امروزه سوخت‌های فسیلی، یکی از مهم‌ترین منابع انرژی مورد نیاز صنعت و زندگی روزمره انسان‌ها به شمار می‌آیند و صنایع کشورهای مختلف برای افزایش تولید ناخالص داخلی خود، نیازمند مصرف انرژی بیشتر هستند. از این رو روند نسبت کل انرژی عرضه شده به تولید ناخالص داخلی کشورهای توسعه‌یافته شامل آلمان، آمریکا، انگلستان و دانمارک در طول ۳۰ سال گذشته بررسی شده است. افزایش تولید ناخالص داخلی، به منزله افزایش تولید صنایع هر کشور است. بر همین اساس بدیهی است که صنایع برای تولید بیشتر، نیازمند انرژی هستند که خود منجر به افزایش مصرف سوخت‌های فسیلی و انتشار بیشتر گازهای گلخانه‌ای می‌شود. این امر اهمیت انتشار گاز گلخانه‌ای در کشورهای توسعه‌یافته را به منظور حفاظت از محیط زیست افزایش داده است.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین» و به نقل از روابط عمومی شرکت مشاوره اقتصادی آرمان آتورپات، یکی از مولفه‌های مورد نیاز در زندگی انسان‌ها و صنایع کشورها، انرژی و منابع آن است؛ منابع انرژی به دو دسته تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر تقسیم می‌شوند. سوخت‌های فسیلی شامل نفت، گاز و زغال‌سنگ از منابع تجدیدناپذیر و انرژی‌های نوین شامل انرژی باد، آب و خورشید از منابع تجدیدپذیر هستند. امروزه سوخت‌های فسیلی سهم مهمی در تولید انرژی دارند اما احتراق این سوخت‌ها، گازهای گلخانه‌ای ایجاد می‌کند. این گازها منجر به تغییرات آب‌و‌هوا و افزایش دمای متوسط جهانی می‌شوند؛ یکی از این گازها، کربن دی‌اکسید است که امروزه مورد توجه پژوهشگران محیط زیست و برخی صنایع کشورها قرار گرفته است.
افزایش تولیدات ناخالص داخلی یک کشور نیازمند مصرف انرژی بیشتر است و این امر مصرف سوخت‌های فسیلی را افزایش می‌دهد. با افزایش مصرف انرژی‌های حاصل از احتراق سوخت‌های فسیلی، انتشار گاز کربن دی‌اکسید افزایش می‌یابد. گفتنی است که در کشورهای توسعه‌یافته، کنترل میزان انتشار گاز کربن دی‌اکسید اهمیت بیشتری پیدا کرده است و برخی از این کشورها شامل ایالات متحده آمریکا، انگلستان، آلمان و دانمارک هستند.
نسبت عرضه انرژی به تولید ناخالص داخلی کشورهای توسعه‌یافته
بر اساس آنچه که گفته شد، تولیدات ناخالص داخلی هر کشور می‌تواند بر مصرف و عرضه انرژی اثرگذار باشد. در سال ۲۰۲۲ ایالات متحده آمریکا با ۲۱ تریلیون دلار بیشترین تولید ناخالص داخلی را نسبت به کشورهای انگلستان، آلمان و دانمارک به دست آورد. آلمان، انگلستان و دانمارک نیز به ترتیب بیشترین تولیدات ناخالص داخلی را در سال ۲۰۲۲ ثبت کردند. نمودار یک نشان می‌دهد که این کشورها برای هر یک دلار تولید ناخالص داخلی، چه مقدار انرژی را در طی ۳۰ سال اخیر مصرف کرده‌اند. مشهودترین و مهم‌ترین موضوع این نمودار، روند نزولی نسبت انرژی به تولید ناخالص داخلی طی این ۳۰ سال بوده است. از طرفی عرضه کل انرژی کشورهای مذکور در طول ۳۰ سال اخیر تقریبا نوسانی و یا کاهشی بوده است؛ این امر نشان می‌دهد که کشورهای نامبرده در طول این دوره برای افزایش تولید ناخالص داخلی، مصرف انرژی خود را بهینه کرده‌اند.
