کشور شیلی، بزرگ‌ترین تامین‌کننده مس در جهان به شمار می‌رود و شرکت «Codelco»، بیش از یک چهارم از تولید مس این کشور را به خود اختصاص داده است. این شرکت اخیرا حرکت مهمی در راستای تغییر سیستم استخراج معادن بزرگ خود از روش روباز به زیرزمینی در دستور کار قرار داده است. با این حال، چالش‌ها و پیچیدگی‌های روش زیرزمینی و همچنین اقدامات ناکافی شرکت «Codelco» در حوزه تامین و نگهداری، منجر شده است تا تولید این معادن دچار معضلات جدی شود.

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات ‌آنلاین» و به ‌نقل از خبرگزاری رویترز، در زیر بزرگ‌ترین معدن مس روباز جهان در شیلی، مجموعه تونلی پر از گردوغبار قرار دارد و به حدی این ذرات ریز در فضای داخلی آن متراکم هستند که حتی موجب خرابی ماشین‌‌آلات مورد استفاده در تونل‌ها شده‌اند. علاوه‌براین، اغلب کارگران نمی‌توانند در چنین مکانی بدون استفاده از لباس مخصوص کار (لباسی شبیه به لباس فضانوردان) به فعالیت بپردازند.

سیستم انتقال نوار نقاله‌ای که در این معادن مورد استفاده قرار می‌گیرد، اغلب به دلیل وجود ذرات گردوغبار متراکم دچار مشکل شده و در برخی مواقع سبب آتش‌سوزی می‌شود. علاوه‌براین، خطاهای انجام شده در روند استخراج معادن در برخی موارد، منجر به تخریب تونل‌ها شده است و حتی سیستم آهنربای الکتریکی بزرگ که به منظور پاکسازی اشیای آسیب ‌دیده درون تونل‌ها نصب شده‌اند، در چهار سال گذشته کارایی لازم را از خود نشان نداده‌اند.

شرایط اعلام شده، تنها گوشه‌ای از مشکلاتی است که تعدادی از کارگران فعال در پروژه‌ پنج میلیون دلاری «Chuquicamata Subterranea » واقع در کشور شیلی در گفت‌و‌گوی خود با خبرگزاری رویترز به آن اشاره کرده‌اند. گفتی است پروژه معدن مس مذکور، یکی از معادنی است که شرکت دولتی «Codelco» واقع در شیلی قرار بود نحوه استخراج از آن را از روش روباز به روش استخراج زیرزمینی تغییر دهد.

ماکسیمو پاچکو، مدیرعامل شرکت «Codelco» در پاسخ به سوال خبرگزاری رویترز در خصوص اعتراض کارگران این مسئله را حق طبیعی آن‌ها برشمرد و افزود که این شرکت از اشتباهات گذشته خود درس گرفته است.

به گفته وی، پروژه «Chuquicamata Subterranea» یکی از چهار پروژه بزرگی است که تحت مدیریت شرکت «Codelco» قرار دارد. پاچکو با ساختاری نامیدن این پروژه، هدف بهره‌برداری از این معدن را جبران کمبود سنگ‌های معدنی کم‌عیار عنوان کرد.

با روند صعودی تمایل کشورهای جهان به گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر، حجم تقاضا برای مس به شدت افزایش خواهد یافت. در حال حاضر میزان حجمی که از فلز مس در خودروهای الکتریکی استفاده می‌شود، چهار برابر خودروهایی با موتور احتراقی است. گفتنی است که شیلی بزرگ‌ترین تامین‌کننده مس در جهان به شمار می‌رود و شرکت «Codelco»، بیش از یک چهارم از میزان تولید مس این کشور را به خود اختصاص داده است.

