آغاز مگاپروژه‌های توسعه

ایران جزو ۱۰ کشور برتر دارنده ذخایر مس جهان به شمار می‌آید و از آنجایی که این فلز نقش کاربردی در سایر صنایع ایفا می‌کند و قیمت آن روند رو به رشدی داشته است، بنابراین لازم است بهره‌برداری از ذخایر معدنی و اجرای طرح‌های توسعه، بیش از پیش در دستور کار فعالان صنعت مس قرار بگیرد. مجتمع مس سونگون به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان کنسانتره مس کشور، همواره نگاه ویژه‌ای به اجرای پروژه‌های توسعه داشته که این مهم پس از سفر استانی رئیس جمهور به آذربایجان شرقی و بازدید از مجتمع مس سونگون، اهمیت بیشتری پیدا کرده است. در این رابطه، خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» با جهانگیر رضوی، مدیر مجتمع مس سونگون به گفت‌وگو نشسته است که متن کامل این گفت‌وگو را در ادامه خواهید خواند:

در خصوص عملکرد مجتمع مس سونگـون در سال ۱۴۰۰ و همچنین برنامه‌های این مجتمع در سال جاری توضیحاتی بفرمایید.

در سال ۱۴۰۰، تولید ۳۱۷ هزار و ۳۶۶ تن کنسانتره مس در مجتمع مس سونگون برنامه‌ریزی شده بود که با تلاش پرسنل زحمت‌کش، رکورد تولید را ثبت کردیم و به تولید ۳۲۵ هزار و ۹۲۱ تن دست یافتیم که ۳ درصد بالاتر از برنامه پیش‌بینی شده بوده است. ضمن اینکه ظرفیت اسمی تولید دو کارخانه تغلیظ مجتمع مس سونگون، ۳۰۰ هزار تن در سال است که حتی بیشتر از ظرفیت اسمی کارخانه، تولید صورت گرفته که مصداق بارز جهش تولید در مجتمع مس سونگون بوده است.

با توجه به اهمیت اکتشاف و تاکید مدیرعامل جدید شرکت ملی صنایع مس ایران، چه تمهیداتی را در این زمینه اندیشیده‌اید؟

اکتشافات معدنی جزو مهم‌ترین پیشران اقتصاد کشور به شمار می‌آید و تاکید مدیرعامل جدید شرکت ملی مس از نظر علمی، بسیار هوشمندانه بوده است و ما در عملیاتی کردن این سیاست اجرایی جدی هستیم. همان طور که در کشورهای پیشتاز تولید مواد معدنی مانند آمریکا، کانادا و استرالیا، بخش معدن و صنایع معدنی در کنار کشاورزی، مهم‌ترین پیشران اقتصادی کشور محسوب می‌شود و سهم غیرقابل انکاری در طرح‌ریزی‌های اقتصادی و صنعتی ایفا می‌کند. علاوه‌براین سه کشور، در بسیاری از کشورهای مطرح معدنی دیگر دنیا نیز بخش معدن، سهم قابل ‌توجهی در تولید ناخالص داخلی به ‌عنوان شاخصی اساسی در تعیین میزان تولید و درآمد ملی کشور به خود اختصاص داده است. ناگفته پیدا است که این مهم، نیاز بیش ‌از پیش به برنامه‌ریزی در بخش اکتشاف مواد معدنی به‌ عنوان نخستین و مهم‌ترین حلقه در زنجیره ارزش مواد معدنی و فلزی را طلب می‌کند؛ چراکه در یک نگاه کلی، کشف یک ذخیره معدنی سرمایه و محرک بالقوه اقتصادی محسوب می‌شود. افزایش سرمایه‌گذاری در امر اکتشاف و تولید مواد معدنی به ‌صورت مستقیم بر صنایع وابسته، تنها با اطمینان از در اختیار داشتن مواد اولیه امکان برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌های توسعه‌ای را خواهد داد. آمارهای جهانی حاکی از آن است که روند سرمایه‌گذاری برای اکتشاف ذخایر معدنی در اغلب کشورهای پیشرو این بخش طی چند دهه گذشته همواره صعودی بوده و بخش اکتشاف در تدوین برنامه‌های حوزه معدن و صنایع معدنی این کشورها از اهمیت بسزایی برخوردار است. ما در مجتمع مس سونگون هدف‌گذاری‌های انجام شده در اکتشاف را برنامه‌ریزی کرده‌ایم و در حال حاضر طبق برنامه پیش می‌رویم. خوشبختانه نتایج خوب و امیدوارکننده‌‎ای در حوزه ذخایر معدنی به دست آمده است.

