غلتک‌های آهنی، یکی از محصولات صنعت آهن و فولاد ترکیه به شمار می‌آیند که برای نورد فلزات مورد استفاده قرار می‌گیرند. بررسی‌ها نشان داده است ایالات متحده آمریکا، مهم‌ترین مقصد صادراتی غلتک‌های نورد آهنی ترکیه به حساب می‌آید که خود اصلی‌ترین تامین‌کننده ماده اولیه این صنعت شناخته می‌شود. در سال‌های اخیر، ایالات متحده آمریکا به مهم‌ترین مقصد صادراتی غلتک‌های نورد ترکیه تبدیل شده است. ترکیه این محصولات را با قیمتی پایین‌تر از سایر بازارها به آمریکا صادر می‌کند. پس از آمریکا، هند و عربستان سعودی نیز به عنوان دیگر مقاصد اصلی صادرات غلتک‌های نورد ترکیه شناخته می‌شوند.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین» و به نقل از روابط عمومی شرکت مشاوره اقتصادی آرمان آتورپات، صنعت آهن و فولاد ترکیه یکی از ارکان‌های اصلی اقتصاد این کشور محسوب می‌شود که طی دهه‌های اخیر رشد زیادی را تجربه کرده است. بخش عمده‌ای از تولید فولاد ترکیه از طریق بازیافت و ذوب قراضه‌های آهنی انجام می‌شود. این کشور در سال ۲۰۲۳ با واردات ۱۸ میلیون و ۸۰۰ هزار تن قراضه آهنی، بزرگ‌ترین واردکننده ضایعات آهنی به قصد بازیافت بود. یکی از محصولات صنعت فولاد ترکیه، غلتک‌های نورد است.
غلتک‌های نورد به مجموعه‌ای از غلتک‌ها اشاره دارد که در فرایند نورد فلزات استفاده می‌شوند و عموما از طریق فرایند ریخته‌گری به دست می‌آیند. این غلتک‌ها معمولا از فولاد یا چدن ساخته می‌شوند و برای کاهش ضخامت و تغییر شکل فلزات به محصولات نهایی مورد استفاده قرار می‌گیرند. نورد، یکی از مراحل اصلی در شکل‌دهی فلزات است و فرایند آن شامل عبور دادن قطعات بزرگ‌تری از فلز (به نام بیلت یا اسلب) بین دو یا چند غلتک است که موجب فشرده‌سازی و تغییر شکل آن‌ها می‌شود. این فرایند باعث افزایش سختی، استحکام و دقت ابعادی محصولات خواهد شد. این غلتک‌ها معمولا از فولاد و چدن حاوی عناصر آلیاژی خصوصا کروم ساخته می‌شوند تا علاوه بر سختی بالای سطح، در برابر فشار و حرارت در حین فرایند نورد مقاوم باشند.
ترکیه، یکی از کشورهایی به شمار می‌آید که در زمینه تولید این نوع غلتک‌ها فعالیت‌های چشمگیری دارد. صنایع فولاد ترکیه، به ویژه در بخش تولید غلتک‌های نورد گرم با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته و مواد اولیه باکیفیت، محصولاتی را ارائه می‌دهند که قابلیت رقابت با دیگر تولیدکنندگان جهانی را دارند. غلتک‌های نورد گرم عمدتا برای تولید ورق‌ها، میلگردها و پروفیل‌های فولادی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این محصولات کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف مانند ساختمان‌سازی، خودروسازی و صنعت ماشین‌آلات دارند.
صادرات غلتک آهنی ترکیه
صادرات غلتک آهنی ترکیه طی سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ روند نوسانی داشت اما به طور کلی افزایش پیدا کرد؛ به طوری که حجم صادرات این محصول ترکیه از هشت هزار و ۳۵۰ تن در سال ۲۰۱۴، به حدود ۱۱ هزار و ۸۰۰ تن در سال ۲۰۲۳ افزایش پیدا کرد. حجم صادرات این محصول از ترکیه در سال ۲۰۲۳ نسبت به سال قبل از آن که ۱۳ هزار و ۲۰۰ تن بود، چیزی حدود یک هزار و ۳۹۰ تن کاهش پیدا کرد. از این رو می‌توان گفت کاهش صادرات در این سال، عمدتا از کاهش صادرات به آمریکا، به عنوان مهم‌ترین مقصد صادراتی این محصول تاثیر پذیرفت.
