میزان تاثیر صنعت فولاد بر سایر فعالیت‌های اقتصادی و در نهایت رشد اقتصادی هر کشور انکارناپذیر است؛ موضوعی که از جنبه‌های مختلفی نظیر تامین مواد اولیه سایر صنایع، اشتغال‌زایی گسترده و قابل بررسی است. در واقع به جرات می‌توان گفت هیچ صنعتی نیست که برای پیشبرد فعالیت‌های خود به نوعی به ماده‌ای به نام فولاد نیازمند نباشد. نگاهی به نقش استراتژیک صنعت فولاد در جهان و مزیت‌های نسبی موجود در ایران برای توسعه این صنعت، حاکی از لزوم تسهیل مسیر فعالیت این صنعت در کشور است. شرکت فولاد خوزستان نیز از جمله شرکت‌هایی است که نه تنها با تامین نیاز داخل کشور بلکه با حضور مستمر و موثر در بازارهای صادراتی، نقشی محوری در رشد صنعت فولاد کشور ایفا می‌کند.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین»، شاخص تولید فولاد در هر کشور به عنوان یکی از پیشران‌های اصلی صنعت و اقتصاد قلمداد می‌شود و نقش پررنگ آن در رشد و توسعه سایر صنایع بر کسی پوشیده نیست. توسعه صنعت فولاد از چند منظر می‌تواند بر رشد و توسعه سایر حوزه‌های صنعت و اقتصاد از جمله خودروسازی، ساخت‌و‌ساز و ساختمان و سایر صنایع تاثیر بگذارد. فولاد به عنوان ماده اولیه سایر صنایع کاربرد وسیعی دارد و باید توجه داشت که سهولت تامین مواد اولیه این صنایع، نخستین دستاورد توسعه صنعت فولاد محسوب می‌شود. از سوی دیگر، بسیاری از صنایع می‌توانند به عنوان تامین‌کننده صنعت فولاد عمل کنند و بنابراین یکی از نتایج بارز رشد تولید فولاد، توسعه قابل توجه تامین‌کنندگان بزرگ و کوچک مواد مصرفی و اولیه این صنعت است که از گردش مالی قابل‌توجهی نیز در این حوزه منتفع خواهند شد. علاوه‌براین، از پتانسیل اشتغال‌زایی صنعت فولاد در طول زنجیره تولید و تامین نیز نمی‌توان به سادگی عبور کرد و باید اذعان داشت که این صنعت بار سنگینی را برای افزایش اشتغال جوانان به دوش می‌کشد.
ارز‌آوری صنعت فولاد ناشی از رقابت‌پذیری بالا و حضور ایران در بازارهای خارجی از نقاط قوت این صنعت به شمار می‌آید؛ به طوری که ایران همواره یکی از کشورهای دارای رشد بالا در تولید و صادرات در سطح جهان تلقی شده و جایگاه خود را میان ۱۰ کشور نخست تولیدکننده فولاد نیز حفظ کرده است. از این رو، انتظار می‌رود که به هر شکل ممکن از این صنعت که به طور قابل‌توجهی بومی‌سازی شده است و زنجیره کامل آن نیز در داخل کشور وجود دارد، برای تداوم کسبوکار و حضور جدی در بازارهای جهانی حمایت ویژه‌ای صورت پذیرد. همچنین لازم است که از چالش‌های پیش‌رو که متاسفانه رو به تزاید نیز هستند، تا حد ممکن کاسته شود. دست‌اندر‌کاران صنعت فولاد نیز رسالت ویژه‌ای دارند که کیفیت و ارزش افزوده فولاد کشور را در طول زنجیره تولید ارتقا ببخشند و از صادرات با حاشیه سود کمتر به خصوص در زمینه مواد اولیه تا حد ممکن پرهیز کنند.