به نظر می‌رسد بازبینی‌های اساسی انجام شده در زیرساخت‌های پروژه «Chuquicamata Subterranea»، طول عمر معدن در این پروژه را تا حدود ۵۰ سال افزایش می‌دهد. با این حال، تغییر نحوه استخراج از روش روباز به روش زیرزمینی، احتمالا ممکن است به دلیل ریزش تونل‌ها و مشکلات ساخت‌وساز با تاخیر مواجه شود. پس از آغاز فعالیت پروژه مذکور در سال ۲۰۱۹، پیش‌بینی شد که میزان تولید مس از این معدن در سال ۲۰۲۳، به حدود ۳۸۵ هزار تن برسد. طبق گزارش‌های به دست آمده، میزان تولید مس در این پروژه در سال ۲۰۲۲، حدود ۲۶۸ هزار تن و در ۹ ماهه سال ۲۰۲۳، تنها ۱۷۸ هزار تن اعلام شد.

خبرگزاری رویترز با انجام مصاحبه با بیش از ۱۲ کارمند شرکت «Codelco» فعال در معادن این مجموعه، دفاتر مرکزی و اتحادیه‌ها و ارزیابی صدها صفحه از گزارش‌های داخلی، صورت‌های مالی و اسناد نظارتی و تحقیقاتی شرکت مذکور، ارزیابی علل تاخیرهای ایجاد شده در روند تولید پروژه «Chuquicamata Subterranea» را بررسی کرد. برخی کارمندان شرکت «Codelco» در مصاحبه با این خبرگزاری بیان کردند که با وجود مشکلات مالی، جراحات کارگران و حتی مرگ آن‌ها، هیچ پاسخی از تیم مدیریت و مدیران سطح بالای شرکت مذکور ارائه نشده است.

سازمان خدمات ملی زمین‌شناسی و معدنی شیلی «Sernageomin» در گفت‌و‌گو با خبرگزاری رویترز اعلام کرد که برای شرکت «Codelco» از سال ۲۰۲۱ تاکنون، ۲۹ بار مجوز فعالیت صادر شده و هفت مرتبه سانحه مرگبار در معدن تحت مدیریت این شرکت رخ داده است. به گفته این سازمان، اغلب حوادث اتفاق افتاده در پروژه «Chuquicamata Subterranea» مربوط به روند ساخت‌و‌ساز بوده است. سازمان خدمات ملی زمین‌شناسی و معدنی شیلی، علل وقوع چنین حوادثی را مسائل مختلفی مطرح کرد اما با این حال، از عامل «رخنه در مکانیزم‌ سیستم‌های کنترل» به عنوان اصلی‌ترین علت حوادث در معدن مذکور نام برد.

پاچکو در مصاحبه‌ خود با خبرگزاری رویترز، به موضوع فرایند فاز تعمیر و نگهداری در شرکت «Codelco» در زمان شیوع ویروس کرونا به دلیل مشکلات مربوط به زنجیره تامین و مسائل مربوط به کارکنان این شرکت اشاره کرد و افزود: این مسئله منجر به ایجاد وقفه در فرایند و خرابی برخی تجهیزات شد که البته بعضی مشکلات ناشی از این اتفاق کماکان ادامه دارد.

کاهش تولید مس شرکت کودلکو به کمترین میزان در ۲۵ سال گذشته

وی تصریح کرد: شرکت «Codelco» در زمان شیوع ویروس کرونا، هیچ فرایند تعمیر و نگهداری به صورت از قبل برنامه‌ریزی ‌شده‌ انجام نداد؛ چراکه تمام تلاش‌‌ها بر حفظ روند تولید متمرکز شده بود. به همین دلیل هم‌اکنون این شرکت باید بهای چنین تصمیمی را بپردازد.

به گفته مدیرعامل شرکت «Codelco»، تاخیر در اجرای پروژه‌های ساختاری نیز بر آغاز فرایند تعمیر و نگهداری تاثیر گذاشت زیرا این شرکت مجبور شد پس از شروع بهره‌برداری از پروژه‌های جدید، از ماشین‌آلاتی استفاده کند که قصد داشت به دلیل فرسودگی آن‌ها را کنار بگذارد.

