در حال حاضر فضای حاکم بر کسب‌وکارها با رقابت بالایی همراه شده است و روندها و تحولات جهانی نیز نشان می‌دهند که حفظ بقا و تداوم مسیر رشد و توسعه در این شرایط، مستلزم اتخاذ رویکردها و استراتژی‌هایی برای بهبود مداوم و فراگیر فرایندهاست. مجتمع صنعتی اسفراین به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده قطعات سنگین و فوق سنگین فولاد آلیاژی در کشور، به تولید و تامین نیازهای صنایع داخلی و خارجی در زمینه انواع مقاطع و قطعات آلیاژی و سوپر‌آلیاژی سنگین و فوق سنگین می‌پردازد. این مجتمع در تامین قطعات و تجهیزات مورد نیاز صنایع استراتژیکی نظیر نفت و گاز، معدن، راه‌آهن، نیروگاهی، کشتی‌سازی، سیمان و فولاد نقش‌آفرین است. گفتنی است که مجتمع صنعتی اسفراین در حال حاضر با پشتوانه دانش فنی و تجربه ساخت قطعات متعدد که با نمونه‌های خارجی قابل رقابت هستند، تمرکز خود را بر ساخت ماشین‌آلات صنایع معدنی و فولادی معطوف کرده است. در همین راستا، خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین» به گفت‌وگو با علیرضا ارغائی، مدیرعامل مجتمع صنعتی اسفراین نشسته است. به گفته وی، مجتمع صنعتی اسفراین تنها تولیدکننده ماشین‌آلات صنایع معدنی و فولادی در ایران با ارائه خدمات پس از فروش محسوب می‌شود که ماموریت خود را پشتیبانی از صنایع سنگین کشور می‌داند.

لطفا توضیحاتی پیرامون حوزه فعالیت و واحدهای تولید مجتمع فولاد اسفراین بفرمایید.

مجتمع صنعتی اسفراین همان‌طور که از نام آن بر می‌آید، مجموعه‌ای از چندین کارخانه و واحد مختلف شامل واحدهای  فولادسازی، ریخته‌گری، آهنگری و شکل‌دهی، عملیات حرارتی و ماشین‌کاری سبک و سنگین است. به طور کلی مجتمع صنعتی اسفراین در فرایند ذوب و ریخته‌گری خود دارای یک کوره قوس الکتریکی ۵۰ تنی، یک کوره پاتیلی برای فولادسازی و سیستم گاز زدایی VD/VOD بوده و از این حیث در کشور بی‌نظیر است. ظرفیت واحد ذوب و ریخته‌گری مجتمع بالای ۱۲۰ هزار تن ذوب آلیاژی در سال بوده که به سه صورت قطعه‌ریزی پنج هزار تن در سال و الباقی به صورت شمش ریخته گری پیوسته و تک‌باری است. همچنین قطعات ریخته‌گری ‌شده در این واحد ماهیتی کاملا انحصاری دارند و دامنه سبد محصولات این شرکت از قطعات مورد نیاز در خطوط نورد صنعت فولاد تا صنایع معدنی و سیمان را شامل می‌شوند. بخش ریخته‌گری پیوسته (CCM) یکی از خطوط تولیدی این شرکت است که ذوب را تبدیل به شمش می‌کند و می‌تواند شمش‌هایی تا قطر ۶۳۰ میلی‌متر را به طور پیوسته تولید کند که این نیز ظرفیتی است که در کشور و منطقه وجود ندارد؛ همچنین یکی از واحدها و بخش‌های مهم در مجتمع صنعتی اسفراین ریخته‌گری زمینی است که در آن ریخته‌گری ذوب آماده و قطعه ریخته‌گری می‌شود. این واحد قادر به تولید محصولات و قطعات ریخته‌گری مختلفی مانند پایه‌های یاتاقان قفسه‌های نورد و قطعات دنده‌های دور بالمیل‌های کارخانه سیمان است.

