کورش شعبانی در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین»، اظهار داشت: اکتشاف، پایه و اساس معدن‌کاری در سراسر جهان است که بخش خصوصی کشور طی سالیان اخیر، حضور موثری در این زمینه داشته است. اگرچه دولت، متولی اصلی بخش معدن در کشور است و عملیات‌های مختلف معدنی با نظارت سازمان‌های مربوطه مانند ایمیدرو، زمین‌شناسی و… انجام می‌شود اما بخش خصوصی تمام تلاش خود را به منظور حضور چشمگیر در زمینه اکتشاف به کار گرفته است.
وی افزود: نداشتن توجه لازم به فعالیت اکتشافی بخش خصوصی، ضعف و چالش بزرگی است که در بخش معدن وجود دارد. چراکه حضور بخش خصوصی توانمند در زمینه اکتشاف می‌تواند کمک شایانی به صنعت معدن داشته باشد و بنابراین باید زمینه‌های لازم جهت حضور هرچه بیشتر و پررنگ‌تر این بخش در اکتشاف فراهم شود.
نایب رئیس انجمن مس ایران در ادامه بیان کرد: تامین امنیت اقتصادی جهت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی به همراه تهیه زیرساخت‌های لازم جهت عملیات اکتشاف، ازجمله اقدامات مهمی است که باید در دستور کار مسئولان مرتبط قرار بگیرد. علاوه‌براین، باید در جهت رفع چالش‌های موجود در حوزه معدن مانند معارضین محلی، حقوق دولتی معادن، مسائل زیست‌محیطی و… حمایت‌های لازم از بخش خصوصی انجام شود تا آن‌ها با خیالی آسوده بتوانند در این زمینه فعالیت داشته باشند. علاقمندان بسیاری جهت سرمایه‌گذاری در حوزه معدن و عملیات‌های مختلف معدنی همچون اکتشاف اعلام آمادگی کرده‌اند که به خاطر چالش‌های یاد شده، به مرور زمان اشتیاق خود را جهت حضور در این عرصه از دست داده‌اند.
نبود امکان ثبت و صدور الکترونیک مجوزهای معدنی
شعبانی ضمن اشاره به بهروزرسانی نشدن سامانه کاداستر، عنوان کرد: متاسفانه طی سالیان اخیر، آن طور که باید به عملیات اکتشاف به عنوان پایه و اساس فرایند تامین خوراک بسیاری از صنایع کشور، توجه نشده است و متولیان بخش صنعت و معدن، تمام ذهنیت خود را در بهره‌برداری از معادن و تولید مواد معدنی متمرکز ساخته‌اند و عملیات اکتشاف به نوعی مغفول باقی مانده است. برای مثال، کاداستر نام سامانه‌‍ای است که وزارت صنعت، معدن و تجارت به منظور ثبت و صدور مجوزهای معدنی در نظر گرفته است و اگر شخصی تمایل به فعالیت در زمینه اکتشاف داشته باشد، باید ابتدا از طریق ثبت‌نام در این سامانه اقدام کند. جالب اینکه از ۲۰ شهریور ماه سال جاری، این سامانه از دسترس خارج شده است و امکان ثبت و درخواست هیچگونه مجوزی برای عملیات‌های مختلف معدنی مانند اکتشاف وجود ندارد. سوال اساسی که در این زمینه مطرح می‌شود این است که چرا باید ثبت و صدور مجوزهای معدنی در حدود ۶ ماه، تنها به دلیل مشکلات فنی و نرم‌افزاری به تعویق بیفتد و این در حالی است که هنوز زمان دقیق رفع نقص‌های موجود نیز مشخص نیست!
وی در همین راستا اضافه کرد: طرح تعریف پهنه‌های معدنی در سال ۱۳۹۱ با هدف تسریع در شناسایی و پی‌جویی پهنه‌های مختلف توسط وزارتخانه وقت به اجرا درآمد و ۳۱۷ پهنه معدنی به وسعت ۹۲۶ هزارکیلومتر مربع در قالب معادن بزرگ‌مقیاس شناسایی شدند. در حال حاضر، با گذشت حدود ۹ سال از اجرای این طرح، برخی از پهنه‌های معدنی همچنان آزادسازی نشده است؛ در حالی که امکان اکتشاف توسط سازمان‌های دولتی، بخش خصوصی و همچنین خصولتی وجود دارد و متاسفانه ما نتوانسته‌ایم به درستی از برنامه‌ها و اهدافی که در این طرح تعریف کرده‌ایم، استفاده کنیم. بر همین اساس، می‌توان گفت معدن کشور، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و منسجم و همچنین حمایت‌های لازم از جانب دولت در بحث اکتشاف است و حضور فعالان بخش خصوصی در این زمینه می‌تواند تاثیر بسزایی داشته باشد.
