فرونیوبیوم، آلیاژی از آهن و نیوبیوم است که در ساخت فولادهای آلیاژی که نیاز به استحکام بالا و مقاومت به خزش، خوردگی و تنش بالایی دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. بزرگترین تولیدکنندگان این محصول که اصلی‌ترین بازیگران بازار تجاری آن نیز هستند، برزیل و پس از آن کانادا است. نکته قابل توجه در مورد این محصول، تجارت مجدد آن توسط کشورهایی چون استرالیا و سنگاپور است. البته ذکر این نکته حائز اهمیت است که تقاضای داخلی این دو کشور برای فرونیوبیوم نیز قابل توجه به شمار می‌آید. بزرگترین مقاصد صادراتی این محصول آمریکا و چین هستند؛ چراکه این آلیاژ در صنایع حساس کاربرد دارد و چین و آمریکا، دو ابرقدرت در زمینه فناوری و تکنولوژی در جهان به شمار می‌روند. با توجه به سرعت رشد تکنولوژی و کاربرد ویژه این محصول، آینده روشنی برای تجارت فرونیوبیوم قابل تصور است.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» و به نقل از روابط عمومی شرکت مشاوره اقتصادی آرمان آتورپات، فرونیوبیوم، آلیاژی از جنس آهن و نیوبیوم بوده که حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد از این آلیاژ را نیوبیوم به خود اختصاص داده است و بیش از ۸۰ درصد مصرف نیوبیوم در جهان به تولید این آلیاژ اختصاص دارد. به طورکلی، نیوبیوم از ذخایر پیروکلر استخراج و سپس به نیوبیوم پنتوکسید «Nb2O5» تبدیل می‌شود. این اکسید با اکسید آهن و آلومینیوم ترکیب شده و طی یک واکنش آلومینوگرمیک، نیوبیوم و آهن احیا می‌شوند. برای تولید فرونیوبیوم طی فرایندی الکتروآلومینوترم، ابتدا مخلوط کنسانتره نیوبیوم که با برخی مواد افزودنی ترکیب شده است را وارد مخازنی مقاوم می‌کنند. در این حین، مواد ترکیب شده با یکدیگر واکنش می‌دهد و سهمی از مواد واکنش نداده لازم است در انتها جداسازی شود. در مرحله بعد، این مخلوط را با یک مخلوط اگزوترمیک مشتعل کرده و به مخلوط اولیه می‌افزایند. سپس این مواد را به کوره انتقال داده که به حالت جامد و بلوک‌های فلزی از سرباره جدا می‌شوند و درنهایت فرونیوبیوم تولید می‌شود.
بزرگترین تولیدکنندگان فرونیوبیوم در جهان، بزرگترین تولیدکنندگان نیوبیوم نیز هستند که در کشورهای برزیل و کانادا قرار دارند. بیشترین کاربرد فرونیوبیوم در تولید آلیاژ فولادی HSLA است. همچنین این آلیاژ آهنی در اتومبیل‌ها و کامیون‌ها، پل‌ها، جرثقیل‌های ساختمانی و هر سازه دیگری که نیاز به تحمل تنش بالا یا به نسبت استحکام به وزن زیادی نیاز دارد، مورد استفاده قرا می‌گیرد. شایان ذکر است که استفاده از این آلیاژ در خلاء نیز متداول است. از دیگر کاربردهای این آلیاژ می‌توان به تولید محصولات درجه یک برای کاربردهایی از جمله پره‌های توربین موتور هواپیماهای جت اشاره کرد.
افزودن ماده آلیاژی فرونیوبیوم به فولاد، سبب افزایش قدرت و همچنین مقاومت فولاد در مقابل فشار و همچنین افزایش جوش‌پذیری فولاد نیز می‌شود. ذکر این نکته حائز اهمیت است که افزودن فرونیوبیوم به فولاد، از هرگونه خوردگی بین کریستال‌ها در فولادهای ضدزنگ ممانعت به عمل می‌آورد و مقاومت فولاد ضدزنگ را در برابر خوردگی، جوش‌پذیری، شکل‌پذیری و چقرمگی افزایش می‌دهد. در حال حاضر بزرگترین شرکت‌های تولیدکننده فرونیوبیوم در جهان که در بازار جهانی این محصول نقش موثری ایفا می‌کنند، شامل شرکت‌های Anglo American
،Niobec (Magris Company) ،China Molybdenum و CBMM هستند که این شرکت‌ها حدود ۹۲ درصد سهم بازار فرونیوبیوم را در اختیار دارند. در سال ۲۰۲۱، تقاضای جهانی برای این محصول بالغ بر ۱۳۴ هزار تن برآورد شده است. بیشترین تقاضا نیز متعلق به شرق آسیا به واسطه حضور چین و همچنین آمریکای شمالی است.
