جعفر حسینی‌پور در گفتوگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین»، اظهار داشت: تا پیش از سال ۱۳۹۳، فعالیت تولیدی ما در زمینه شمش سرب، تا حدودی پراکنده بود، اما پس از آن و با تمرکز بر ایجاد یک واحد تولیدی مستقل و مجزا با نام تجاری دیدگاهان غرب، فعالیت خود را در زمینه تولید شمش سرب، بیش از پیش گسترش دادیم.
وی افزود: فرآِیند تولید شمش سرب مجموعه به دو شیوه صورت می‌گیرد؛ شیوه نخست از طریق خاک معدنی یا اصطلاحا استحصال فلز سرب از خاک استخراج شده معادن و شیوه دوم از طریق بازیافت باتریهای فرسوده که البته در هر دو شیوه به دلیل کمبود مواد اولیه در مقاطعی، تولید ما در این زمینه با مشکلات عدیده‌ای همراه میشود.
مدیرعامل شرکت دیدگاهان غرب گفت: متاسفانه در حال حاضر به دلیل فقدان مواد اولیه کافی، میزان تولید کمتر از میزان ظرفیت اسمی کارخانه است؛ به طوری که رقم درج شده در پروانه بهره‌برداری برای تولید شمش سرب از طریق خاک معدنی، حدود دو هزار تن در سال است که این رقم برای استحصال فلز سرب از طریق بازیافت باتری فرسوده، پنج هزار تن در سال ثبت شده است.
صنایع فلزی، مصرف‌کننده اصلی شمش سرب
حسینی‌پور عنوان کرد: شمش سرب تولید شده معمولا در بسیاری از صنایع همچون صنایع پزشکی، خودروسازی، کاشی و سرامیک (به صورت سرنج) و… کاربرد دارد. با این حال، مصرف‌کننده اصلی شمش سرب، صنایع فلزی هستند که ما نیز به تبع این موضوع، تمامی محصولات خود را به صنایع مختلف فلزی در داخل و خارج از کشور عرضه می‌کنیم.
تولید در چارچوب‌های زیست‌محیطی
مدیرعامل شرکت دیدگاهان غرب اظهار کرد: برای فرآوری شمش سرب از خاک معدنی، معمولا علاوه بر استفاده از سیستم ذوب، فیلترپرس، خط خردایش نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. خط تولید شمش سرب این شرکت به گونه‌ای طراحی و راه‌اندازی شده است که زیان کمی به محیط زیست وارد می‌کند. مهم‌ترین فرآیند ما برای استحصال سرب از باتری فرسوده، سیستم غبارگیر است. این سیستم کار جلوگیری از انتقال دوده‌ها و آلاینده‌های ناشی از ذوب باتریهای فرسوده در کوره‌های دوار را انجام می‌دهد. به طور معمول، نحوه جلوگیری از انتقال آلاینده‌ها از طریق کیسه‌های تعبیه شده در سیستم غبارگیر صورت می‌پذیرد.
حسینی‌پور اضافه کرد: در حال حاضر، دو کوره دوار با ظرفیت دو تنی در مجموعه وجود دارد که معمولا در هر سری از فرآیند ذوب، تنها یک تن در آن بارگیری میشود. خوشبختانه سازمان محیط زیست به صورت فصلی یعنی هر سه ماه یک‌بار، اقدام به نظارت سیستم‌های تولیدی مجموعه شامل ماشین‌آلات و کوره‌ها می‌کند که این اقدام برای شرکت‌های تولیدی شمش سرب، یک موهبت است؛ چراکه انگیزه کافی به تولیدکننده می‌دهد تا ذیل حفاظت از محیط پیرامون و زیست‌بوم جمعی، اقدامات عملی بیشتری را در این زمینه به ثمر بنشاند.
تکنولوژی اکتسابی از کشور هند
مدیرعامل شرکت دیدگاهان غرب عنوان کرد: در زمینه فرآوری شمش سرب از خاک معدنی، از سال ۱۳۹۳ تا کنون، برای آموزش درباره به‌روزترین شیوه فرآوری شمش سرب، به کشور هندوستان سفر کردیم. در این سفر به طور تخصصی آموزش‌های لازم مربوط به سیستم‌های پیشرفته تولید شمش سرب را فرا گرفتیم که معمولا در ایران، تنها شرکت‌های بزرگ هستند که از این شیوه‌ها برای تولید سرب بهره می‌گیرند و واحدهای کوچک و متوسط، همچنان از شیوه‌های سنتی برای تولید شمش سرب استفاده می‌کنند.
وی یادآور شد: بازار این صنعت به دلیل کمبود مواد اولیه، آن‌چنان رقابتی است که گفتن و یا حتی آموزش چنین شیوه‌هایی به سایر رقبای داخلی، ممکن است شرکت ما را از رقابت سخت و طاقت‌فرسا در صنعت شمش سرب، خارج کند. با این حال، باید توجه داشت که چنین روشی، میزان بهره‌وری تولید را به شدت ارتقا می‌دهد و این برای بقای صنایعی که دچار کمبود مواد اولیه هستند، امری حیاتی است.
معیار سرب مصرفی در تولید باتری
حسینی‌پور بیان داشت: یکی از تفاوت‌های عمده میان باتری فرسوده ایرانی با نمونه خارجی، کیفیت آن است. در واقع، هر چقدر کیفیت تولید باتری پیش از فرسوده شدن، بالا باشد، میزان سرب به کار رفته در باتری نیز کاهش می‌یابد. چنین فرآیندی در باتریهای ایرانی به دلیل پایین بودن تکنولوژی به کار رفته در ساخت آن، باعث افزایش میزان سرب مصرفی در آن میشود. بنابراین از دو جنبه چنین مسئله‌ای قابل بررسی است؛ اول اینکه عمر باتریهای ایرانی به شدت پایین‌تر از نمونه خارجی آن است و دوم سرب قابل استحصال باتری پس از فرسوده شدن، برای صنعت شمش سرب بسیار به صرفه‌تر و پرسودتر است. به طور معمول، هر باتری فرسوده در ایران باید ۷۳ درصد فلز سرب درون خود داشته باشد که این رقم در نمونه خارجی آن، بسیار کمتر است.