با توجه به بازدید اخیر رئیس جمهور از این مجتمع، استراتژی شما در خصوص اشتغال‌زایی و به کارگیری از نیروهای انسانی متخصص چیست؟

در حقیقت حضور رئیس جمهور محترم در مجتمع مس سونگون در آغاز برنامه‌های سفر استانی هیئت دولت به استان آذربایجان شرقی، برای ما و همکاران بسیار ارزشمند بود. مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران استرات‍ژی‌های کلان توسعه‌ای مجتمع مس سونگون را برای رئیس جمهور و وزیر محترم صمت بیان کردند که این رهنمودها، چراغ راه ما خواهد بود. ضمن این بازدید ارزشمند، رئیس جمهوری در جمع کارکنان و کارگران فعال خطوط تولید و معدن‌کاری حضور پیدا کردند و مسائل نیروی انسانی از طریق نماینده کارگران مطرح شد. نیروی انسانی در مجتمع مس سونگون محور توسعه و تولید است و ما در حفظ و ایجاد اشتغال برای نیروهای کاری فعال مصمم هستیم و در همین راستا با اجرای طرح‌های توسعه فازهای ۳ و ۴ تغلیظ و کارخانجات کاتد مس، ظرفیت‌های جدید قابل توجهی برای اشتغال جوانان منطقه و نخبگان دانشگاهی فراهم خواهیم کرد. برگزاری آزمون جهت جذب نیروی انسانی و اجرای طرح جذب نخبگان کشور برای تامین نیروهای متخصص نیز جزو برنامه‌های جاری مجتمع مس سونگون بوده که در دستور کار قرار گرفته است.

مجتمع مس سونگون با چه چالش‌هایی در زمینه تولید کنسانتره مس طی سالیان اخیر مواجه بوده است؟

مشکل دامپ باطله معدن، محل سنگ‌شکن فاز ۳ و ۴ تغلیظ، سد باطله شماره ۲ و قطعی برق از جمله معضلات موجود هستند که تولید مجتمع مس سونگون را تحت تاثیر قرار داده است. برای حل این مسائل و اخذ مجوزهای قانونی لازم، چندین نشست با حضور استاندار محترم و سختکوش استان و مدیرعامل و معاونان شرکت ملی صنایع مس ایران و همچنین مدیران کل سازمان صمت، منابع طبیعی و محیط زیست استان تشکیل شده که قول‌های مساعدی در خصوص رفع این موانع داده شده است. امیدوار هستیم حضور رئیس جمهور محترم، نقطه عطفی برای مجتمع مس سونگون در رفع موانع و شروع جدی طرح‌های توسعه آن باشد. چراکه ما به این مسیر توسعه باور کامل داریم.