واحد ذوب‌ریزی و آلیاژ‌سازی این مجتمع نیز با استفاده از کوره قوس الکتریکی فعالیت می‌کند و قادر به ذوب‌ریزی ۱۴۰ تا ۱۵۰ گرید فولاد آلیاژی شناخته ‌شده است. از آنجایی که فعالیت این واحد بر اساس سفارش مشتری است، با کوره‌ای با ظرفیت ذوب ۵۰ تن برای قطعات نیمه‌سنگین و سنگین (از ۵۰ تن تا ۱۵۰ تن) فعالیت می‌کند. گفتنی است که مجتمع صنعتی اسفراین از تجهیز بسیار خاص ذوب قطره‌ای (ESR) نیز برخوردار است؛ تجهیزی که برای تولید قطعات حساس مانند قطعات نظامی و روتورهای توربین گازی که نیاز به یکنواختی ساختاری کامل دارند، ضروری است. این ذوب مجدد سبب می‌شود که با خروج عناصر زائد، ذوب یکنواخت‌تری به دست آید. این بخش با ظرفیت پنج هزار تن، قابلیت ذوب مجدد شمش‌هایی تا قطر یک متر را دارد. در این خصوص می‌توان به شفت‌های روتور ژنراتور‌های ۱۸۵ مگاواتی که پیچش بسیار زیادی را تحمل می‌کنند، اشاره کرد. این مجتمع همچنین در حال حاضر پره‌های توربین گازی را به همین روش برای شرکت مپنا تولید می‌کند. یکی از واحدهای مهم تولید در مجتمع صنعتی اسفراین بخش آهنگری «Forging» محسوب می‌شود که از مزیت‌های مهمی برخوردار است. این بخش که در واقع دستگاه «Open die» پرس باز ۶ هزار و ۳۰۰ تنی است، می‌تواند در ابعاد چهار مترمربع برای شکل‌دهی ۱۵۰ تن قطعه نیرو وارد کند. اگرچه پرس‌های قالب بسته ممکن است از ظرفیت‌های بالاتری برخوردار باشند اما ابعاد کوچک‌تری را پوشش می‌دهند. از این رو، این نقطه قوتی برای مجتمع صنعتی اسفراین،  به حساب می‌آید که امکان شکل‌دهی قطعات سنگین را در این مجتمع فراهم می‌کند. همچنین در خصوص قطعات سبک‌تر نیز سه دستگاه آهنگری یا فورج چکشی (چهار‌چکشه GFM) در این مجتمع وجود دارند که می‌توانند شکل‌دهی سایزهای مختلفی از شمش را میسر کنند. گفتنی است که مجتمع صنعتی اسفراین، بالاترین ظرفیت آهنگری چهارچکشه در کشور را در اختیار دارد.

بخش عملیات حرارتی مجتمع صنعتی اسفراین نیز از ۲۵ کوره تشکیل شده که می‌توانند تعداد دو هزار قطعه را به صورت جاری در این خط تحت عملیات حرارتی قرار دهند. باید توجه داشت که سه مرحله مهم در بحث تولید فولاد آلیاژی وجود دارد که شامل ذوب‌ریزی (مخلوط کردن مواد اولیه)، آلیاژ‌سازی (ورود به کوره LF) و در نهایت پرورش این قطعه خام برای کاربرد خاص خود است. به عنوان مثال، غلتک‌های پشتیبان «Backup roll» باید بتوانند سطوح بالایی از فشار را تحمل کنند. از سوی دیگر، شفت‌های روتوری نیروگاه‌ها، پیچش قابل‌‎توجهی را تحمل می‌کنند و غلتک‌های «HPGR» نیز مقادیری از فشار و پیچش را به صورت هم‌زمان متحمل می‌شوند. بنابراین آهنگری در کنار عملیات حرارتی، خواص مکانیکی لازم برای کاربرد نهایی قطعات مختلف را فراهم می‌کند. اهمیت این مسئله تا حدی است که به عنوان نمونه، عملیات ساخت شفت‌های روتور (تا ۲۰۰ مگاواتی)، نزدیک به ۲۷۰ روز به طول می‌انجامد زیرا لازم است که مراحل یاد شده چندین بار و به صورت رفت و برگشت برای ساخت آن تکرار شوند. ماشین‌کاری نیز مرحله‌ای است که پس از عملیات حرارتی قطعه خام قرار دارد و بسته به عملیات مورد نیاز، از دستگاه تراش عمودی یا تراش افقی استفاده می‌کند. گفتنی است که کارگاه ماشین‌کاری مجتمع صنعتی اسفراین قادر به ماشین‌کاری ۱۵۰ تن قطعه بوده که این پتانسیل در منطقه بی‌نظیر است. به طور کلی می‌توان گفت که به واسطه برخورداری از کارخانه‌های یاد شده، مجتمع صنعتی اسفراین می‌تواند هر گونه سفارشی را بر مبنای خواست مشتری، اعم از آهنگری، پرس و ریخته‌گری دریافت کند و به انجام برساند.

مجتمع صنعتی اسفراین در سال‌های اخیر چه رویکردهایی را دنبال کرده است؟ چه دستاوردهایی در این خصوص حاصل شده‌اند؟

