افزایش مصرف برق جهانی ممکن است تلاش‌ها برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، کنترل گرمای هوا و تغییرات اقلیمی برای کشورها را با مشکل مواجه کند.

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین» و به‌ نقل از روزنامه نیویورک تایمز، آژانس بین‌المللی انرژی روز چهارشنبه ۱۶ اکتبر ۲۰۲۴ اعلام کرد: تقاضا برای مصرف برق در سراسر جهان سریع‌تر از حد انتظار در حال افزایش است و این موضوع باعث می‌شود اقدامات صورت گرفته در راستای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و کنترل گرمایش جهانی از سوی کشورها با چالش مواجه شود.

بر اساس چشم‌انداز سالانه انرژی ارائه شده از سوی آژانس بین‌المللی که در قالب گزارشی جامع در خصوص روند مصرف انرژی جهانی منتشر شده است، پیش‌بینی می‌شود در طول یک دهه آینده، سالانه معادل حجم تقاضای برق ژاپن به شبکه برق جهانی افزوده شود که این میزان افزایش را می‌توان به رشد تقاضا برای برق از سوی کارخانه‌های جدید، وسایل نقلیه الکتریکی، سیستم‌های تهویه مطبوع و مراکز داده نسبت داد.

در مجموع، انتظار می‌رود حجم تقاضای جهانی برای مصرف برق در سال ۲۰۳۵، حدود ۶ درصد بیشتر از پیش‌بینی‌های ارائه شده از سوی آژانس مذکور در سال ۲۰۲۳ باشد.

ناگفته نماند انتشار این گزارش لزوما به معنای بدتر شدن وضعیت گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی در سراسر جهان نخواهد بود؛ چراکه مطابق با ارزیابی‌های انجام شده انتظار می‌رود تا پایان سال ۲۰۳۰، تعداد زیادی از نیروگاه‌های با آلایندگی بسیار پایین عمدتا نیروگاه‌های خورشیدی، بادی و هسته‌ای به منظور تامین حجم تقاضای روزافزون برای مصرف برق به مرحله بهره‌برداری خواهند رسید. واضح است که رشد سریع انرژی‌های تجدیدپذیر حداقل موجب جلوگیری از افزایش شدید انتشار گازهای گلخانه‌ای و مانع از رسیدن به اوج مصرف زغال‌سنگ، نفت و گاز طبیعی تا پایان سال ۲۰۳۰ شود.

لازم به یادآوری است که مطابق با مفاد معاهده پاریس و طرح برایند کاهش انتشار کربن صفر، بسیاری از کشورهای جهان متعهد شده‌اند در یک چهارچوب زمانی تعیین شده میزان کربن تولید خود را به مرز صفر برسانند. آن‌طور که به نظر می‌رسد، کشورهای جهان برای دستیابی به هدف‌گذاری‌های تعیین شده در این راستا با مشکل مواجه شده‌اند و لازم است برای رسیدن به نتایج مورد نظر خود تا سال ۲۰۳۵، سرعت ساخت و بهره‌برداری از نیروگاه‌های کم‌کربن را دو برابر سریع‌تر از آنچه اکنون در حال انجام است، افزایش دهند.

فاتح بیرول، مدیر اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی در همین خصوص اظهار داشت: در حال نزدیک شدن به پایان عصر استفاده از زغال‌سنگ و نفت هستیم. جهان اکنون با سرعت بسیار بالایی در حال حرکت به سمت الکتریکی‌سازی است که این موضوع، سیستم انرژی جهانی را در آینده بازتعریف خواهد کرد.

بر اساس گزارش مذکور، حجم تقاضا برای برق با بهبود وضعیت اقتصادی جوامع بین‌المللی افزایش یافته است. با این حال، یک سری از عوامل نقش عمده‌ای در این روند افزایشی داشته‌اند و باعث رشد سریع‌تر آن شده‌اند.

در همین رابطه، افزایش دما که به دلیل گرمایش زمین ایجاد شده است، افراد بیشتری را به خرید دستگاه‌های تهویه مطبوع و استفاده بیشتر از این دستگاه‌ها ترغیب می‌کند. به عنوان مثال در کشور هند، حجم فروش دستگاه‌های تهویه مطبوع پس از موج شدید گرما در تابستان سال ۲۰۲۴ دو برابر رشد را به ثبت رساند.

طبق گزارش مذکور، تمایل جهانی برای استفاده از خودروهای الکتریکی در حال افزایش است. در همین راستا، اگرچه در حال حاضر حجم رشد فروش این خودروها در ایالات متحده آمریکا و قاره اروپا کاهش یافته است اما این موضوع در بازار چین داستانی متفاوت دارد.

در گزارش مذکور پیش‌بینی شده است تا پایان سال ۲۰۲۴، نیمی از تمام خودروهای جدید فروخته شده در چین خودروهای الکتریکی خواهند بود؛ همچنین حدود ۶۰ درصد از خودروهای اتصال برقی دوگانه‌سوز فروخته شده در این کشور اکنون ارزان‌تر از خودروهای بنزینی (با موتور احتراق داخلی) هستند.

