صنعت فولاد در سال ۱۳۹۶ پس از اینکه طی دو تا سه سال گذشته با مشکل مواجه و از نظر قیمت افت پیدا کرده بود، وضعیت بهتری را تجربه میکند. کشور ما نیز آنگونه که باید و شاید دارای بازار گسترده نبود و طی آن دوره نیز بازار فولاد گسترش نیافت. بنابراین طبیعی بود که بسیاری از ظرفیتهای فولادی در کشور با تعطیلی و از رده خارج شدن مواجه شوند.
اما خوشبختانه صادرات محصولات فولادی شکل گرفت و شدت یافت. حتی بهنظر میرسد که در سال جاری میزان صادرات فولاد از کشور تا ۸ میلیون تن نیز برسد و از این رو، کمبود تقاضایی که در بازار داخلی وجود داشت، بازار خارجی توانست آن را پر کند.
در هر سال طبیعی است که پیشبینیهای مختلفی برای صنعت فولاد برای سال آینده انجام شود. بنابراین نوسانات منطقهای و جهانی در تغییر جهت بازارها در صنعت فولاد وجود خواهد داشت. با این حال بهنظر میرسد که صنعت فولاد ایران در سال آینده با مشکل چندانی مواجه نباشد. هر چند که در حال حاضر مواد اولیه تولید شده میتواند پاسخگوی نیازهای صنعت فولاد کشور باشد، اما باید توجه داشت که در هر سال به میزان تولیدات در این صنعت افزوده میشود و در کنار آن ظرفیتهای جدید در این صنعت پدید میآیند.
بهطور مثال یکی از کارخانههای فولادسازی میدکو به بهرهبرداری میرسد و تا انتهای سال جاری باز هم ظرفیت جدید به صنعت فولاد کشور اضافه میشود. ضمن اینکه در سالهای آینده نیز طرحهای دیگری از صنعت فولاد نیز وارد مدار تولید خواهند شد.
این موضوع نشان میدهد که زمینه توسعه فولاد بر اساس مواردی که در طرح جامع فولاد کشور دیده شده بود، فراهم است. بنابراین در این زمینه ممکن است کشور با مشکل مواد اولیه مواجه شود که توسعه اکتشافات و نیز تجهیز معادن و همچنین بحث زیرساختها مانند راهآهن، جاده و اسکله برای پهلوگیری کشتیهای بزرگ در بنادر کشور مطرح میشوند. ا
ین موضوع ممکن است برای توسعه صادرات صنعت فولاد کشور در درازمدت مشکل ایجاد کند. واحدهای بزرگ رقابتیتر هستند در این میان واحدهای تولیدی که از ظرفیت بیشتری برخوردار هستند، قادر خواهند بود که نسبت به سایر تولیدکنندگان رقابتیتر عمل کنند.
در حالی که واحدهای کوچکتر برای رقابت مشکلات بیشتری از لحاظ قیمت تمام شده خواهند داشت. اما در مجموع میتوان گفت که صنعت فولاد کشور در سال آینده شرایط مناسبتری خواهد داشت و واحدهای جدیدی در این حوزه وارد خواهند شد. بهنظر میرسد توازنی که در زنجیره فولاد طی یکی دو سال گذشته برهم خورده بود، بهتدریج در صنعت فولاد ایجاد میشود و با تجهیز معادن و اکتشافات بیشتری که باید صورت بگیرد، این توازن برای آینده حفظ شود.
در این رابطه حتی اگر واحدهای فولادسازی بهسمت صادرات حرکت میکنند، باید خاطر آنها نسبت به تامین مواد اولیه برای پرکردن ظرفیتهای خود آسوده باشد تا با ظرفیت هر چه بالاتر به تولید محصول بپردازند. البته باید ارزش افزوده محصولات فولادی در کشور ما بیشتر شود، این یعنی هر چه واحدهای فولادی تکنولوژی خطوط تولید خود را بهروزتر کنند، با انجام صادرات بیشتر درآمد بیشتری را نیز کسب خواهند کرد. در صورتی که مشکلی بابت کمبود مواد اولیه در صنعت فولاد پدید نیاید، بهنظر میرسد که سال خوبی در انتظار این صنعت خواهد بود.
واحدهای فولادی که توانستهاند زنجیره تولید را تکمیل کنند، شرایط مناسبتری خواهند داشت. واحدهای تولیدی جدید هم که از تکنولوژی بالاتری برخوردار هستند، مسلما قیمت تمام شده پایینتری خواهند داشت. واحدهای بزرگ قدیمی نیز که سابقه چندین ساله در زمینه تولید فولاد دارند، هزینه آنها روی ظرفیتهای بالاتر توزیع میشود و شرایط مطمئنتری خواهند داشت.
ضمن اینکه واحدهای فولادسازی تلاش خواهند کرد که ارزش افزوده بیشتری را با تولید محصولات جدید کسب کنند و باید بروی تنوع محصول و نوع محصول استراتژی ایجاد ارزش افزوده بیشتر کار شود. بهطوری که محصولات نیمهتمام در کشور که میتوان آنها را در داخل به محصولات با ارزش افزوده بیشتر تبدیل کرد، بهتر است برای صادرات در نظر گرفته شوند.