مجتمع صنعتی اسفراین از پنج سال گذشته به عرصه ساخت قطعات ورود کرده است. اساسا می‌توان گفت که قطعه سه مشخصه دارد که شامل آنالیز مواد (بیانگر درصد عناصر مختلف)، مشخصات ظاهری شامل شکل و ابعاد و همچنین خواص و یا مشخصات فنی می‌شود که بیانگر لازمه‌های تحمل تنش، درجه حرارت و … است. مسیری که از مواد اولیه تا دستیابی به این خواص نهایی طی می‌شود، غالبا در قالب «Patent» و یا ثبت اختراع قرار می‌گیرد. در مجتمع صنعتی اسفراین، این مسیر از طریق انجام مهندسی معکوس و دانش کسب ‌شده به دست آمده است. مجتمع صنعتی اسفراین موفق به ساخت بسیاری از قطعاتی شده است که تا پیش از این تنها از محل واردات تامین می‌شدند. از جمله این قطعات می‌توان به تایرهای «HPGR» که تا سه سال گذشته از کشورهای آلمان و چین به ایران وارد می‌شدند، اشاره کرد. گفتنی است که کارکرد نمونه‌های خارجی این تایرها در حدود ۶ هزار ساعت بوده است که با تغییراتی که در حین فرایند ساخت در این مجتمع بر روی آن‌ها انجام شد، ساعت کارکرد این تایرها به ۱۴ هزار ساعت افزایش یافت. همچنین مجتمع صنعتی اسفراین نگاه بلندمدت و پایداری به خودکفایی و بومی‌سازی دارد که بی‌تردید آثار مثبت فراوانی را به همراه خواهد داشت. گفتنی است که این مجتمع برای خرید ماشین‌آلات فرسوده صنایع و تحویل ماشین‌آلات نو به آن‌ها اعلام آمادگی کرده است؛ چراکه مجتمع صنعتی اسفراین از ظرفیت ذوب و تولید ماشین‌آلات برخوردار است و به همین جهت می‌تواند نقش‌آفرین اصلی در پشتیبانی از فعالیت صنایع کشور باشد. این موضوع گام بلندی در راستای جلوگیری از خروج ارز از کشور، ایجاد اشتغال و بهره‌گیری بیشتر از نخبگان در کشور به شمار می‌آید.

چه محصولاتی در حال حاضر در مجتمع تولید می‌شوند و نقطه تمرکز مجتمع در این میان کدام است؟ 

از جمله قطعاتی که در حال حاضر به صورت روتین در مجتمع صنعتی اسفراین تولید می‌شوند، می‌توان به غلتک‌های پشتیبان قفسه نورد شرکت فولاد مبارکه با توان ساخت تعداد ۲۵ تا ۳۰ غلتک در سال، شفت‌های روتور، پره‌های توربین، شفت‌های تایر «HPGR» و بسیاری قطعات دیگر اشاره کرد. علاوه‌برآن‌ها، مجتمع صنعتی اسفراین به ساخت انواع شیرهای صنعتی برای صنایع نفت و گاز، ساخت محورهای مورد نیاز در لکوموتیو‌ها و واگن‌های باری و مسافری نیز اقدام کرده است. همچنین در حوزه چرخ نیز محصولات این مجتمع در حال حاضر در مرحله تست‌های میدانی قرار دارند. با این حال، بیشترین تمرکز مجتمع صنعتی اسفراین بر دریافت سفارش ماشین‌آلات معطوف شده که در این راستا، مذاکراتی را نیز به انجام رسانده است. از مهم‌ترین ماشین‌آلاتی که ساخت آن‌ها در این مجتمع مطرح شده است، می‌توان به ماشین‌آلات آسیاب‌های خردایشی صنایع معدنی (از جمله SAG mill، Ball mill، ماشین ژیراتوری و ماشین کان‌کراشر) و قفسه‌های نورد صنعت فولاد اشاره کرد. همچنین از آنجایی که یکی از برنامه‌های اصلی مجتمع صنعتی اسفراین، معرفی هرچه بیشتر آن است، این مجتمع تنها در بازه زمانی ۱۵ ماه اخیر، در ۱۴ نمایشگاه داخلی شرکت کرده و البته برای حضور موثر در نمایشگاه‌های خارجی نیز برنامه‌ریزی کرده است.

رویکرد مجتمع در خصوص بحث تعمیرات و خدمات پس از فروش به چه صورت است؟

بدیهی است که با توجه به شرایط کارکردی ماشین‌آلات معدنی، دسترسی به اطلاعات این ماشین‌آلات برای رفع خطا اهمیت بسزایی دارد. همین مسئله سبب شده است که یکی از برنامه‌های مجتمع صنعتی اسفراین، بحث خدمات پس از فروش و راهنمایی اپراتور از راه دور و در واقع «Remote» کردن این فرایند باشد که در کاهش زمان تعمیرات نیز بسیار تاثیرگذار خواهد بود. این مسئله با نصب تجهیزات خاصی بر روی ماشین میسر است تا در زمان بروز خطا و یا توقف ماشین، اطلاعات آن به صورت مستقیم برای واحد خدمات پس از فروش ارسال شود که البته این تجهیزات هزینه چندانی را نیز در بر نخواهند داشت. در همین راستا، این مجتمع با چند شرکت دانش‌بنیان نیز مذاکراتی را انجام داده است. گفتنی است که محقق شدن این مسئله، مجتمع صنعتی اسفراین را به تنها شرکت در کشور با امکان ارائه خدمات پس از فروش در این حوزه تبدیل می‌کند زیرا سایر شرکت‌های ارائه‌دهنده این خدمات، در واقع نماینده‌های شرکت‌های اروپایی و یا چینی محسوب می‌شوند.

انتهای پیام//