ریخته‌گری، به عنوان یک صنعت مادر و بسیار مهم در جهان شناخته می‌شود که از دیرباز در کانون توجه بشر قرار گرفته و قدمت آن به سالیان بسیار دور برمی‌گردد. تولید قطعات فلزی اعم از آهنی و غیرآهنی در اشکال و ابعاد مختلف جهت استفاده در صنایعی همچون خودروسازی، نفت، گاز و پتروشیمی، لوازم خانگی و…، یکی از مهم‌ترین عوامل سرعت بخشیدن به توسعه و پیشرفت این صنایع بوده و همین مسئله، اهمیت صنعت ریخته‌گری را دوچندان می‌کند. بر اساس گزارش‌های ارائه شده، در حال حاضر بالغ بر ۱۱۲ میلیون تن انواع قطعات فلزی در دنیا تولید می‌شود که ۷۰ درصد آن، به قطعات چدنی اختصاص دارد. در ایران نیز طبق پیش‌بینی‌های انجام شده، تولید قطعات فلزی طی یک دهه آینده، سالانه ۲٫۴ درصد افزایش خواهد یافت که در این میان، سهم قطعات چدنی با رشد میانگین ۱٫۶ درصد در سال، باعث خواهد شد تا صنعت ریخته‌گری سهم ۲٫۵ درصدی و تقریبا ثابت خود را در رفع نیاز صنایع مختلف به انواع قطعات ریختگی به ویژه چدن حفظ کند.

ریخته‌گری آسان، ماشین‌کاری و قیمت تمام شده مناسب به علاوه قابلیت جذب ارتعاش، استحکام و انعطاف‌پذیری بالا، از جمله خواص چدن‌‌ به شمار می‌آید که منجر به تمایز آن نسبت به سایر فلزات و افزایش کاربرد آن در صنایع مختلف شده است؛ تا جایی که در برخی قسمت‌ها، چدن داکتیل به دلیل مقاوت و استحکام بالایی که دارد، جایگزین قطعات فولادی می‌شود. از طرفی، نیاز بازارهای داخلی و صادراتی به قطعات چدنی، با یک روند روبه‌رشد طی سالیان اخیر همراه بوده و علاوه بر رشد تولید و رفع نیاز بازار داخل، عرضه این قطعات در بازارهای منطقه‌ای و اروپایی نیز افزایش یافته است. در حال حاضر کشور ما در شرایط تحریم قرار دارد و ضرورت صادرات و ارزآوری از طریق صنایع مختلف به ویژه صنعت ریخته‌گری، بیش از پیش احساس می‌شود. در حالی که توسعه تولید و صادرات قطعات چدنی، مستلزم افزایش سرمایه‌گذاری و حمایت هرچه بیشتر از فعالان این بخش است اما شاهد افت و عدم پذیرش ریسک سرمایه‌گذاری‌های جدید در این صنعت هستیم که شرایط ادامه فعالیت در کارگاه‌های ریخته‌گری به ویژه کوچک‌مقیاس را دشوار کرده است.

یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش سرمایه‌گذاری در صنعت ریخته‌گری، دشواری‌ و سختی‌ کار در این بخش است. ریخته‌گری، جزو مشاغل سخت و زیان‌آور محسوب می‌شود و بدون شک فعالیت در کارخانجات ریخته‌گری، بدون علاقه‌ و انگیزه کافی امکان‌پذیر نخواهد بود. متاسفانه شرایط در جامعه ما به سمت و سویی پیش رفته است که علاقه‌مندی به کسب درآمد از طریق مشاغل کاذب و آسان‌تر نسبت به ریخته‌گری، افزایش یافته و این معضل به عنوان یکی از گلوگاه‌های اصلی، نه تنها منجر به کاهش سرمایه‌گذاری‌ در صنعت ریخته‌گری بلکه سایر صنایع مادر شده است. از سوی دیگر، انواع قطعات چدنی جدید در حالی با استفاده از روش‌های نوین ریخته‌گری و به‌کارگیری دانش و تکنولوژی روز تولید در کشورهای توسعه‌یافته و صنعتی جهان تولید می‌شود که به دنبال اعمال تحریم‌های ظالمانه اقتصادی و عدم واردات تکنولوژی و همچنین دستگاه‌ها و ماشین‌آلات جدید به داخل کشور، بسیاری از خطوط تولید در واحدهای ریخته‌گری به ویژه کارگاه‌های کوچک‌مقیاس، قدیمی و متعلق به چند دهه قبل است. در این شرایط، سرمایه‌گذاری برای راه‌اندازی کارخانجات جدید، مقرون به صرفه نیست و ممکن است با ضرر و زیان مالی نیز همراه شود.

در پایان باید گفت با توجه به اهمیت فراوان صنعت مادر ریخته‌گری و همچنین کاربردهای متنوع قطعات چدنی در صنایع مختلف، دولت و همچنین وزارت صنعت، معدن و تجارت کشور باید حمایت خود را از فعالان این صنعت به ویژه تولیدکنندگان بزرگ و قدیمی که چندین دهه از آغاز فعالیت آن‌ها می‌گذرد، افزایش دهند و موانع موجود در راستای توسعه سرمایه‌گذاری در این زمینه را رفع کنند. اعطای تسهیلات کم‌بهره به کارگاه‌های کوچک ریخته‌گری که از قدرت رقابت‌پذیری کمتری نسبت به شرکت‌های بزرگ برخوردارند، می‌تواند زمینه‌ به‌روزرسانی تجهیزات در این کارگاه‌ها و همچنین افزایش سرمایه‌گذاری در این صنعت را فراهم کند. از طرفی، دولت و سازمان‌های ذی‌ربط باید یک سری مشوق‌های مالی برای فعالان بخش خصوصی در صنعت ریخته‌گری به ویژه واحدهای کوچک را در نظر بگیرند تا انگیزه سرمایه‌گذاری جهت ادامه فعالیات این واحدها و همچنین احداث و راه‌اندازی کارخانجات جدید ریخته‌گری افزایش پیدا کند.

یادداشت: بابک ضیغمی – مدیرعامل شرکت ریخته‌گری تراکتورسازی ایران

انتهای پیام//