مدیرعامل شرکت دیدگاهان غرب گفت: قیمت باتری فرسوده به طور معمول بر اساس تناژ محاسبه میشود. در دی‌ماه سال ۱۳۹۸ قیمت نهایی این محصول، حدود ۱۲ تا ۱۴ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم بود؛ در حالی که این رقم در حال حاضر به حدود ۱۷ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم افزایش یافته است. همچنین طی سال گذشته به دلیل گران بودن رقم معامله باتری فرسوده در کشور، تصمیم به عدم خرید این مواد اولیه تولید شمش سرب گرفتیم.
وی یادآور شد: معمولا خرده شرکت‌هایی در کشور وجود دارند که کار آن‌ها جمع‌آوری باتریهای فرسوده از سطح استان‌ها است. این شرکت‌ها به صورت هفتگی باتریهای جمع‌آوری شده را که حدودا به ۱۰ تا ۱۵ تن می‌رسند، به واحدهای تولید شمش سرب ثانویه می‌فروشند؛ ما نیز در همین زمینه طی سال گذشته، باتریهای فرسوده مصرفی خود را از این شرکت‌ها تهیه کردیم که نسبت قیمتی آن با سایر فروشنده‌های بزرگ، پایین‌تر است.
کنوانسیون بازل و محدودیت واردات
مدیرعامل شرکت دیدگاهان غرب عنوان کرد: نزدیک به دو سال است که در تلاش برای گرفتن فرم کنوانسیون بازل به جهت واردات باتری فرسوده هستیم اما متاسفانه علی‌رغم وجود تمامی زیرساخت‌های کافی برای واردات، تا این لحظه امکان آن به دلایل مختلف فراهم نشده است.
حسینی‌پور تاکید کرد: بیشتر واردات باتری فرسوده از کشور عراق صورت می‌گیرد که البته پس از ناآرامی‌هایی که در این کشور طی سال گذشته به وجود آمده بود تا امروز، هیچ‌گونه وارداتی از این کشور محقق نشده است. واردات باتری فرسوده از کشور افغانستان نیز تحت شرایط خاصی صورت می‌پذیرد. از طرفی، واردات باتری از کشور ترکیه که تا پیش از این به طور معمول انجام می‌شد، در حال حاضر به دلیل تمرکز این کشور بر مصرف باتریهای فرسوده توسط شرکت‌های داخلی، امکان واردات از این کشور نیز وجود ندارد.
عدم نظارت بر واحدهای تولیدی غیرمجاز
مدیرعامل شرکت دیدگاهان غرب تصریح کرد: نزدیک به ۸۰ تا ۹۰ درصد واحدهای تولیدی شمش سرب در کشور، به صورت غیرقانونی فعالیت می‌کنند. متاسفانه اغلب شرکت‌های غیرقانونی که بدون پروانه بهره‌برداری دست به تولید شمش سرب می‌زنند، علاوه بر اینکه مالیات پرداخت نمی‌کنند بلکه برخلاف مصوبه دولت، واحدهای تولیدی خود را در نزدیکی شهر تهران دایر کرده‌اند. این در حالی است که شرکت‌های قانونی همچون ما، علاوه بر پرداخت مالیات، باید طبق دستورالعمل صادر شده توسط دولت، محل فعالیت خود را در ۱۲۰ کیلومتری تهران دایر کنیم که البته ما نیز بر حسب این دستورالعمل، به شهر اشتهارد در ۱۲۰ کیلومتری تهران نقل مکان کردیم.
آینده مجهول شمش سرب
مدیرعامل شرکت دیدگاهان غرب اذعان داشت: تا زمانی که مسئله کمبود مواد اولیه حل نشود، نمی‌توان آینده‌ای روشن پیش روی صنعت سرب مشاهده کرد. متاسفانه دولت و سایر متولیان امر تولید، گاهی سیاست‌هایی را وضع می‌کنند که هر عقل سلیمی بر نادرست بودن آن مهر تایید می‌زند. به طور مثال، مشاهده میشود که گاهی از صادرات محصول نهایی که اتفاقا مصرف داخلی چندانی هم ندارد، جلوگیری می‌کنند اما برای خاک‌های معدنی که مورد مصرف تولیدکنندگان شمش سرب است، هیچ‌گونه سیاست منع صادراتی اعمال نمی‌شود. بنابراین پارادوکس سیاست‌گذاری‌های متولیان امر، چشم‌انداز صنعت سرب را بیش از پیش، تیره و تار کرده است.
حسینی‌پور افزود: آینده صنعت باتری‌سازی به تولید باتریهای لیتیوم یون اختصاص دارد که در این مسیر، مصرف فلز سرب یا به حداقل ممکن خواهد رسید و یا مصرف آن متوقف میشود. با این حال، باید در نظر داشت که راهی طولانی برای رسیدن به این آینده، پیش روی صنعت کشور قرار دارد؛ به طوری که مسیر ورود این تکنولوژی به ایران، خیلی بیش از آنچه که تصور می‌کنیم طولانی‌تر خواهد بود. تصور ما این است که رشد چنین تکنولوژی برای ساخت باتری، تاثیر چندانی بر مصرف فلز سرب در ایران (حداقل تا یک دهه اخیر) نخواهد داشت.