انتظار شما از مسئولان در خصوص حمایت از تولید چیست؟

توسعه بدون همراهی تمام ارکان حاکمیتی ممکن نیست. قوانین دست و پاگیر فراوانی در بخش تولید وجود دارد و گره‌های محکمی در مسیر توسعه ایجاد کرده است. باز شدن این گره‌ها با همکاری و شجاعت تصمیم‌گیری مدیران ذی‌ربط میسر خواهد شد. انتظار داریم مسئولان استانی و کشوری همکاری‌های لازم در خصوص رفع مشکلات و چالش‌های پیش روی مجتمع مس سونگون از جمله تحویل فضا و زمین کافی از سوی منابع طبیعی برای دامپ باطله معدن و تاییدیه سازمان صمت و منابع طبیعی برای محل اجرای سنگ‌شکن فازهای ۳ و ۴ و سد باطله را داشته باشند. این موضوعات مهم برای توسعه مجتمع مس سونگون نیازمند دستور فوری است که در زمان مقرر انجام شود تا اجرای پروژه‌های توسعه مجموعه به تاخیر نیفتد.

تا چه اندازه به بومی‌سازی تجهیزات و ماشین‌آلات مورد استفاده در خط تولید مجتمع مس سونگون توجه شده است؟

مجتمع مس سونگون از جمله پیشگامان بومی‌سازی در کشور به شمار می‌آید و اجرای این مهم را از سال ۱۳۹۱ آغاز کرده است. این مجتمع در طول ۱۰ سال، تعداد هشت هزار و ۵۹۳ مورد درخواست ساخت برای شرکت خدمات بازرگانی صادر کرده که تا کنون هفت هزار و ۱۵۴ قطعه از محل ساخت داخل تامین و بهره‌برداری شده است. این حجم از فعالیت، یک کارنامه درخشان در فضای تحریم بین‌المللی محسوب می‌شود. همچنین در سال ۱۴۰۰، مجتمع مس سونگون تعداد ۸۱۸  مورد برای ساخت داخل صادر کرده است که در همین سال، تعداد یک هزار و دو مورد کالای ساخت از سوی بازرگانی در کارگاه‌های تامین‌کنندگان و شرکت‌های صنعتی و دانش‌بنیان ساخته شده و برای انبار و خطوط تولید تحویل شده که افزایش میزان تحویل، حاکی از تکمیل ساخت درخواست‌های  معوق سال‌های قبل است.

مجتمع مس سونگون چه اقداماتی را در راستای ایفای مسئولیت‌های اجتماعی در منطقه انجام داده است؟

در زمینه مسئولیت‌های اجتماعی اقداماتی مانند تامین مالی بزرگراه خواجه – ورزقان، بهسازی راه‌های روستایی، برگزاری اردوهای جهادی ، تامین جهیزیه برای نوعروسـان نیازمند، برگزاری مراسم‌های مذهبی و فرهنگی، کمک به دانشگاه علوم پزشکی در راستای مقابله با ویروس کرونا و توزیع بسته‌های معیشتی تحت عنوان کمک‌های مومنانه جزو برنامه‌هایی بوده که مجتمع مس سونگون انجام داده است.

مجتمع مس سونگون چه طرح‌های توسعه ای را در دست اقدام دارد؟

تمام تلاش مجموعه مس سونگون بر اجرای طرح‌های توسعه است. احداث فازهای ۳ و ۴ تغلیظ، احداث کارخانجات کاتد (ذوب، پالایش، فلوتاسیون سرباره و اکسیژن) جزو طرح‌های توسعه مهم مجموعه است. در کنار این پروژه‌ها، طرح‌هایی در حوزه انتقال خطوط آب، برق و احداث نیروگاه را در دستور کار داریم. طرح‌های زیست‌محیطی، سد باطله، جنگل‌کاری و پروژه‌های مسئولیت‌های اجتماعی از جمله کمپ ورزشی، جزو طرح‌های در اولویت توسعه مجتمع مس سونگون است. همچنین طبق دستور و استراتژی مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران، تکمیل زنجیره تولید در مجتمع مس سونگون با تولید یک میلیون تن کنسانتره و ۴۰۰ هزار تن کاتد را در برنامه و چشم‌انداز طراحی کرده‌ایم و تحقق آن را به جد در افق توسعه مد نظر خواهیم داشت.