پاچکو عنوان کرد: مشکلاتی مانند کاهش عیار سنگ‌های معدن، تغییرات شدید اقلیمی مانند خشک‌سالی و وقوع سیل‌های ویرانگر در سال ۲۰۲۳ در کنار وقوع برخی حوادث در معادن تحت مدیریت شرکت «Codelco»، از جمله عواملی بودند که فرایند تولید این شرکت را مختل کردند. در همین راستا، میزان تولید کلی مس شرکت «Codelco» در سال ۲۰۲۳ از یک میلیون و ۶۲۰ هزار تن در سال ۲۰۲۱، به یک میلیون و ۳۲۵ هزار تن کاهش یافت.

وی و سایر مدیران اجرایی شرکت مذکور معتقدند که به دلیل آغاز بهره‌برداری از پروژه‌های جدید بیشتر و بازگشت به وضعیت عادی فعالیت در معدن «Ministro Hales» تحت مدیریت شرکت «Codelco» پس از وقوع یک رانش عظیم زمین در سال ۲۰۲۲، وضعیت رکود تولید در سال ۲۰۲۴ روند معکوسی به خود خواهد گرفت.

شرکت «Codelco» در روز ۱۸ ژانویه سال ۲۰۲۴ اعلام کرد که قصد دارد حدود ۷۲۰ میلیون دلار دیگر در پروژه «Chuquicamata Subterranea» سرمایه‌گذاری کند. قرار بود تا سال ۲۰۱۷، راه‌اندازی پروژه مذکور که در ابتدا همراه با چندین پروژه دیگر در سال ۲۰۰۸ آغاز شد، به پایان برسد اما به نظر می‌رسد بهره‌برداری از آن به سال ۲۰۲۵ موکول شده است.

مدیرعامل شرکت «Codelco» خاطرنشان کرد: این شرکت، سرمایه‌گذاری بیشتری برای انجام فرایند تعمیر و نگهداری اختصاص خواهد داد و یک ساز‌و‌کار نظارت دقیق را برای اجرای آن به‌ کار خواهد برد.

مقایسه هدف‌گذاری‌ها و عملکرد شرکت کودلکو

پاچکو با اشاره به اعتراض کارکنان شرکت «Codelco»، نحوه عملکرد و عکس‌العمل مدیران اجرایی این شرکت به چنین اتفاقی را نادرست دانست و گفت: اگرچه برخی عقیده دارند که برای هر اشتباهی تاوانی باید پرداخت شود اما درس گرفتن از اشتباهات گذشته، اولویت بالاتری نسبت به این مسئله دارد.

مشکلات پیرامون فرایند تعمیر و نگهداری در پروژه  (PMCHS)

پنج نفر از کارگرانی که خبرگزاری رویترز با آن‌ها مصاحبه کرد، بیان کردند که بسیاری از مشکلات پروژه مذکور از زمانی آغاز شد که تیم مدیریت معدن «El Teniente» تحت مدیریت شرکت «Codelco» به عنوان بزرگ‌ترین ذخایر مس زیرزمینی جهان، مدیریت پروژه «Chuquicamata Subterranea» را در سال ۲۰۱۹ در اختیار گرفت اما نتوانست خود را با شرایط کوهستانی این پروژه وفق دهد.

لازم به ذکر است که پروژه «Chuquicamata Subterranea»، یک معدن زیرزمینی محسوب می‌شود که در منطقه صحرای شمالی شیلی واقع شده است و در حالت کلی بافت این معدن نسبت به معدن «El Teniente»، حالت سنگ‌لاخی و صخره‌ای مانند بیشتری دارد.

یکی از مدیران سطح بالای شرکت «Codelco»، عنوان کرد که تیم مدیریت پروژه «Chuquicamata Subterranea» به دلیل اعتماد به نفس بیش از حد در داشتن تجربه به‌کارگیری از روش استخراج زیرزمینی در معدن «El Teniente»، مرتکب اشتباهاتی در انجام وظایف خود شده‌اند. در همین رابطه درخواست خبرگزاری رویترز برای مصاحبه با مدیران محلی مستقر در پروژه مذکور رد شد.

