره روش فروش تولیدات ظروف یکبار مصرف در بازار نیز توضیح داد: تولیدکنندگان ظروف یکبار مصرف را به یک یا چند عمده فروش می‌فروشند و آن‌ها نیز مبلغی را روی قیمت اولیه اضافه کرده و می‌فروشند.
به گفته ایزدی شاید تولیدکنندگانی که تازه وارد این حرفه شده‌اند برای به دست گرفتن بازار، خود مستقیم تولیداتشان را بفروشند، اما این امر در بلندمدت با هزینه‌ها همخوانی نداشته و توجیه اقتصادی ندارد.
البته وی با یادآوری اینکه پاسخگویی مستقیم تولیدکننده به همه نوع مشتری، نیازمند راه‌اندازی دفتر پخش است، گفت: راه‌اندازی دفتر پخش در شرکت تولیدی نیازمند سرمایه‌گذاری زیاد برای تامین پرسنل، وسایل، خودرو و… است که با توجه به هزینه‌های کنونی به صرفه‌تر است که بودجه را مستقیم در حوزه تولید ترزیق کرد.
با این حال مدیرعامل شرکت پاکان ظروف پارس یادآور شد که در حال حاضر دو خودرو و دو نیروی پخش داریم که فقط پاسخگوی مشتریان بزرگ‌تر است.
ظرف‌های آلومینیومی سالم، بهداشتی، عایق حرارتی و کم حجم هستند
مدیرعامل شرکت پاکان ظروف پارس همچنین درباره مزیت ظروف یکبار مصرف آلومینیومی نسبت به انواع فومی آن از جنس پلی استایرن نیز توضیح داد: ظرف‌های فومی برای استفاده غذای سرد مشکلی ندارند، اما در فرآیند تولید چندین بار تغییر ماهیت داده و در برابر حرارت تغییر شکل و بو می‌دهند و مقداری از مواد ظرف را به غذا منتقل می‌کنند و غذا در آن نیز سریع سرد می‌شود.
ایزدی با بیان اینکه بر اساس دستورالعمل مستقیم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، نباید از ظروف فومی برای بسته‌بندی غذا استفاده کرد، ادامه داد: در مقابل ظروف آلومینیومی تا دمای ۹۰۰ درجه سانتی‌گراد مشکلی ندارند و تغییر ماهیت نمی‌دهند و به دلیل داشتن درِ مقوایی، به شکل عایق عمل کرده و غذا را تا نیم ساعت در فضای بسته با همان رنج دمایی نگاه می‌دارد.
وی از دیگر مزیت‌های ظروف یکبار مصرف آلومینیومی را اشغال فضای کمتر نسبت به ظروف فومی عنوان کرد و افزود: در ظرفیت یکسان از لحاظ حجم غذایی که هر دو نوع ظرف آلومینیومی و فومی در بر‌می‌گیرند، ظروف آلومینیومی فضای کمتری نسبت به ظروف فومی اشغال می‌کنند زیرا ظروف آلومینیومی به راحتی روی هم چیده می‌شوند.
ایزدی همچنین یادآور شد: می‌توان ظروف آلومینیومی را درون مایکروفر سولار و شعله مستقیم و ملایم گاز قرارداد، اما نباید این ظرف را درون مایکروویو قرارداد زیرا جرقه می‌زند و موجب بروز مشکلات برقی می‌شود.
مدیرعامل شرکت پاکان ظروف پارس درباره ضخامت ظروف یکبار مصرف آلومینیومی توضیح داد: ضخامت فویل مورد استفاده برای تولید ظروف بیشتر از ۵۰ میکرون است و استفاده از فویلی با ضخامت کمتر باعث خواهد شد که ظرف غذای تولیدی استحکام لازم را نداشته باشد؛ البته عده‌ای هم از فویل با ضخامت ۴۵ میکرون هم استفاده می‌کنند که مناسب این نوع مصرف نیست.
