حسن دویران در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین»، عنوان کرد: در سال ۱۳۸۹ فعالیت خود را به عنوان اولین واحد تولیدکننده شمش سرب از کنسانتره در شهرک صنعتی انگوران آغاز کردیم اما به دنبال کاهش مواد اولیه و همچنین حمایت نکردن مسئولان استان زنجان از تولیدکنندگان شمش سرب، ناچار به تعطیلی شرکت امین الماس انگوران شدیم.
وی افزود: در سال‌های ابتدایی فعالیت مجموعه، سهمیه خاک معدنی مشخصی به هر واحد تولیدی تعلق می‌گرفت و بر همین اساس ما برنامه‌ریزی مشخصی برای تولید شمش داشتیم. عیار شمش تولید شده در مجموعه به تایید آزمایشگاه‌های معتبر کشور، ۹۹٫۹۹ درصد و از کیفیت بسیار بالایی برخوردار بود. تولید این محصول را در حالی در سال ۱۳۹۲ در یک منطقه محروم و در دشوارترین حالت ممکن آغاز کردیم که هیچ سرمایه‌گذاری تمایل به فعالیت در شهرک صنعتی انگوران را نداشت و شرایط تولید شمش سرب از کنسانتره موجود در آن زمان فراهم نبود. علی‌رغم وجود تمامی مشکلات و موانع موجود، به فعالیت خود ادامه دادیم اما در نهایت، گرفتار رانت و بروکراسی‌های اداری فراوان در زمینه تامین مواد اولیه مورد نیاز شدیم و تصمیم به تعطیل کردن مجموعه گرفتیم.
عرضه و قیمت‌گذاری نامناسب خاک معدنی
مدیرعامل شرکت امین الماس انگوران در خصوص دلایل تعطیلی این مجموعه، بیان کرد: شرایط تخصیص خاک معدنی کافی به واحدهای کوچک‌مقیاس، بزرگ‌ترین چالشی است که تولیدکنندگان شمش سرب طی سالیان اخیر با آن مواجه بوده‌اند. در واقع، عملکرد متولی اصلی توزیع و قیمت‌گذاری خاک معدنی به نحوی بود که متاسفانه به واحدهای تولیدی همچون ما که می‌توانستیم بیشتر از ظرفیت اسمی مجموعه، محصول تولید کنیم، خاک معدنی کمتری تعلق می‌گرفت. علاوه‌براین، قیمتی که برای خاک معدنی اعلام می‌کنند نیز مقرون‌به‌صرفه نیست و حتی از قیمت خاک وارداتی هم بیشتر است. در خاک اکسیدی مورد استفاده برای تولید شمش سرب، عیار مشخصی از بعضی عناصر مانند نقره وجود دارد که باید در زمینه قیمت‌گذاری خاک معدنی لحاظ شود. برای مثال، این خاک را بر اساس آنالیز ۷۰ تا ۸۰ درصد سرب و ۵۰۰ppm نقره می‌فروشند اما در حقیقت، خلوص خاک فروخته شده از این میزان کمتر است. به عبارت دیگر، هزینه‌ای که از تولیدکننده برای خرید خاک معدنی دریافت می‌کنند، بر اساس عیار بالای سرب و نقره است اما آنالیز خاک فروخته شده در آزمایشگاه، خبر از پایین بودن عیار این عناصر می‌دهد و مشخص نیست چرا هیچ نظارت و بررسی در این زمینه از جانب مسئولان انجام نمی‌شود.
نظارت بر بازار کافی نیست
دویران در همین راستا اضافه کرد: مسئله قیمت‌گذاری و خلوص خاک معدنی را به ادارات مختلف استان همچون صنعت، معدن و تجارت، بازرسی، مالیات و… گزارش دادیم اما هیچکس به این موضوع توجه نکرد و آن قدر شرایط تولید برای ما سخت و دشوار شد که علی‌رغم داشتن سابقه حدود ۳۰ ساله در این زمینه، ناچار به تعطیل کردن مجموعه شدیم. نبود نظارت صحیح و کارشناسانه بر فعالیت واحدهای تولیدکننده شمش سرب باعث شده است بعضی تولیدکنندگان که مجوز استفاده از کنسانتره برای تولید محصول را دارند، از ضایعات باتری فرسوده و بعضی دیگر که مجوز استفاده از ضایعات را برای تولید شمش دارند، از کنسانتره استفاده کنند. مشخص است اگر نظارت‌های کافی در خصوص چگونگی مصرف مواد اولیه وجود نداشته باشد، تولیدکنندگان واقعی به مرور زمان از عرصه رقابت در بازار حذف خواهند شد و جای خود را به افراد ناکارآمد که تنها به فکر منفعت خود هستند، خواهند داد.