«فخوز» در صدد تکامل زنجیره ارزش
رویکرد بنیادین شرکت فولاد خوزستان به عنوان بزرگ‌ترین عرضه‌کننده شمش فولادی در بورس کالای ایران طی سال‌های متمادی، در وهله نخست پاسخگویی به نیاز این محصولات در سطح کشور و در وهله بعد توجه به بازارهای صادراتی برای فروش محصول مازاد بر نیاز شرکت‌های داخلی بوده است. این رویکرد باعث شده است تا در سال ۱۴۰۲ نیز شرکت فولاد خوزستان، بزرگ‌ترین عرضه‌کننده فولاد میانی در بورس کالای ایران قلمداد شود؛ به طوری که ۲۰ درصد از عرضه شمش و ۳۵ درصد از عرضه تختال در بورس به این شرکت اختصاص داشته است. این مسئله نقش محوری شرکت فولاد خوزستان در تامین مواد اولیه کارخانجات پایین‌دست زنجیره تولید را به خوبی آشکار می‌کند.
شرکت فولاد خوزستان برای توسعه سبد محصول و تنوع‌بخشی به کسبوکار خود و به تبع آن حضور در بازارهای جدید، از طریق رویکردهای متنوعی از جمله اجرای طرح‌های توسعه، بهبود مستمر با استفاده از خلاقیت کارکنان و همچنین فرایند مدیریت تکنولوژی اقدام می‌کند. به عنوان مثال، این شرکت در تازه‌ترین اقدام خود به راه‌اندازی کارخانه مگامدول زمزم ۳ با ظرفیت دو میلیون تن مبادرت ورزیده و از این رهگذر، علاوه بر تامین نیاز آهن اسفنجی خود، قادر خواهد بود حدود یک میلیون تن آهن اسفنجی را نیز در بازارهای داخلی و صادراتی عرضه کند. علاوه‌براین، این شرکت طرح احداث کارخانه اسلب عریض را نیز در دست اقدام دارد که با راه‌اندازی آن، طیف وسیعی از تختال چه از نظر آنالیزهای با ارزش افزوده بالاتر و چه سایزهای متنوع مورد نیاز شرکت‌های نوردی در دسترس خواهد بود و شرکت فولاد خوزستان نقش انکارناپذیری در عرضه این محصول در سطح کشور خواهد داشت. تمامی این موارد بر اساس برنامه مدون استراتژیک و جامع این شرکت و در راستای تکمیل زنجیره تولید انجام می‌شوند و امید می‌رود که در آینده نزدیک تملک و یا احداث کارخانه نورد نیز اتفاق بیفتد تا بتوان ادعا کرد که هلدینگ فولاد خوزستان از تولید کنسانتره سنگ‌آهن تا نورد محصولات فولادی را در زنجیره ارزش خود گنجانده است.
در خصوص صادرات محصولات شرکت فولاد خوزستان باید اذعان کرد که این شرکت در سایه حضور مستمر در بازارهای جهانی شمش فولاد و نیز اعتبار و اعتمادی که نزد مشتریان خود دارد، به یک برند قابل اطمینان در سطح بازارهای جهانی تبدیل شده است. این شرکت علی‌رغم تحریم‌های ظالمانه و بعضا از دست دادن برخی مناطق و بازارها که در آن‌ها حضور فعالی نیز داشته است، بلافاصله با بازار‌یابی مجدد به نواحی دیگر بازار جهانی ورود کرده و در آن‌ها نیز مورد استقبال قرار گرفته؛ به طوری که در فرایند صادرات این شرکت هیچ‌گونه خللی ایجاد نشده است. گفتنی است که در سال گذشته، حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن از محصولات فولاد خوزستان به اقصی نقاط جهان صادر شده است؛ البته همان‌طور که پیش‌تر نیز گفته شد، این مقدار مازاد بر نیاز داخلی بوده و پس از مواجهه با عدم تقاضا در بورس کالای ایران از کشور صادر شده است.
