عمده ذخایر آنتیموان جهان در چین واقع شده و این کشور بزرگ‌‌ترین تولیدکننده آنتیموان در جهان است اما سیاست‌‌های این کشور در راستای جلوگیری از خام‌فروشی از سال ۲۰۰۷، موجب کاهش صادرات جهانی و در پی آن تولید این محصول توسط چین شد. به‌‌ موجب این کاهش، در حال حاضر روسیه به‌‌ عنوان بزرگ‌‌ترین صادرکننده آنتیموان در جهان شناخته می‌‌شود. به دنبال اقدام چین به منظور مقابله با خام‌فروشی، این کشور در مقابل صادرات کنسانتره آنتیموان، به صادرات این محصول به‌‌ صورت شمش روی آورد. مصرف این فلز با توجه به کاربردهای گسترده آن در کشورهای توسعه‌‌یافته بیشتر است. بنابراین می‌‌توان گفت چین کنترل‌‌کننده بازار جهانی آنتیموان است. اگرچه با کاهش ذخایر آنتیموان جهان، پیش‌‌بینی می‌‌شود بازار در آینده با افزایش تقاضا و کسری عرضه مواجه شود.

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» و به نقل از روابط عمومی شرکت مشاوره اقتصادی آرمان آتورپات، آنتیموان به‌ عنوان فلزی با ارزش شناخته می‌‌شود که در صنایع مختلفی همچون صنایع الکترونیک، پتروشیمی، نساجی، صنایع شیمیایی، رنگ، داروسازی، باتری‌‌سازی و‌‌ همچنین تولید الکترونیک دیود (LED) و ساخت آلیاژهای مقاوم در برابر خوردگی و فرسودگی مورد استفاده قرار می‌‌گیرد. البته ذکر این نکته حائز اهمیت است که مصرف این فلز به دلیل کاربردهایی که در صنایع پیشرفته (های‌‌تک) دارد، در کشورهای توسعه‌‌یافته بیشتر است.

آنتیموان از جمله فلزاتی است که می‌‌توان آن را در زمره فلزات استراتژیک دسته‌‌بندی کرد. شایان ذکر است علی‌‌رغم افزایش تقاضای روز افزون برای این فلز، منابع و ذخایر آن در دنیا رو به کاهش است. ذخایر آنتیموان در سراسر جهان پراکنده شده است اما کمربند اوروژنیک جنوب شرقی چین، عمده ذخیره آنتیموان جهان را به خود اختصاص داده که حاوی ۵۰۰ عدد ذخیره آنتیموان است.

جهت بررسی بیشتر و آشنایی با میزان تولید معدنی این فلز ارزشمند، در نمودار ۱ به بررسی تولید معدنی آنتیموان در جهان، به تفکیک بزرگ‌‌ترین کشورهای تولیدکننده در بازه زمانی سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ پرداخته شده است. به گزارش سازمان زمین‌‌شناسی آمریکا (USGS) در سال ۲۰۲۰، بزرگ‌‌ترین ذخایر آنتیموان جهان به ترتیب متعلق به چین، روسیه، بولیوی، استرالیا و ترکیه بوده است که هر یک به ترتیب ۲۵، ۱۸، ۱۶، ۷ و ۵ درصد ذخایر جهان را به خود اختصاص داده‌‌اند. علی‌‌رغم رتبه ترکیه در فهرست کشورهای میزبان ذخایر آنتیموان، این کشور تولید معدنی قابل‌‌توجهی ندارد. بر اساس این نمودار، چین به تنهایی در سال ۲۰۲۰، ۵۲ درصد از تولید معدنی آنتیموان را به خود اختصاص داده است. بنابراین می‌‌توان ۹۰ درصد تولیدات معدنی آنتیموان را منحصر به کشورهای چین، روسیه و تاجیکستان به ترتیب با سهم‌‌های ۵۲، ۲۰ و ۱۸درصدی دانست.

طی بازه زمانی سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰، تولید معدنی آنتیموان در چین کاهش چشمگیری داشته است؛ به طوری که سالانه به طور متوسط، حدود ۶درصد از تولید معدنی آنتیموان چین کاسته شده است. گفتنی است از دسامبر سال ۲۰۱۹ و در پی شیوع ویروس کرونا در چین، تولید کنسانتره در اکثر مراکز تولیدی این کشور، به دلیل قرنطینه و تعلیق تولید در بزرگ‌‌ترین معدن این کشور،کاهش یافته است. این کاهش تولید بر قیمت‌‌ها نیز اثر گذاشته و کسری عرضه، موجب جهش ناگهانی قیمت آنتیموان در این مقطع زمانی شد.

برخلاف چین، روند تولید کشور روسیه برای این فلز استراتژیک صعودی بوده است؛ به طوری که در بازه زمانی سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ برحسب میانگین، سالانه ۲۹ درصد بر مقدار تولید معدنی آنتیموان افزوده شده است. کاهش ذخایر آنتیموان در جهان و افت قیمتی که در اثر تولید بیش از حد کنسانتره آنتیموان و عرضه کافی آن در بازارهای بین‌‌المللی طی بازه زمانی خاصی رخ داد، دولت چین را بر آن ساخت تا به‌ عنوان اصلی‌‌ترین تولید‌‌کننده آنتیموان در جهان، تولید کنسانتره آنتیموان را به منظور کاهش عرضه در بازارهای داخلی و خارجی و در راستای افزایش قیمت جهانی کاهش دهد.

