طی سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱، به‌ طور میانگین حدود ۵۲.۶ میلیون تن سنگ معدن و کنسانتر نیکل در جهان تجارت شده که با نرخ رشد مثبت در این سال‌ها، نوسان فراوانی را تجربه کرده‌ است. آمار تجارت نشان می‌دهد که فیلیپین جزو بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان کنسانتره نیکل در جهان است. چین با سهم ۸۴ درصدی، کره جنوبی و ژاپن با ۶ درصد و اوکراین با ۲ درصد، جزو بزرگ‌ترین واردکنندگان کنسانتره نیکل به شمار می‌روند. در سمت عرضه، فیلیپین با ۶۱ درصد، کالدونیا با ۱۲ درصد، گوآتمالا با ۲ درصد و ساحل عاج با سهمی معادل یک درصد، جزو صادرکنندگان برتر کنسانتره نیکل محسوب می‌شوند.

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» و به نقل از روابط عمومی شرکت مشاوره اقتصادی آرمان آتورپات، در نمودار ۱، تجارت کنسانتره نیکل در سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ نمایان است. تجارت کنسانتره نیکل در سال ۲۰۱۷، به میزان ۴۴.۹ میلیون تن بوده و در سال ۲۰۲۱ به حدود ۵۱.۴ میلیون تن رسیده‌ است. در سال ۲۰۱۹ با افزایش تولید نیکل که اندونزی نقش بسزایی در آن داشت، افزایش تجارت کنسانتره نیکل نیز اتفاق افتاد و از ۵۶.۶ میلیون تن در سال ۲۰۱۸ با رشد ۱۴ درصدی به ۶۴.۵ میلیون تن رسید.

در سال ۲۰۲۰، تجارت کنسانتره نیکل با افت بی‌سابقه ۱۸ میلیون تنی نسبت به سال قبل، برابر با ۴۶.۲ میلیون تن ثبت شده‌ است که عامل اصلی کاهش به‌ وقوع پیوسته، همه‌گیری کرونا بود. تبعات شیوع این بیماری در دنیا، آثار مختلفی را در هر دو سمت عرضه و تقاضا بر بازار نیکل داشته است. از یک سو، به تعطیلی کشیده شدن معادن موجب کاهش تولید در این سال شد و از سوی دیگر، محدودیت‌های تجاری به‌ خصوص در چین به‌ عنوان بزرگ‌ترین واردکننده این محصول در جهان، حجم تجارت را دستخوش تغییر کرد. ضمن اینکه کاهش تقاضای نیکل به‌ واسطه وقفه‌های تولیدی در واحدهای مصرف‌کننده آن، تقاضا را نیز به چالش کشید.

باتوجه به داده‌های موجود در بورس فلزات لندن در نیمه دوم سال ۲۰۱۹، قیمت نیکل وارد فاز افزایشی با شیب تندی شد؛ به‌گونه‌ای که قیمت هر تن از این فلز که در نیمه ابتدایی این سال در کانال ۱۱ تا ۱۳ هزار دلار به ازای هر تن قرار داشت، در نیمه دوم سال قیمت ۱۷ هزار دلاری را نیز تجربه کرد. شیوع بیشتر کرونا در ماه‌های ابتدایی سال ۲۰۲۰ و درگیری تقریبی تمام اقتصادهای دنیا و به خصوص چین به‌ عنوان بزرگ‌ترین متقاضی نیکل و کنسانتره نیکل، توانست از شدت این بازار بکاهد و مجدد قیمت هر تن نیکل در بورس فلزات لندن به کانال ۱۳ هزار دلار به‌ ازای هر تن بازگشت. با شروع روند ترمیم آسیب‌های کرونا در سال ۲۰۲۱ و همچنین برخی از چالش‌های موجود در زنجیره تامین، قیمت دوباره روند صعودی به خود گرفت و تا ۲۰ هزار دلار به‌ ازای هر تن نیز افزایش یافت.

نگاهی به واردات و صادرات کشورهای برتر

همان‌ طور که در نمودار ۲ قابل مشاهده‌ است، بزرگ‌ترین کشورهای واردکننده کنسانتره نیکل چین، کره جنوبی، ژاپن و اوکراین هستند و در زمینه صادرات، کشورهای فیلیپین، کالدونیا، گوآتمالا و ساحل عاج سهم بسزایی دارند. دو کشور فیلیپین و چین با اختلاف بسیار محسوس با سایر کشورها، در قله‌‌ صادرات و واردات کنسانتره نیکل قرار دارند.