حضور مستمر «فخوز» در بازارهای جهانی
در حال حاضر مصرف داخلی فولاد کمتر از ظرفیت تولید این محصول در کشور است. بنابراین شرکت‌های فولادی ناچار به صادرات بخشی از تولیدات خود هستند. شرکت فولاد خوزستان نیز حدود ۳۵ درصد از تولید سال گذشته خود را به صورت مستقیم و غیر‌مستقیم صادر کرده است. شرکت فولاد خوزستان با حضور موثر و موفق خود در بازارهای جهانی به یک برند خوشنام تبدیل شده است و با ارزش‌هایی از جمله تحویل به موقع، کیفیت خوب، قیمت عادلانه و رقابتی، شفافیت در قراردادها، ارائه مشاوره‌های فنی به مشتریان، رسیدگی سریع به شکایات احتمالی و ارتباطات مناسب با مشتری شناخته می‌شود. این شرکت طی سال‌های متمادی و تاکنون، جایگاه بزرگ‌ترین عرضه‌کننده شمش فولادی را در بورس کالای ایران به خود اختصاص داده و کلیت بازار نیز بر روی عرضه محصولات این شرکت حساب ویژه‌ای باز کرده است. گفتنی است که بعضا قیمت شمش این شرکت حتی مبنای قیمت‌گذاری قیمت پایه سایر زنجیره تولید فولاد نیز قرار گرفته است.
حضور در بازارهای جهانی، ابعاد و مختصات خاص خود را دارد و بدیهی است که تنها شرکت‌هایی می‌توانند در این بازارها حضور مستمر داشته باشند و برند خود را عرضه کنند که واجد استانداردهای جهانی چه به لحاظ کیفیت و چه به لحاظ پرستیژ بازرگانی و تجاری باشند و بتوانند توانایی خود را حفظ کنند، توسعه دهند و به منصه ظهور برسانند. با توجه به آمار و ارقام صادرات شرکت فولاد خوزستان و حضور مستمر و پرقدرت این شرکت در سال‌های متمادی، به جرات می‌توان گفت که برند فولاد خوزستان یکی از شناخته‌شده‌ترین و خوشنام‌ترین نام‌های تجاری در میان شرکت‌های تولید شمش فولاد است. بی‌تردید استمرار در حضور و پایداری در بازارهای جهانی تنها از شرکت‌هایی بر می‌آید که دارای خصوصیات ویژه و استانداردهای بین‌الملی باشند تا بتوانند در این بازار آشفته اقتصاد جهانی دوام بیاورند. اهمیت این مسئله برای شرکت‌های ایرانی که از هر طرف با طوفان‌های هولناک و تکانه‌های اقتصادی مواجه هستند، دو چندان به نظر می‌رسد. در واقع این شرکت‌ها در عرصه خارجی با تحریم‌های ظالمانه، دامپینگ روسیه و چین و در عرصه داخلی با دستورالعمل‌ها و ضوابط خلق‌الساعه، قیمت‌گذاری دستوری، نرخ تسعیر غیر قابل توجیه و کارشناسی نشده و فشارهای گوناگون از سوی تامین‌کنندگان انرژی و مواد اولیه روبهرو هستند. با این حال، شرکت فولاد خوزستان در طول سال‌های فعالیت خود توانسته است کشتی صادارت را همواره به ساحلی امن برساند، جایگاه خود را در بازار های جهانی حفظ کند و به یک نماد و نام خوشنام در سطح بین‌المللی تبدیل شود.