وی در ادامه شرایط تولید در کشور را مطلوب ارزیابی کرد و گفت: با توجه به پایین بودن هزینه‌های مختلف تولید اعم از نیروی انسانی، انرژی و…، در صورتی که دانش و اطلاعات کافی به منظور تولید انواع محصولات فلزی و معدنی نیز وجود داشته باشد، فعالیت در این عرصه به‌صرفه خواهد بود اما متاسفانه در حال حاضر، شرایط تولید در کشور به نحوی است که بسیاری از افراد صرفا به منظور کسب درآمد بیشتر و بدون اطلاع قبلی از وضعیت موجود، پای به این عرصه می‌گذارند و منجر به ایجاد رانت و فسادهای مالی می‌شوند و در نهایت، به بدنه صنعت ضربه می‌زنند. همین امر نیز منجر به تعطیلی مجموعه امین الماس انگوران شد و امیدوار هستیم در آینده، دیگر شاهد چنین اتفاقاتی در صنعت سرب کشور نباشیم.
نیازمند واردات خاک اکسیدی هستیم
این فعال صنعت سرب ضمن اشاره به واردات خاک اکسیدی، مطرح کرد: از آنجایی که تولیدکنندگان کشور از خاک اکسیدی برای تولید شمش سرب و روی استفاده می‌کنند و ذخایر معدن سرب و روی انگوران نیز در حال اتمام است، بنابراین چاره‌ای جز واردات خاک اکسیدی از کشورهای همسایه مانند ترکیه وجود ندارد. در سال ۱۳۹۲ یعنی زمانی که سهمیه مشخصی از خاک معدن انگوران به مجموعه ما اختصاص داشت، متاسفانه یا خاک را به ما تحویل نمی‌دانند و یا میزان سهمیه اختصصاص یافته را به شدت کاهش می‌دادند. وقتی که نسبت به این موضوع اعتراض می‌کردیم، با پاسخ‌های غیرمنطقی و دور از حقیقت مسئولان امر مواجه می‌شدیم که برای مثال، ذخیره معدن انگوران تمام شده است! در حالی که شهرک صنعتی انگوران در چند کیلومتری این معدن واقع شده است و ما همچنان شاهد برداشت بی‌رویه از ذخایر این معدن هستیم. متاسفانه این واقعیتی انکارناپذیر است که صنعت سرب و روی به دست عده‌ای خاص افتاده که آن‌ها، همان مافیای این صنعت هستند و تولید سرب را از رونق انداخته‌اند.
دویران در ارتباط با استفاده از باتری‌های فرسوده در تولید شمش سرب، اظهار کرد: متاسفانه بسیاری از تولیدکنندگان که شمش سرب را با استفاده از ضایعات که همان باتری فرسوده است، تولید می‌کنند نیز با کمبود ماده اولیه روبه‌رو شده‌اند. در حالی که اگر ماده اولیه به صورت عادلانه و قانونمند در میان تمام تولیدکنندگان توزیع شود، دست دلالان و سودجویان در بازار کوتاه خواهد شد و می‌توانیم شاهد رشد و بهبود شرایط حاکم بر صنعت سرب کشور باشیم.
به حمایت مسئولان امید نداریم
وی در خصوص چشم‌انداز صنعت سرب در کشور، خاطرنشان کرد: صنعت سرب و روی از قدمتی چندین ساله در تاریخ این کشور برخوردار است و شرکت‌های معتبر و شناخته‌شده‌ای در این عرصه مشغول فعالیت هستند. بنابراین اگر دولت حمایت‌های لازم را از واحدهای کوچک صنعتی به عمل آورد و مواد اولیه مورد نیاز را در اختیار آن‌ها قرار دهد، می‌توان چشم‌انداز روشنی را برای این صنعت متصور شد. البته وعده‌های مسئولان در زمینه حمایت از تولید تنها در حد شعار بوده و این واقعیت، به وضوح طی سالیان اخیر مشاهده شده است.
مدیرعامل شرکت امین الماس انگوران در پایان یادآور شد: زمانی که ما فعالیت خود را آغاز کردیم، مسئولان وقت استان وعده‌های فراوانی را به ما دادند و وقتی نیازمند حمایت آن‌ها بودیم، دریغ کردند. بنابراین به اشخاضی که علاقمند به فعالیت در عرصه تولید هستند، توصیه می‌‌شود که اگر از پشتیبانی و توانایی مالی لازم جهت حضور در این عرصه برخوردار هستند، ریسک چنین اقدامی را بپذیرند. در غیر این صورت، به هیچ وجه دلخوش به حمایت و وعده‌های مسئولان نباشند و در حوزه دیگری سرمایه‌گذاری کنند.