کشور‌های ایالات متحده آمریکا، هند و عربستان سعودی از مهم‌ترین مقاصد صادراتی این محصول ترکیه در این دوره بوده‌اند. کشور ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۲۳ با سهم ۲۹ درصدی از بازار صادرات غلتک ترکیه، مهم‌ترین مقصد صادرات این کشور در این سال به شمار می‌رود. حجم صادرات غلتک آهنی ترکیه به مقصد ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۱۴، حدود ۵۲۶ تن بود که با نرخ رشد مرکب سالانه ۲۳ درصد، به حدود سه هزار و ۴۷۰ تن در سال ۲۰۲۳ افزایش پیدا کرد.
حجم صادرات این محصول به آمریکا در سال ۲۰۲۲، چیزی حدود پنج هزار و ۵۰۰ تن گزارش شد که این مقدار در سال ۲۰۲۳ با دو هزار و ۴۰ تن افت همراه بود. کشور هند، دومین مقصد صادراتی غلتک‌های آهنی ترکیه بود که در سال ۲۰۲۳ با صادرات یک هزار و ۷۸۰ تن، سهم ۱۶ درصدی از بازار صادرات ترکیه را داشت. لازم به ذکر است که در این دوره صادرات غلتک آهنی به عربستان سعودی نیز از یک هزار و ۵۳۰ تن، به حدود ۶۵۰ تن در سال ۲۰۲۳ کاهش پیدا کرد.
وابستگی صنعت فولاد ترکیه به قراضه آهنی
ترکیه به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فولاد در جهان، برای تامین مواد اولیه خود به واردات قراضه آهنی وابسته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که ایالات متحده آمریکا، بزرگ‌ترین تامین‌کننده قراضه آهنی برای ترکیه است؛ به گونه‌ای که در سال ۲۰۲۳، ترکیه حدود چهار میلیون و ۵۰۰ هزار تن قراضه آهنی از آمریکا وارد کرد که نسبت به مدت مشابه در سال قبل از آن، ۱۴ درصد افزایش داشته است. همان‌طور که گفته شد، ترکیه بخش قابل‌توجهی از محصولات فولادی خود از قبیل غلتک‌های نورد را به آمریکا صادر می‌کند. بر این اساس می‌توان گفت که این امر، ایالات متحده آمریکا را به یک شریک تجاری مهم برای ترکیه تبدیل کرده است.
قیمت فروش (FOB) صادراتی غلتک‌های نورد آهنی ترکیه طی دوره ۱۰ ساله منتهی به ۲۰۲۳ به شکل نوسانی گزارش شد؛ به طوری که میانگین آن حدود سه هزار و ۲۹۸ دلار بر تن به دست آمد. نرخ عرضه غلتک آهنی صادراتی به مقصد آمریکا نیز در این دوره روندی مشابه قیمت متوسط (FOB) صادراتی ترکیه داشت اما میانگین آن دو هزار و ۷۸۳ دلار بر تن ارزیابی شد.
همان‌طور که در نمودار ۲ نیز قابل مشاهده است، در دوره مورد بررسی قیمت عرضه غلتک آهنی ترکیه به مقصد آمریکا در تمامی سال‌های مورد بررسی، نسبت به متوسط آن کمتر بوده است؛ به نحوی که به طور میانگین طی این دوره، قیمت صادراتی غلتک‌های ترکیه به مقصد آمریکا، حدود ۵۰۰ دلار بر تن کمتر از سایر بازارها بوده است. بنابراین می‌توان گفت رابطه تجاری ترکیه و آمریکا در صنعت فولاد بر اساس منافع متقابل شکل گرفته است.
رابطه تجاری ترکیه و آمریکا در صنعت فولاد برای هر دو کشور منافعی را به همراه دارد. ترکیه به عنوان بزرگ‌ترین واردکننده قراضه آهنی آمریکا، مواد اولیه ارزان و باکیفیت برای تولید فولاد را خریداری می‌کند؛ در حالی که آمریکا از این صادرات درآمدزایی کرده و ضایعات فلزی خود را مدیریت می‌کند. از سوی دیگر، ترکیه بخشی از محصولات فولادی نهایی خود را به آمریکا صادر می‌کند که این چرخه باعث رشد اقتصادی و اشتغال‌زایی در هر دو کشور می‌شود.