نمودار ۲ نشان می‌‌دهد که بزرگ‌‌ترین صادرکنندگان کنسانتره این فلز، به ترتیب روسیه، تاجیکستان، میانمار، استرالیا، کانادا و چین هستند که در سال ۲۰۲۰ هر یک به ترتیب ۲۶، ۲۱ ،۲۰، ۱۵، ۴٫۵ و ۳٫۵ درصد از سهم کل صادراتی کل جهان را در اختیار داشتند. باید یادآور شد که روند صادرات کنسانتره آنتیموان افزایشی بوده و به طور میانگین سالیانه حدود ۲ درصد بر میزان صادرات جهانی کنسانتره آنتیموان افزوده شده است.

روسیه، به‌عنوان بزرگ‌‌ترین صادرکننده کنسانتره آنتیموان در جهان شناخته شده است که از دیرباز همواره در این عرصه جایگاه مهمی داشته و می‌‌توان گفت به طور میانگین سالانه ۵ درصد بر صادرات این محصول افزوده است. اگرچه تاجیکستان از سال ۲۰۱۴ به جرگه صادرکنندگان اصلی کنسانتره آنتیموان پیوست اما در مدت کوتاهی به رقیب قدرتمندی برای روسیه در جهت صادرات کنسانتره این فلز تبدیل شد.

ذکر این نکته حائز اهمیت است که علی‌‌رغم تولید بالا و ذخایر فراوان آنتیموان در چین، به دلیل سیاست‌‌های دولت چین در راستای ممانعت از خام فروشی آنتیموان، سهم قابل‌‌توجهی از صادرات جهانی کنسانتره آنتیموان را نداشته است و آنتیموان را به صورت محصولات کار نشده نظیر شمش و پودر آنتیموان صادر می‌‌کند. نبض صادرات محصولات کار نشده آنتیموان در دست چین است. بنابراین هرگونه اقدامی از سوی چین بر قیمت این محصول و صنایع وابسته آن تاثیرگذار خواهد بود. علی‌‌رغم اینکه چین بزرگ‌‌ترین تولید و منابع معدنی این محصول را در اختیار دارد، با توجه به صنایع گسترده‌‌ای که در کشور چین واقع شده‌‌اند، این کشور آنتیموان را به صورت کنسانتره وارد می‌کند و عملیات فرآوری در آن انجام داده و در نهایت به شکل دیگری آن را صادر می‌‌کند یا در تولید داخلی خود مورد استفاده قرار می‌‌دهد.

از آنجایی که چین بزرگ‌‌ترین تولیدکننده فلز آنتیموان دنیا است، تغییر تولید و بازار این فلز در چین، تاثیر بسزایی در بازار جهانی آن دارد. قیمت فلزات کمیاب از جنگ تجاری میان ایالات‌‌ متحده آمریکا و چین متاثر است که این تاثیرها در خصوص آنتیموان به مراتب بیشتر بوده است.

با مروری بر واردات آنتیموان مشخص شد که چین ۶۸ درصد، ویتنام ۹ درصد، هند ۸ درصد، عمان ۸ درصد و تایلند ۲ درصد از سهم واردات جهانی آنتیموان را دارا بوده‌اند که به ترتیب به‌عنوان بزرگ‌‌ترین واردکنندگان این محصول در سال ۲۰۲۰ شناخته شده‌اند. هرچند مصرف کنسانتره آنتیموان در کشورهای توسعه‌‌یافته بیشتر است اما می‌‌توان گفت کشورهایی مانند چین و هند که با سرعت زیادی در مسیر حرکت به سمت توسعه‌‌یافتگی هستند نیز در جرگه بزرگ‌‌ترین واردکنندگان این محصول قرار می‌‌گیرند.

در سال ۲۰۲۰، حدود ۱۱۰ هزار تن فلز آنتیموان در جهان به مصرف رسیده است که ۲۰ درصد از این مصرف، متعلق به آمریکا با ۲۲ هزار تن است. با این حال، این کشور علی‌‌رغم وجود ذخایر آنتیموان داخلی، به تولید معدنی نیز نپرداخته و نیاز خود را ۱۸درصد از بازیافت باتری‌‌های سربی اسیدی و باقیمانده را از واردات تامین می‌‌کند. اتحادیه اروپا نیز در سال ۲۰۱۶، میزان مصرف ظاهری خود را حدود ۴۰هزار تن گزارش کرد که حدود ۴۰ درصد از تقاضای بازار این اتحادیه توسط چین پاسخ داده می‌‌شد.

بدیهی است کشورهای توسعه‌‌یافته، مصرف بیشتری در زمینه محصولات آنتیموان دارند. کشورهای بلژیک، فرانسه، آمریکا، ژاپن و کره‌جنوبی از بزرگ‌‌ترین واردکنندگان جهانی شمش آنتیموان، هر کدام به ترتیب با سهم ۱۹، ۱۹ ، ۱۶، ۱۵ و ۹ درصدی از کل واردات جهانی را تشکیل می‌‌دهند.