برخی از کارکنان مصاحبه شونده به این خبرگزاری اعلام کردند که اجرای فاز تعمیر و نگهداری در پروژه «Chuquicamata Subterranea» به طور کامل متوقف شده است. آن‌ها کمبود قطعات یدکی و کمبود سیستم‌های پشتیبان را دلیل این اتفاق عنوان کردند؛ چنین اتفاقی بدین معناست که بسیاری از اختلالات در روند فعالیت معدن نامبرده، به طور کامل منجر به توقف فرایند تولید خواهد شد.

یکی دیگر از کارگران شرکت «Codelco» تصریح کرد: در جریان سفر خود به شهر کالاما در شمال شیلی در ماه دسامبر ۲۰۲۳، جایی که پروژه «Chuquicamata Subterranea» واقع شده است، برخی از ماشین‌‌آلات که قرار بود در سال ۲۰۱۹ استفاده از آن‌ها به دلیل فرسودگی متوقف شود، هنوز به‌ کار گرفته می‌شوند.

وی افزود: تنها چهار دستگاه از ۱۰ کامیون‌ شرکت نامبرده در این پروژه فعال بودند و امکان استفاده از مابقی ماشین‌آلات به دلیل خرابی وجود نداشت. به علاوه، در حال حاضر احتمال خرابی ماشین‌آلات فعال این شرکت به دلیل وجود سنگ‌‌‌ریزه‌های سخت نیز وجود دارد.

به گفته این کارگر، دو سیستم انتقال نوار نقاله‌ای باید روزانه ۱۱ هزار تن خاک در این معدن را منتقل کنند اما سیستم‌های نقاله‌ای مذکور، تنها موفق به جابه‌جایی ۶ هزار تن شده‌اند. با این وجود، خبرگزاری رویترز صحت اطلاعات ارائه شده را تاکنون نتوانسته است تایید کند.

بر اساس گزارش ارائه شده در سال ۲۰۲۳ از سوی سازمان خدمات ملی زمین‌شناسی و معدنی شیلی که متن آن تاکنون منتشر نشده بود، علت ریزش تونل در پروژه «Chuquicamata Subterranea» ناشی از تغییرات گسترده ایجاد شده در روند ساخت‌وساز اعلام شد که هیچ‌گونه مجوزی برای آن توسط سازمان مذکور صادر نشده است.

بر اساس متن گزارش، شرکت «Codelco» از میلگردهایی با ابعاد کوچک‌تر و ضعیف‌تر استفاده کرده است که با فاصله بیشتری از آنچه برای آن تعیین شده، قرار گرفته است. به علاوه، شرکت نامبرده دیوار حائل را جایگزین استفاده از اسکلت‌های فولادی کرده است. همچنین پنج رانش زمین در سال ۲۰۲۰ در این پروژه اتفاق افتاد.ه است موضوع ذکر شده، نشان می‌داد که تغییرات ایجاد شده از سوی شرکت «Codelco» باعث چنین اتفاقاتی شده بود؛ به علاوه در گزارش مذکور، به عملکرد ضعیف و ناکارآمد شرکت مربوطه در این خصوص اشاره شده بود.

پروژه‌های ساختاری

طبق پیش‌بینی‌های شرکت «Codelco»، هر چهار پروژه بزرگ تحت مدیریت این شرکت در رسیدن به هدف‌گذاری‌های انجام شده با تاخیر مواجه شده‌اند. از این رو، هزینه‌های این شرکت بیش از میلیاردها دلار افزایش یافته است و هر چهار معدن تحت اختیار با حوادث و مشکلات عدیده‌ای در روند اجرایی خود روبه‌رو شده‌اند. به همین دلیل امکان افزایش میزان تولید طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده فراهم نشده است. شرکت «Codelco» در گزارش میزان درآمد خود که به دولت شیلی ارائه داده است، اعتراض خود را نسبت به ایجاد اختلال در روند سرمایه‌گذاری در معادن تحت اختیار اعلام کرد و افزود که اختلالات ایجاد شده، منجر به مشکلات در پرداخت بدهی این شرکت شده است.