نیازمند بهروزرسانی تجهیزات اکتشافی هستیم
این فعال معدنی در ادامه به بررسی وضعیت تجهیزات و دستگاه‌های موجود در زمینه اکتشاف پرداخت و تصریح کرد: با توجه به کمیت و کیفیت تجهیزات و دستگاه‌های اکتشافی موجود در داخل کشور، نیاز است تا با واردات تجهیزات مورد نیاز در این زمینه مانند انواع دستگاه‌های حفاری و ژئوفیزیکی، دانش و تکنولوژی اکتشاف در داخل کشور بهروزرسانی شود تا شاهد توسعه و پیشرفت هرچه سریع‌تر این حوزه باشیم. خوشبختانه گام‌های مثبتی در راستای بومی‌سازی این تجهیزات برداشته شده است و برای اولین بار در داخل کشور، مجموعه‌ای در استان البرز اقدام به ساخت دستگاه‌های حفاری از عمق ۷۰۰ تا یک هزار متر کرده است. ذکر این نکته حائز اهمیت است که اگر زیرساخت‌های لازم جهت اکتشاف فراهم شود و حمایت‌های مناسب از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی در این زمینه به عمل آید، چالش‌ها و کاستی‌های موجود در خصوص تجهیزات نیز به راحتی قابل حل خواهد بود و امیدوار هستیم سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف مانند ایمیدرو، تهیه و تولید مواد معدنی ایران و …، اقدامات موثری را در این زمینه انجام دهند تا شاهد سرعت بیشتری در بهروزرسانی تجهیزات و دستگاه‌های اکتشافی موجود داخل کشور باشیم.
شعبانی ضمن اشاره به اهمیت اکتشاف در کشورهای مطرح معدنی، اذعان کرد: کانادا، استرالیا، ایالات متحده آمریکا، برزیل و هند از کشورهای پیشرو در حوزه معدن هستند که اقدامات گسترده‌ای را در زمینه اکتشاف انجام داده‌اند اما با توجه به امکانات و شرایط موجود در معادن کشور، نمی‌توان مقایسه خاصی را در این زمینه با سایر نقاط جهان انجام داد. خوشبختانه ۶۰ تا ۷۰ درصد پوشش اراضی ایران، رخ‌نمون است و ما می‌توانیم عملیات‌های مختلف معدنی را با سرعت بیشتری نسبت به کشوری مانند کانادا که بخش عمده‌ای از اراضی آن پوشیده است و برای دستیابی به سنگ معدنی مورد نیاز خود با چالش‌های بسیاری مواجه است، انجام دهیم. اگرچه باید گفت با توجه به توان علمی و سرمایه‌گذاری انجام شده در زمینه اکتشاف، ما می‌توانیم از دانش متخصصان و کارشناسان خبره خارجی جهت آشنایی با تکنولوژی روز دنیا نیز استفاده کنیم.
میزان اکتشاف معدنی ناچیز است
وی در ادامه به برخی چالش‌های موجود در زمینه اکتشاف اشاره کرد و گفت: پس از استعلام جهت اجرای عملیات اکتشاف از سازمان منابع طبیعی یک استان، با ۱۰۰ درصد این استعلام‌ها مخالفت می‌شود و این سازمان در کمال تعجب با استعلام اکتشاف حدود ۱۶۰ تا ۱۷۰ پهینه معدنی در یک بازه زمانی مشخص، مخالفت کامل می‌کند. در حالی که ما برای تامین خوراک و مواد اولیه بسیاری از صنایع کشور، به اکتشاف و در نهایت استخراج سنگ معدنی نیازمند هستیم اما متاسفانه گویا تمایلی به کشف چنین سرمایه‌هایی وجود ندارد. از سوی دیگر، عملیات‌های مختلف معدنی تنها در حدود ۵۰ هزار کیلومتر مربع معادل ۰٫۳ درصد از مساحت کل کشور در حال اجرا است و با وجود چنین حجم اندکی از معدن‌کاری، باز هم موانع بسیاری را پیش پای معدن‌کاران ایجاد می‌کنند و اجازه فعالیت آزادانه رابه آن‌ها نمی‌دهند.
نایب رئیس انجمن مس ایران در پایان یادآور شد: دولت و مسئولان باید شرایط و مسیر اکتشاف در داخل کشور را هموارتر کنند و طبق ماده ۲۴ مکرر قانون معادن، همکاری‌های لازم را با معدن‌کاران داشته باشند تا فعالان این حوزه، ذهنیت خود را به دور از هرگونه حواشی، متمرکز عملیات اکتشاف کنند.