وی در توضیح نحوه قیمت‌گذاری فویل‌های آلومینیومی در ایران با بیان اینکه قیمت نهایی شمش با کارمزد تبدیل جمع و ضرب در ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده می‌شود، گفت: کارمزد تبدیل سال گذشته ۵هزار و ۳۵۰ هزار تومان بود که هر سال رقمی به آن اضافه می‌شود.
ایزدی در خصوص کیفیت فویل‌های تولیدی شرکت‌های مختلف گفت: فویل تولیدی در داخل کشور از نظر کیفیت تقریبا خوب است و شرکت‌های مختلف تفاوت چندانی با هم ندارند. بهترین تولیدکننده‌های فویل آلومینیوم شرکت‌های پارس و هزار هستند به خصوص آلومینیوم پارس که تولیداتش از نظر کیفی به پای فویل‌های خارجی می‌رسد. البته این بین چند کارخانه تولیدی نیز وجود دارند که فویل‌های آن‌ها نرم است و برای تولید خوب نیست.
به گفته مدیرعامل شرکت پاکان ظروف پارس، ایجاد کارخانه تولید فویل سرمایه‌ای حدود ۶۰۰ میلیارد تومان نیاز دارد، اما در این بین افرادی که با سرمایه کمتری اقدام به احداث کارخانه تولید فویل کنند، کیفیت محصول تولیدی آن‌ها خوب نخواهد بود، در حوزه تحویل کالا خوب عمل نکرده، و به اصطلاح عامیانه، بازار را خراب می‌کنند و در نهایت نیز خودشان با مشکل مواجه می‌شوند.
به باور وی نباید با هر سرمایه‌ای وارد حوزه تولید فویل آلومینیوم شد زیرا با این کار علاوه بر لطمه زدن به سرمایه، بازار نیز خراب می‌شود.
تولید کارمزدی فویل از سوی برخی تولیدکنندگان
ایزدی همچنین درباره تفاوت قیمت ظروف یکبار مصرف تولیدی شرکت‌های مختلف، توضیح داد: کسانی که مصرف فویل آلومینیوم آن‌ها بسیار زیاد است و جزو نفرات اصلی تولید در این حوزه به شمار می‌روند، به جای خرید آن خود اقدام به تولید فویل می‌کنند؛ بدین ترتیب که شمش آلومینیوم را می‌خرند و کارمزد تولید آن را به کارخانه‌های اصلی پرداخت کرده و کارخانه‌ها نیز طی مراوداتی برای آن‌ها فویل را تولید می‌کنند.
آنگونه که از توضیح وی برآمد، این مسئله در کاهش قیمت نهایی تولید ظرف یکبار مصرف آلومینیومی تاثیرگذار است به گونه‌ای که ظروف تولیدی را با قیمتی در بازار عرضه می‌کند که فروش با این قیمت توسط سایر تولیدکنندگان حتی هزینه‌های تولید آن‌ها را هم کفاف نمی‌دهد. به گفته ایزدی عرضه ارزان محصول تولیدی این افراد نشان می‌دهد که مواد اولیه را ارزان می‌خرند.
مدیرعامل شرکت پاکان ظروف پارس گفت: در گذشته بحث تفاوت ضخامت ظروف تولیدی توسط تولیدکنندگان مختلف در بازار مطرح بود، اما اکنون تولیدکنندگان اصلی ظروف یکبار مصرف آلومینیوم به اجماع با یک ضخامت و وزن یکسان ظرف تولید می‌کنند. ظروف عرضه شده توسط این تولیدکنندگان در بازار با ظروف سایر تولیدکنندگان ۵۰ تا ۶۰ تومان اختلاف قیمت دارد و ارزان‌تر است.
ایزدی در پایان گفت: تهران محل اصلی تمرکز سرمایه و بازار است و قیمت هم در این شهر تعیین می‌شود؛ البته تولیدکننده شهرستان می‌تواند قیمتی را برای ظرف تولیدی خود تعیین کند، اما مسئله این است ماده اولیه‌ای که می‌خرد نوسان زیادی دارد و از کنترلش خارج است. ضمن اینکه باید بتواند با تولیدکننده تهران نیز رقابت کند چون تفاوت قیمت این دو دسته تولیدکننده در کرایه حمل است.