بر اساس آمار منتشر شده از بخش آمار سازمان ملل متحد و آژانس بین‌المللی انرژی، روند عرضه انرژی و تولید ناخالص داخلی ایالات متحده آمریکا طی ۳۰ سال گذشته به ترتیب نوسانی و افزایشی بوده است. در قیاس سال ۲۰۲۲ و ۲۰۲۱، تغییرات انرژی قابل چشم‌پوشی بود و تولید ناخالص داخلی این کشور حدود ۱.۹ درصد افزایش یافت.
برخلاف ایالات متحده آمریکا، در آلمان روند عرضه انرژی و تولید ناخالص داخلی به ترتیب کاهشی و نوسانی بوده است؛ کل انرژی عرضه شده این کشور در دو سال اخیر حدود ۶.۴ درصد کمتر شد. تولید ناخالص داخلی این کشور در سال ۲۰۲۲ به سه تریلیون و ۶۰۰ میلیارد دلار رسید که میانگین آن در طول ۳۰ سال گذشته برابر با سه تریلیون و ۴۰۰ میلیارد دلار برآورد شده است. ثبات نسبی تولید ناخالص داخلی و کاهش عرضه انرژی این کشور، مسبب افول نسبت انرژی به تولید ناخالص داخلی شد که در نمودار یک کاملا مشهود است.
کشورهای انگلستان و دانمارک در عرضه انرژی و تولید ناخالص داخلی، روندی مشابه به یکدیگر داشتند. در طول این دوره، روند تولید ناخالص داخلی هر دو کشور افزایشی و عرضه کل انرژی آن‌ها کاهشی بوده است. عرضه انرژی در سال ۲۰۲۲ و ۲۰۲۱ دانمارک و انگلستان به ترتیب به مقدار ۲.۸ و ۱.۶ درصد کاهش یافت. تولید ناخالص داخلی کشورهای مذکور در قیاس سال ۲۰۲۲ با ۲۰۲۱ به ترتیب حدود ۲.۷ و ۱.۸ درصد افزایش یافت. تولید ناخالص داخلی انگلستان در سال ۲۰۲۲ حدود سه تریلیون و ۲۱۰ میلیارد دلار و دانمارک برابر با ۳۵۶ میلیارد دلار بود.
اثر انرژی و تولید ناخالص داخلی بر انتشار کربن دی‌اکسید کشورهای توسعه‌یافته
در کشورهای توسعه‌یافته به علت تولید ناخالص داخلی بالا، مصرف انرژی نیز بیشتر است که به دنبال آن سوخت‌های فسیلی بیشتری استفاده می‌شود. از پیامدهای مصرف این منابع، می‌توان به ورود گازهای گلخانه‌ای به اتمسفر و گرمایش جهانی زمین اشاره کرد که بدین منظور این کشورها درصدد کاهش انتشار این گاز هستند.
در ایالات متحده آمریکا، حدود ۸۲ درصد از انرژی عرضه شده در سال ۲۰۲۲ توسط سوخت‌های فسیلی و مابقی آن از انرژی‌های تجدیدپذیر بود. زغال‌سنگ نسبت به نفت و گاز طبیعی، کربن دی‌اکسید بیشتری منتشر می‌کند. بر اساس بررسی‌های آتورپات، سهم زغال‌سنگ از عرضه کل انرژی ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۲۲ حدود ۱۱.۳ درصد بود. تغییرات انرژی عاید شده از گاز طبیعی و زغال‌سنگ ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال قبل از آن به ترتیب حدود ۴.۸ درصد افزایش و ۱.۳ درصد کاهش یافت. ایالات متحده آمریکا بین کشورهای ذکر شده، بیشترین انتشار گازهای گلخانه‌ای طی ۳۰ سال اخیر را داشته است که در سال ۲۰۲۲ معادل با ۴.۶ میلیارد تن گاز کربن دی‌اکسید معادل منتشر کرد. طبق نمودار ۲ میانگین حجم گاز کربن دی‌اکسید منتشر شده این کشور در چهار سال گذشته ۴.۵ میلیارد تن برآورد شده است که نسبت به دوره چهار ساله ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸، حدود ۷.۹ درصد کاهش یافت. روند انتشار گاز کربن دی‌اکسید ایالات متحده آمریکا را می‌توان از دوره چهار ساله ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۶ به بعد کاهشی دانست. از دلایل انتشار زیاد کربن دی‌اکسید این کشور می‌توان به تولید انرژی بالا، سهم بالای زغال‌سنگ و سوخت‌های فسیلی اعلام کرد؛ همان‌طور که گفته شد، زغال‌سنگ بیشترین حجم کربن دی‌اکسید را نسبت به سوخت‌های دیگر منتشر می‌کند.