تردیدی نیست که بزرگ‌ترین چالش صنعت فولاد و حتی کل صنعت کشور، موضوع تامین انرژی و محدودیت‌های مصرف برق و گاز است. صنعت فولاد به دلیل ماهیت انرژی‌بر بودن، بیشترین ضربه را از این کمبود متحمل شده است؛ به طوری که تنها شرکت فولاد خوزستان در سال گذشته، حدود ۱۵ درصد از تولیدات و به تبع آن بازار خود را به دلیل کمبود برق و گاز از دست داده و متحمل ضرر و زیان قابل‌توجهی شده است. ادامه این وضعیت نه تنها انجام طرح‌های توسعه شرکت‌ها را متوقف می‌کند بلکه بقا و تداوم کسبوکار را نیز با خلل جدی روبهرو می‌سازد. از این رو، برخی شرکت‌ها از جمله فولاد خوزستان به ناچار دست به احداث نیروگاه برق با سرمایه‌گذاری هنگفت زده‌اند که البته تامین گاز این نیروگاه‌ها نیز خود در هاله‌‌ای از ابهام قرار دارد. در واقع شرکت‌های تولیدی در چنبره مشکلات در هم پیچیده‌ای ناشی از کمبود انرژی گرفتار شده‌اند و بررسی روند موجود نیز حاکی از بدتر شدن اوضاع حداقل در میان‌مدت است.
شرکت های تولیدی در خصوص فروش محصولات خود در داخل کشور با توجه به الزام عرضه کلیه محصولات در بورس کالای ایران، با مشکلات متعددی مواجه هستند؛ به طوری که در نهایت نیز به همه حقوق خود در مقابل عرضه تولیدات که با مشقت نیز حاصل شده است، نمی‌رسند. علی‌رغم اینکه معاملات در بورس کالا باید به صورت کاملا شفاف و در فضای کاملا رقابتی و اصطلاحا در خانه‌ای شیشه‌ای شکل بگیرد اما بورس کالای ایران و وزارت صمت سعی و اهتمام بی حد و حصری در کنترل تمام ارکان از جمله قیمت پایه، عرضه شرکت‌ها و تقاضای بازار دارند که این مسئله نیز با هدف سرکوب و کاهش قیمت‌های فروش که با حیات و ممات تولیدکنندگان رابطه مستقیم دارد، صورت می‌گیرد. در نتیجه سود دسترنج و زحمت تولیدکنندگان به صورت تمام و کمال نصیب آن‌ها نمی‌شود. شرکت‌های تولیدی برای حضور در بازارهای جهانی نیز با چالش‌های به‌خصوصی روبهرو هستند که ضوابط و دستورالعملهای خلق‌الساعه، وضع تعرفه و مالیات بر صادرات، اجبار عرضه همه کالاها در بورس داخلی (امکان صادرات تنها در صورت مواجهه با عدم تقاضا در داخل کشور) و از همه مهم‌تر نرخ تسعیر ارز حاصل از صادرات که فاصله‌ای معنادار با نرخ رایج بازار دارد، از آن جمله‌اند و صادرات را از حیز انتفاع خارج می‌کنند.
ضرورت حمایت از تولیدکنندگان فولاد
در حال حاضر اولویت‌بخشی به تامین مواد اولیه و انرژی و نیز تسهیل این امور در کنار خودداری از صدور دستورالعملهای خلق‌الساعه، می‌تواند بزرگ‌ترین حمایت نهادهای بالادستی از تولیدکنندگان اقتصادی باشد. همچنین اگر این نهادها، ضوابط و دستورالعملهای ثابت و بلند‌مدت برای صادرات و ارز‌آوری تدوین و نرخ تسعیر را عادلانه تعیین کنند، بیشترین تاثیر را بر رشد تولید خواهند داشت. باید توجه داشت که این موضوع حتی هم‌سو با شعارهای سال‌های اخیر است که اساسا به تقویت تولید و رشد اقتصادی اختصاص داشته‌اند. بنابراین لازم است که راه‌های رسیدن به این اهداف از سوی نهادهای بالادستی تسهیل شود. علاوه‌براین، به نظر می‌رسد که انرژی محدود در سطح کشور باید به نحوی مدیریت شود که بیشترین سهم مصرف به بهره‌برداری هرچه بیشتر از ظرفیت‌های بنگاه‌های اقتصادی تعلق گیرد؛ موضوعی که اشتغال جوانان و در نهایت توسعه کشور را نیز به همراه خواهد داشت.
انتهای پیام//
