طرح‌های توسعه‌ای، از اهمیت بسزایی در تحقق اهداف بلندمدت مجموعه‌های صنعتی به ویژه فولادسازان برخوردار است و می‌تواند منجر به تسریع در مسیر رشد و تعالی توسعه و تولید شود. شرکت آهن و فولاد ارفع به عنوان یکی از برترین تولیدکنندگان صنعت فولاد کشور، با توجه به بالا بودن حجم سرمایه‌گذاری اولیه در صنعت فولاد در کنار فراز ‌و ‌نشیب‌های تحریم‌ها و توسعه تکنولوژی در جهان، توجه به نوآوری‌ها و فناوری‌های نوین و بومی‌سازی آن‌ها در کنار رونق طرح‌های پژوهشی را در دستور کار خود قرار داده است. در همین راستا، خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» با محمد میرسعیدی، سرپرست معاونت تحقیق و توسعه شرکت آهن و فولاد ارفع به گفت‌وگو پرداخته است که مشروح آن را در ادامه خواهید خواند:

در خصوص طرح‌های توسعه‌ای شرکت آهن و فولاد ارفع توضیحاتی ارائه بفرمایید.

شرکت آهن و فولاد ارفع به عنوان یکی از برترین تولیدکنندگان صنعت فولاد کشور، مسیر رشد و توسعه را به خوبی در حال طی کردن است که با توجه به بروز چالش‌ها و تنگناهای موجود در صنعت فولاد، نیاز به توسعه متوازن، پایدار و توجه به این امر بیش از پیش احساس می‌شود. با توجه به چالش‌های امروز و آینده صنعت فولاد کشور، نیاز به توسعه پایدار در زمینه‌های حفظ محیط زیست، منابع انرژی پایدار زیرساخت‌های حمل‌ونقل و توسعه تولید و نوسازی امری ضروری است. بنابراین شرکت آهن و فولاد ارفع در سه بخش توسعه، توسعه زیرساخت و بهینه‌سازی، در حال طراحی و اجرای طرح‌ها و پروژه‌های متنوع در راستای رفع این نیازمندی‌ها است. پروژه‌های مربوط به طراحی با برآورد تقریبی ۴۹ هزار و ۳۰۰میلیارد ریال به شرح ذیل است:

1. فاز اول بهینه‌سازی غبارگیرهای ناحیه فولادسازی با اهداف رﻓﻊ آﻟﻮدﮔﯽ ﮔﺎز و ﻏﺒﺎر ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ و بهبود شرایط محیطی همکاران و مردم منطقه، رعایت بهتر ضوابط زیست محیطی.
2. طرح انباشت و برداشت گندله ضلع شمال غربی با هدف حمل و انتقال گندله مصرفی کارخانه از طریق خطوط ریلی و همچنین حمل و انتقال آن از محل دپوی مواد اولیه به واحد احیا مستقیم توسط نوار نقاله.
3. اجرای سیستم اعلان و اطفا حریق با اهداف کاهش ریسک‌های ناشی از حریق در کارخانه و همچنین کاهش ریسک‌های خسارات احتمالی انسانی و تجهیزاتی.
4. احداث تصفیه‌خانه تامین آب صنعتی(خلیج فارس) با اهداف تصفیه آب دریافتی از خط انتقال خلیج فارس به روش اسمز معکوس و تامین آب صنعتی مصرفی کارخانه به مقدار ۸۰ لیتر بر ثانیه، افزایش پارامترهای کیفی TH,EC,Cl و همچنین حفظ پایداری تامین آب مصرفی.
5. توسعه تصفیه‌خانه سیاه کوه با اهداف افزایش راندمان بازیابی تصفیه‌خانه فعلی از ۳۸درصد به ۷۵ درصد، کاهش میزان پساب تولیدی و اجرای الزامات زیست‌محیطی منطقه.
6. ساخت مخازن ذخیره‌سازی اکسیژن با اهداف جبران نوسانات و شوک‌های مصرفی اکسیژن و نیتروژن در واحد فولادسازی و تامین آن‌ها در زمان توقف اضطراری واحد تولید گازهای صنعتی.
7. اجرای پروژه تزریق اکسیژن در فرآیند احیاء که موجب ۸ تا ۱۰ درصد افزایش تولید آهن اسفنجی در این واحد خواهد شد.
8. احداث ۱۰ هزار مترمربع انبار مسقف با اهداف ذخیره مواد اولیه به میزان ۷۰ هزار تن.
9. احداث جاده شرقی جدید (مجاور مسیر راه‌آهن) با اهداف اصلاح دسترسی جاده‌ای به کارخانجات مجتمع صنعتی شامل شرکت‌های چادرملو، غدیر ایرانیان، فولاد ارفع و تردد ایمن. کامیون‏ها شامل پنج تقاطع غیر همسطح با خط راه‌آهن.
10. توسعه جاده‌ها با اهداف بهبود مسیرهای ورودی کارخانه، اصلاح و بازسازی جاده‌های موجود به میزان ۱۸ هزار مترمربع.
11. طراحی و احداث مسجد با اهداف ایجاد مکان متمرکز در کارخانه به منظور اقامه نماز جماعت و برگزاری مراسم‌های مذهبی.
12. توسعه ساختمان‌های مورد نیاز با اهداف ایجاد ساختمان متمرکز به منظور استقرار پرسنل با زیر بنای کل هفت هزار متر مربع در بخش‌های رستوران، لاکر، سالن اجتماعات و فضای اداری.
13. سیستم‌های آبیاری، فضای سبز و محوطه‌سازی با اهداف کاهش میزان هدررفت آب در آبیاری درختان، امکان توسعه و حفظ فضاهای سبز داخل مجتمع.
14. اصلاح روشنایی با اهداف ایجاد روشنایی در نواحی پیرامونی کارخانه، دپوها و انبارها.