چین، مقصدی جذاب برای صادرات فرونیوبیوم
به منظور اطلاع از وضعیت تجارت فرونیوبیوم به عنوان یک آلیاژ مهم و حساس در این گزارش، به بررسی واردات و صادرات این محصول در جهان، بزرگترین مقاصد صادراتی و بزرگترین مبادی وارداتی پرداخته شده است. نمودار ۱، وضعیت واردات فرونیوبیوم و بزرگترین واردکنندگان این محصول را در بازه زمانی سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۱ نشان می‌دهد. همان طور که در نمودار مذکور نیز ارائه شده است، تجارت فرونیوبیوم در جهان در بازه زمانی مورد بررسی روند باثباتی را نپیموده و با فراز و فرودهایی همراه بوده است اما به طور کلی می‌توان عنوان کرد که واردات این محصول در این بازه زمانی، سالیانه به طور متوسط با رشد ۳.۸ درصدی مواجه بوده است. بزرگترین کشور واردکننده این محصول چین محسوب می‌شود که حدود ۳۵ درصد از سهم واردات فرونیوبیوم در جهان را به خود اختصاص داده است. پس از چین در مقام دوم، آمریکا به عنوان بزرگترین واردکننده فرونیوبیوم در سطح جهان شناخته می‌شود که سالیانه حدود ۴ درصد آن را دوباره صادر می‌کند. با توجه به کاربردهای فرونیوبیوم و حجم تولیدات تکنولوژیکی این دو کشور، واضح است که چین و آمریکا و به طور کلی کشورهایی با تولیدات صنعتی پیشرفته، بالاترین تقاضا را برای فرونیوبیوم در اختیار داشته باشند.
سنگاپور از سال ۲۰۱۴ به جرگه واردکنندگان فرونیوبیوم پیوسته و سهم واردات آن از صفر به ۱۳ هزار تن در سال ۲۰۲۱ رسیده است. از این رو که این کشور در این سال‌ها پروژه‌هایی صنعتی را با همکاری تایوان، هنگ‌کنگ و کره جنوبی آغاز کرده است، این امر موجب پدیدار شدن تقاضا برای فرونیوبیوم شده و اقدام به واردات این محصول کرده است. لازم به ذکر است که این کشور در بازه زمانی سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۱، سالیانه به طور متوسط حدود هفت هزار و ۵۰۰ تن واردات فرونیوبیوم داشته و سهم واردات این کشور از کل نیوبیوم تجارت شده در جهان حدود ۷ درصد است. ژاپن و کره جنوبی که در رده‌های بعدی واردات نیوبیوم قرار دارند نیز با توجه به حجم خودروسازی و صنایع حساس در این دو کشور، از بزرگترین مصرف‌کنندگان این محصول به شمار می‌روند.
برزیل، مهد تولید فرونیوبیوم
نمودار ۲، نشان‌دهنده صادرات فرونیوبیوم در جهان در بازه زمانی سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۱ است. روند صادرات فرونیوبیوم در جهان نیز روندی مشابه واردات پیموده است و اگرچه در این بازه زمانی با فراز و فرودهایی همراه بوده اما طی بازه زمانی مورد بررسی، با رشد ۴ درصدی مواجه بوده است. همان طور که در نمودار مذکور نیز مشخص است، در سال ۲۰۲۰ به دلیل رکود ناشی از همه‌گیری کرونا و قرنطینه‌های دولتی ناشی از آن، تجارت این محصول نیز مانند سایر کامودیتی‌ها تحت تاثیر قرار گرفته و افت قابل توجهی را تجربه کرده است. بزرگترین تولیدکنندگان نیوبیوم در جهان برزیل و کانادا هستند و بنابراین سهم ۷۷ درصدی برزیل از صادرات جهانی فرونیوبیوم معقول است. همان طور که پیش‌تر نیز اشاره شد، آمریکا و سنگاپور به تجارت مجدد فرونیوبیوم می‌پردازند. البته این دو کشور تقاضای داخلی بالایی نیز از این محصول دارند. فرونیوبیوم برزیل در دو گرید ۶۵ و ۶۷ درصد نیوبیوم عرضه می‌شود. نکته قابل توجه در مورد صادرات فرونیوبیوم برزیل این است که بهترین مقاصد صادراتی این محصول برای برزیل، چین و هلند هستند که به ترتیب هر یک با سهم ۳۵ و ۲۳ درصدی از صادرات این کشور را به خود اختصاص داده‌اند.
به تازگی کاربرد تازه‌ای از فرونیوبیوم در فرانسه کشف و آزمایش شده است. در راکتور هسته‌ای حرارتی در فرانسه به صورت آزمایشی از فرونیوبیوم استفاده شده و اهمیت این محصول را بیش از پیش آشکار ساخته است. این راکتور این پتانسیل را دارد که تولیدکننده برق بدون انتشار کربن و گازهای گلخانه‌ای باشد. بنابراین با توجه به این کاربرد و سیاست‌های کربن صفر که هم‌اکنون توجه بسیاری از کشورها را به خود جلب کرده است، به احتمال فراوان در زمانی نه چندان دور، تقاضا برای این محصول افزایش خواهد یافت و تجارت آن نیز روند صعودی خواهد پیمود.