حدود ۷۰ درصد از نیکل تولیدشده در جهان، به‌ منظور تولید فولاد زنگ‌نزن، تبدیل به فرونیکل و همچنین «Nickle Pig Iron» می‌شود. چین به‌ عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد زنگ‌نزن در جهان، با میانگین واردات کنسانتره نیکل به‌ مقدار ۴۴.۲ میلیون تن در بازه پنج ساله بین سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱، در رده اول واردکنندگان جهانی قرار دارد و بیش از سه چهارم از کل سهم واردات را به خود اختصاص داده است. نکته حائز اهمیت اینکه واردات این کشور طی بازه مورد بررسی، سالانه رشد میانگین ۶ درصدی را نیز تجربه کرده است. البته در سال ۲۰۲۰، چین تحت تاثیر بیماری کرونا قرار گرفت که شوک عظیمی به واردات کنسانتره نیکل این کشور وارد شد و با کاهش چشمگیری به میزان ۳۹.۲ میلیون تن رسید که حدود ۱۶.۹ میلیون تن از سال ۲۰۱۹ کمتر بود.

چین، عمده کنسانتره نیکل خود را از فیلیپین، کالدونیا و اندونزی تامین می‌کند. تصمیمات دولت اندونزی برای ممنوعیت صادرات سنگ و کنسانتره نیکل و افزایش تعرفه‌های صادراتی، تولیدکنندگان چین را که وابسته به واردات این کشور بودند، به‌ شدت متاثر کرده‌ است. افزایش قیمت حادث شده در سال ۲۰۲۰ نیز بی‌تاثیر از این عامل نبوده است.

کره جنوبی و ژاپن با اختلاف  بسیار زیاد بعد از چین، با سهم حدود یکسان دیگر واردکنندگان بزرگ کنسانتره نیکل به‌ شمار می‌روند. واردات کنسانتره نیکل کره جنوبی در پنج سال گذشته، روندی ثابتی را دنبال کرده‌ است و با کاهش حدود ۲۰۰ هزار تنی، واردات کنسانتره نیکل از ۳.۳ میلیون تن در سال ۲۰۱۷ به ۳.۱ میلیون تن در سال ۲۰۲۱ رسیده‌ است. ژاپن، روند پرتلاطم‌تری را طی کرده و بیشینه واردات حدود ۳.۸ میلیون تنی را در سال ۲۰۱۹ و کمینه مقدار حدود ۲.۵ میلیون تنی را در هنگامه کرونا در سال ۲۰۲۰ ثبت کرده است.

اوکراین نیز به مانند سه کشور پیشین به‌ واسطه فعالیت گسترده در حوزه تولید انواع فولاد، در کنار واردکنندگان بزرگ نیکل به‌ چشم می‌خورد. نکته قابل توجه در خصوص واردات کنسانتره نیکل اوکراین این‌ است که برخلاف سایر کشورها در سال ۲۰۲۰، با کاهش واردات کنسانتره نیکل همراه نبوده است بلکه بیشترین میزان واردات خود را در سال ۲۰۲۰ رقم زده‌ است که تمام واردات ۱.۵ میلیون تنی خود در این سال را از کشور گواتمالا وارد کرده‌ است.

همان‌ طور که انتظار می‌رود، بازار صادراتی کنسانتره نیکل در دست کشورهایی است که از ذخایر و تولید معدنی مناسبی برخوردار هستند. البته عدم فعالیت چشمگیر در زمینه تولید فولاد زنگ‌نزن نیز موجب شده است تا این کشورها عمده تولید خود را صادر کنند و در صورت ورود کشورهای صادرکننده کنسانتره نیکل به حوزه تولید این نوع فولاد، ریسک بزرگی به واردکنندگان نیکل تحمیل خواهد شد.

فیلیپین، بزرگ‌ترین صادرکننده کنسانتره نیکل در بازه پنج ساله بین سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ بوده است؛ به‌ طوری که هر ساله بیش از نصف و به‌ طور میانگین ۶۲ درصد از کل صادرات پنج سال مذکور را به خود اختصاص داده است. این کشور در سال ۲۰۲۱ همگام با افزایش خیره‌کننده تولید، مقدار قابل توجه ۴۳ میلیون تن صادرات کنسانتره نیکل را به ثبت رسانده است. کالدونیا به‌ عنوان دیگر صادرکننده بزرگ، البته با اختلاف نسبت به فیلیپین، به‌ طور متوسط سالیانه ۵ درصد رشد صادرات داشته و از ۵.۹ میلیون تن در سال ۲۰۱۷ به ۷.۱ میلیون تن در سال ۲۰۲۱ رسیده است.

گواتمالا و ساحل عاج، دیگر صادرکنندگان بزرگ کنسانتره نیکل در جهان به‌ شمار می‌رود که هر یک به‌ ترتیب و به‌ طور میانگین در پنج سال مورد بررسی، ۳ و یک درصد از بازار حدود ۵۵ میلیون تنی کنسانتره نیکل در جهان را به خود اختصاص داده‌اند. در این بین ساحل‌عاج در سال‌های اخیر با رشد چشمگیر تولید و صادرات در بین کشورهای بزرگ صادرکننده قرار گرفته است و در سال‌های دورتر، کمتر نشانی از این کشور در بین صادرکنندگان کنسانتره نیکل به چشم می‌خورد.

انتهای پیام//