در حال حاضر پروژه‌های مرتبط با شرکت در چه وضعیتی قرار دارد و چه اقداماتی صورت گرفته است؟

خوشبختانه با برنامه‌ریزی صحیح و اتخاذ تمهیدات لازم همزمان با دوره اوج مصرف تابستانی برق در شبکه سراسری که عموما موجب تحمیل خاموشی به صنایعی نظیر فولادسازی‌های کشور می‌شود؛ پروژه بهینه‌سازی واحد فولادسازی و ریخته‌گری شامل تعویض ترانس و رآکتور، ساخت و نصب بخش تزریق کربن به کوره، و نوسازی و بهینه‌سازی اتاق احتراق و سرباره و همچنین اصلاح ماشین ریخته گری و بازسازی تجهیزات آن انجام پذیرفت. واحد فولادسازی در پایان این توقف برنامه‌ریزی شده پس از سی روز با موفقیت راه‌اندازی شد. در نتیجه اجرای این پروژه با کاهش زمان بین هر نوبت تخلیه کوره شرکت به ظرفیت تولید یک میلیون تن فولاد دست خواهد یافت.

دیگر پروژه‌های مطرح و در حال اجرا در شرکت با مبلغ سرمایه‌گذاری حدود چهار هزار و ۸۷میلیارد ریال به شرح ذیل است:

1. ایجاد خط ریلی کارخانه فولاد ارفع و کارخانجات مجاور و اتصال به راه‌آهن سراسری کشور با ۷۳ درصد پیشرفت که در تاریخ ۳۰ دی ماه ۱۴۰۱ افتتاح خواهد شد.
2. احداث سیلوی دوم ذخیره آهن اسفنجی به ظرفیت هفت هزار تن با ۵۷ درصد پیشرفت که در زمان ۲۵ دی ماه سال جاری به افتتاح خواهد رسید.
3. احداث انبار مسقف پنج هزار متری که در تاریخ ۱۲ شهریور امسال افتتاح شد.
4. اجرای عملیات پایپینگ کارخانه با ۹۸درصد پیشرفت که تا پایان شهریور ماه امسال افتتاح خواهد شد.
5. تامین و نصب آسانسورهای صنعتی سالن فولادسازی که در خرداد ماه سال آینده افتتاح تحویل خواهد شد.
6. طرح پژوهشی عملیاتی، مدیریت و بازیافت سرباره کوره‌های قوس در حال حاضر با ۵ درصد پیشرفت است و پایان تیر ماه ۱۴۰۲ نتایج کاربردی در دسترس خواهد بود.