در گزارش مذکور، به تمایل رو به رشد شرکت‌های فناورمحور به استفاده از هوش مصنوعی که افزایش ساخت مراکز داده با مصرف انرژی بسیار بالا را به دنبال داشته، اشاره شده است؛ اگرچه در حال حاضر مراکز داده حدود یک درصد از حجم تقاضای جهانی برق را به خود اختصاص داده‌اند اما با این حال به نظر می‌رسد این آمار و ارقام در آینده تغییر پیدا کند و مصرف بالای مراکز داده باعث شود فشارها بر شبکه‌های برق محلی افزایش یابد.

با این تفاسیر، انتظار می‌رود با روند رو به رشد تقاضای جهانی برای مصرف برق، مقابله با گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی نسبت به گذشته دشوارتر شود.

پیش‌تر آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی کرده بود که میزان مصرف جهانی زغال‌سنگ تا سال ۲۰۳۰ به میزان قابل‌توجهی کاهش یابد زیرا استفاده از انرژی بادی و خورشیدی روندی صعودی را تجربه خواهد کرد. با این وجود، به نظر می‌رسد با توجه به افزایش سریع حجم تقاضا برای برق در کشورهایی مانند چین و هند، میزان مصرف زغال‌سنگ به تدریج روند کاهشی را در پیش خواهد گرفت. از سوی دیگر، به نظر می‌رسد برخی از شرکت‌های تولیدکننده برق در ایالات متحده آمریکا در صدد هستند دوباره از نیروگاه‌های با سوخت زغال‌سنگ که قرار بود از سیستم برق این کشور کنار گذاشته شود، استفاده کنند.

در همین راستا، انتظار می‌رود میزان انتشار جهانی دی‌اکسید کربن تا سال ۲۰۳۰، مطابق با سیاست‌‌گذاری‌هایی که در حال حاضر کشورهای جهان دنبال می‌کنند، تنها ۳ درصد کاهش یابد. ناگفته نماند طبق مذاکرات انجام شده و هدف‌گذاری‌های تعیین شده در کنفرانس سالانه تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد، میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در سطح جهان باید تا پایان سال ۲۰۳۰ حدود ۳۳ درصد کاهش پیدا کند.

دیو جونز، مدیر بخش نگرش جهانی فعال در اندیشکده «Ember» معتقد است که با افزایش مصرف انرژی و حتی رشد سریع استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، میزان انتشار دی‌‌اکسید کربن تولیدی در سطح جهان با سرعت بالایی روندی نزولی را تجربه نخواهد کرد.

وی با اشاره به اینکه افزایش سرعت تولید برق از انرژی‌های پاک در بسیاری از کشورها دشوار است، افزود: در چین که ۶۰ درصد از رشد راه‌اندازی نیروگاه‌های بادی و خورشیدی در سال ۲۰۲۳ را به خود اختصاص داده است، شبکه‌های برق برای مدیریت نوسانات موجود در روند تولید انرژی‌های تجدیدپذیر به ارتقای قابل‌توجهی نیاز دارند.

این فعال حوزه انرژی عنوان کرد: در قاره اروپا با کاهش قیمت گاز، در حالی فروش پمپ‌های حرارتی الکتریکی در نیمه اول سال ۲۰۲۴ به شدت کاهش را به ثبت رساند که فقدان خطوط انتقال برق، مانع از توسعه پروژه‌های بادی در آمریکا شده است.

طبق پیش‌بینی ارائه شده از سوی آژانس بین‌المللی انرژی، تغییرات بزرگی در بازار سوخت‌های فسیلی نیز در راه است. بر همین اساس، انتظار می‌رود رشد فروش خودروهای الکتریکی بر روند تقاضای جهانی برای نفت تا پایان سال ۲۰۳۰ تاثیر منفی بگذارد.

در همین راستا، هم‌اکنون ایالات متحده آمریکا و قطر در حال ساخت تعداد زیادی از پایانه‌ها برای صادرات گاز طبیعی مایع هستند، به همین دلیل، احتمال می‌رود تا پایان سال ۲۰۳۰ وضعیت بازار گاز طبیعی در سطح جهان وارد شرایط مازاد عرضه شود.

در صورت رسیدن به چنین شرایطی، قیمت‌های جهانی انرژی ممکن است روندی کاهشی به خود بگیرند و این وضعیت بیشتر به نفع کشورهایی خواهد بود که پس از حمله روسیه به اوکراین، بحران افزایش قیمت انرژی را تجربه کردند.

از سوی دیگر، به نظر می‌رسد تولیدکنندگان نفت و گاز با پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی مبنی بر اینکه تقاضا برای سوخت‌های فسیلی تا پایان سال ۲۰۳۰ کاهش را تجربه می‌کند، موافق نیستند.

در همین رابطه، دونالد جی. ترامپ، رئیس‌جمهور اسبق آمریکا وعده داده است که در صورت بازگشت به مسند قدرت، سیاست‌گذاری‌های فدرال رزرو که به نفع استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و خودروهای الکتریکی است را لغو و شرایط را برای افزایش استخراج نفت و گاز فراهم خواهد کرد.

در پایان این گزارش به یک وضعیت بلاتکلیفی بیش از حد معمول در کوتاه‌مدت در خصوص چگونگی ایجاد تحول در سیاست‌گذاری‌های بخش انرژی جهانی اشاره شده است.

انتهای پیام//