خوان کارلوس گواخاردو، رئیس شرکت «Plusmining» مستقر در شهر سانتیاگو بیان کرد: اگرچه راه‌اندازی پروژه‌های معدنی به ندرت مطابق با بودجه تخصیص یافته و در بازه زمانی تعیین شده به اتمام می‌رسند اما شرکت «Codelco» با در اختیار گرفتن مدیریت هم‌زمان چندین پروژه معدنی، مرتکب خطایی استراتژیک شد.

یکی از پروژه‌های بزرگ در دست توسعه شرکت «Codelco»، معدن «El Teniente» است که قرار بود با حفر یک تونل به طول هشت کیلومتر و با هدف افزایش عمر معدن تا ۵۰ سال در سال ۲۰۱۷ به مرحله بهره‌برداری برسد.

آندره سوگارت، مدیرعامل سابق شرکت «Codelco» در ماه آگوست ۲۰۲۳ اظهار داشت: حفر تونل مذکور، حدود نیم متر در روز انجام می‌شد و در آن زمان تنها ۵۰۰ متر از هشت کیلومتر در نظر گرفته شده از مسیر تونل باقیمانده بود؛ ضمن اینکه پیشروی در حفر تونل با استفاده از مواد منفجره و مبتنی بر رویدادهای لرزه‌ای ناگهانی صورت می‌گرفت.

بر اساس گزارش سال ۲۰۲۱ ارائه شده از سوی سازمان خدمات ملی زمین‌شناسی و معدنی شیلی، استحکامات ایجاد شده در تونل نامبرده چندان مقاوم نیستند که بتوانند در برابر موج انفجارهایی که در آن انجام می‌شود، مقاومت کنند. مطابق با سندی که متن گزارش آن در گذشته منتشر نشده بود، این تونل به گونه‌ای ساخته خواهد شد که در برابر یک زمین لرزه شبیه‌سازی شده به بزرگی ۱٫۹ ریشتری (Mw) مقاومت کند اما سقف تونل و دیواره جانبی آن بر اثر وقوع زمین لرزه‌ای به بزرگی ۱٫۷ ریشتری در روز ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۰ فرو ریخت. بر اساس متن سند ارائه شده، احتمال وقوع مجدد سناریویی مشابه در این تونل در آینده وجود دارد.

در گزارش سند مذکور، بر اثر وقوع یک زمین لرزه شبیه‌سازی شده در ماه جولای ۲۰۲۳ ناشی از انفجار سنگ، منجر به ریزش تونل و حبس یک کارگر در آن شد؛ ۱۲ نفر دیگر نیز به علت ریزش تونل در مراکز درمانی مورد معاینه قرار گرفتند. با این حال آسیب جدی به آن‌ها وارد نشده بود.

شرکت «Codelco» در واکنش به این اتفاق اعلام کرد که در حال تهیه گزارشی تا پایان سال ۲۰۲۳ به منظور بررسی علت و تدوین فهرست اقداماتی برای بهبود سیستم‌های استحکامات در تونل یاد شده است اما با این وجود، هنوز متن گزارش مذکور منتشر نشده است.

پاچکو با مقایسه پیچیدگی‌های مدیریت هم‌زمان یک ابرپروژه و چهار پروژه بزرگ معدنی یادآور شد: دستیابی به اهداف تعیین شده برای پروژه‌های تحت مدیریت شرکت «Codelco» تا زمان تصدی وی، طبق برنامه‌ریزی‌ها پیش می‌رفت.

انتهای پیام//