سرمایه‌گذاری اولیه طرح‌های توسعه‌ای شرکت چه میزان برآورد شده است؟

مجموع سرمایه‌گذاری طرح ها و پروژه‌های توسعه فوق در شرکت آهن و فولاد ارفع در سه بخش توسعه، توسعه زیرساخت و بهینه‌سازی تجهیزات با مجموع ۵۳ هزار تا ۵۴ هزار میلیارد ریال در حال طراحی و اجرا است. اجرای پروژه‌ها در شرکت آهن و فولاد ارفع با توجه به اینکه این شرکت در بخش های چهار و پنج زنجیره فولاد کشور شامل تولید آهن اسفنجی و تولید شمش فعال است، بنابراین اجرای پروژه‌های تعریف شده و مصوب می‌تواند باعث تقویت زنجیره صنعت فولاد کشور و در نهایت حوزه صنایع و معادن فلزی شود.کلیه پروژه‌های شرکت آهن و فولاد ارفع درصورت رفع محدودیت‌های مربوط به منابع و مواد اولیه آب و انرژی، می‌تواند پس از بهره‌برداری با نهایت توان خود اهداف پیشرو را محقق سازد.

تامین مالی پروژه‌ها چگونه صورت می‌پذیرد؟

تامین مالی پروژه ها و طرح‌ها از محل افزایش سرمایه صورت می‌پذیرد و تنها پروژه راه‌آهن به صورت کنسرسیوم و تامین سرمایه مالی اشتراکی توسط کارخانه آهن و فولاد ارفع به عنوان راهبر و بهره‌برداران دیگر از جمله شرکت‌های آهن و فولاد غدیر ایرانیان، شرکت صنعتی و معدنی چادرملو و مجتمع فولاد اردکان و با عنوان اعضای کنسرسیوم در کنار راه آهن جمهوری اسلامی ایران در حال انجام است.

اصلی‌ترین چالش‌های پیش روی اجرای پروژه‌ها چیست و  برای رفع آن‌ها چه تمهیداتی اندیشیده‌اید؟

نوسانات و غیرقابل پیش‌بینی بودن قیمت‌ها در بازار که باعث انحراف در برآورد بودجه طرح‌ها و همچنین افزایش غیرقابل پیش‎‌بینی قیمت تمام شده در اجرای پروژه‌ها می‌شود، یکی از مشکلات موجود است. در همین راستا با توجه به بررسی وضعیت قیمت‌ها و به‌روزرسانی درخواست‌ها با بازه‌های زمانی کم و در نظر گرفتن ریسک معقول، چالش‌های فوق تعدیل شده است. همچنین ناپایداری و نوسانات در زنجیره تامین و تغییرات گسترده در تامین‌کنندگان پروژه‌ها، یکی دیگر از معضلات موجود است که در این راستا با تنظیم وندورلیست و مذاکرات نزدیک با تامین‌کنندگان و به روزرسانی‌های کوتاه‌مدت و همچنین استعلام از راه‌های مختلف نسبت به ایجاد تامین‌کنندگان پایدار و قابل اطمینان، میتواند راهگشای آن باشد. ضمن اینکه در حال حاضر با چالش عدم وجود پیمانکار شایسته در منطقه مواجه هستیم که با توجه به سیاست‌های سازمان در راستای بومی‌سازی و علی‌رغم تلاش این واحد جهت دسترسی به پیمانکاران شایسته و ذی‌صلاح، کمبود این منابع در محدوده کار آهن و فولاد ارفع باعث مشکلات عدیده‌ای می‌شود که در جهت رفع این مشکل، صلاحیت‌سنجی پیمانکاران مجری به صورت مستمر در جهت کاهش مشکلات فوق در حال انجام است.

کلام پایانی

دو سال اخیر را می‌توان یک زمان مهم و حیاتی برای شرکت آهن و فولاد ارفع به شمار آورد که یکی از رویکردهای اصلی آن پژوهش‌محوری خواهد بود. نوآوری در آینده هر صنعتی شاید از این پس مهم‌ترین محرک توسعه و رشد حرفه‌ای و فنی آن باشد و آینده‌ای که از این مسیر ترسیم می‌شود، باید سیگنال اصلی در مسیر رشد و توسعه هر شرکت به شمار آید. با توجه به بالا بودن حجم سرمایه‌گذاری اولیه در صنعت فولاد در کنار فراز ‌و ‌نشیب‌های تحریم‌ها و توسعه تکنولوژی در جهان، توجه به نوآوری‌ها و فناوری‌های نوین و بومی‌سازی آن‌ها در کنار رونق طرح‌های پژوهشی، یکی از رویکردهای اصلی برای ترسیم آینده آهن و فولاد ارفع خواهد بود.