سهم زغال‌سنگ در سال ۲۰۲۲، حدود ۲۰.۵ درصد از عرضه کل انرژی آلمان بود که نسبت به سال ۲۰۲۱، حدود ۴.۴ درصد افزایش یافت. با این وجود، انرژی کل عرضه شده در این دو سال ذکر شده، معادل با ۶.۴ درصد کاهش یافت و به ۱۱ میلیون و ۳۰۰ هزار تتراژول رسید. کشور آلمان به طور میانگین در چهار سال گذشته حدود ۶۰۷ میلیون تن گاز کربن دی‌اکسید معادل منتشر کرد که نسبت به دوره چهار ساله قبل از آن حدود ۱۳.۱ درصد کاهش یافت؛ علت این امر را می‌توان کاهش عرضه انرژی کل در این دوره بیان کرد.
سهم سوخت‌های فسیلی در کشور انگلستان در سال ۲۰۲۲ به ۷۷.۴ درصد رسید که نسبت به سال ۲۰۲۱، حدود ۱.۶ واحد درصد افزایش یافت. سهم زغال‌سنگ نیز در سال ۲۰۲۲ برابر با ۳.۲ درصد اعلام شد. این رقم کمینه سهم زغال‌سنگ میان کشورهای مورد بررسی است. اختلاف حجم گاز کربن دی‌اکسید معادل منتشر شده کشور انگلستان در دو دوره اخیر برابر با منفی ۴۰ میلیون تن بود و در سال ۲۰۲۲ به مقدار ۳۰۹ میلیون تن رسید. انتشار گاز گلخانه‌ای این کشور نیز از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۲ کاهش یافته است؛ علت این امر نیز کاهش مصرف انرژی، افزایش سهم انرژی پاک و کاهش قابل‌توجه سهم زغال‌سنگ بوده است.
دانمارک، کمترین عرضه انرژی را در بین کشورهای ذکر شده دارد. در این کشور سهم زغال‌سنگ از۳۰ سال گذشته تا به امروز کاهش چشمگیری داشته است و به ۷ درصد در سال ۲۰۲۲ رسید. کشور دانمارک به علت سهم بالای انرژی پاک در ساختار عرضه انرژی خود، گاز کربن دی‌اکسید کمتری نسبت به دیگر کشورها منتشر می‌کند. این کشور در سال ۲۰۲۲ حدود ۲۶.۱ میلیون تن کربن دی‌اکسید معادل منتشر کرد که نسبت به کشورهای مذکور حجم بسیار کمتری است. دانمارک در میان چهار کشور دیگر بیشترین کاهش حجم انتشار را از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۲ به مقدار ۴۶.۱ درصد داشته است؛ علت این امر افزایش عرضه انرژی از منابع پاک و همچنین کاهش انرژی عاید شده از سوخت‌های فسیلی است.
سوخت‌های فسیلی منابع انرژی مناسبی هستند اما کربن دی‌اکسید بیشتری نسبت به منابع پاک منتشر می‌کنند. با افزایش تولیدات صنایع، انرژی عرضه شده نیز افزایش می‌یابد و انرژی بیشتر، کربن دی‌اکسید بیشتری نیز منتشر می‌کند. پس انرژی عرضه شده، پل ارتباطی بین انتشار کربن دی‌اکسید و تولید ناخالص داخلی است. در سال ۲۰۲۲ بیشینه و کمینه حجم انتشار کربن دی‌اکسید، عرضه کل انرژی و تولید ناخالص داخلی بین این چهار کشور به ترتیب توسط آمریکا و دانمارک ثبت شد. طبق آنچه که گفته شد، دانمارک با جایگزین کردن سوخت‌های فسیلی و استفاده بیشتر از منابع پاک و ایالات متحده آمریکا با کاهش سهم زغال‌سنگ از ساختار عرضه انرژی، حجم انتشار کربن دی‌اکسید خود را کاهش داده‌اند.
انتهای پیام//
