در مورد فعالیت‌های هلدینگ توسعه معادن روی ایران توضیحات مختصری بفرمایید.
هلدینگ شامل دو بخش تولیدی و خدماتی است که در بخش تولیدی، شرکت‌هایی همچون کالسیمین، ذوب و احیای روی قشم، ذوب روی بافق، اسیدسازان زنجان، شرکت ملی سرب و روی ایران، تولید روی بندرعباس، فرآوری مواد معدنی ایران، تولید روی ایران و شیمیایی کاتالیست پارسیان فعالیت می‌کنند. بخش خدماتی نیز شامل شرکت‌های صنعت روی زنگان، معدن‌کاران انگوران، بازرگانی صنعت روی ایران و بسیاری دیگر می‌شود. همچنین فعالیت‌های هلدینگ در پنج بخش تقسیم‌بندی می‌شود که شامل تولید، بازرگانی، اکتشاف، تحقیق و توسعه، طرح‌ها و پروژه‌ها است و نزدیک به چهار هزار نفر در این مجموعه مشغول به کار هستند.
در صدد هستیم که فرآیند فلوتاسیون را در کنار معادن نصب کنیم تا در این زمینه از هزینه‌های حمل و نقل باطله‌ها و… جلوگیری نماییم. به طور کلی، سیاست هلدینگ در راستای ایجاد راهکارهایی است که بتوان در شرایط امروز، هزینه‌ها را در راستای کاهش قیمت تمام شده، کاهش داد و با حداقل قیمت، محصول تولید کرد. هرقدر ظرفیت خالی تولید را پایین بیاوریم، قیمت تمام شده هم به همان نسبت کاهش خواهد یافت.
در سال نزدیک به ۱۰۰ هزار تن تولید داریم که اگر مواد اولیه لازم فراهم باشد، این آمار تا ۱۴۰ هزار تن در سال قابل افزایش است. مواد اولیه مورد نیاز خود را از معدن انگوران با عیار خاک ۵ درصد و معادن کشور ترکیه با عیار ۱۰ تا ۳۰ درصد تامین می‌کنیم.
تکنولوژی ماشین‌آلات و ادوات شرکت‌های زیرشاخه هلدینگ در مقایسه با استاندارد جهانی در چه وضعیتی قرار دارد؟
بسیاری از ماشین‌آلات موجود در کارخانه‌های زیرمجموعه هلدینگ، فرسوده و قدیمی شده است و باید آن‌ها را در صورت امکان تعمیر و یا تعویض نماییم وگرنه راهی جز اسقاط آن‌ها نخواهیم داشت. ازجمله این کارخانهها می‌توان به کارخانه کالسیمین اشاره کرد که تجهیزات و ماشین‌آلات مورد استفاده آن بسیار قدیمی و از کار افتاده شده است. عمر ماشین‌آلات کارخانه‌هایی همچون ذوب و احیای روی قشم نیز به دلیل رطوبت بیش از حد به خاطر مجاورت با دریا، در مقایسه با کارخانه‌های دیگر در سایر مناطق کشور، زودتر از موعد فرسوده می‌شود. با این حال، کارخانه‌ای همانند ذوب روی بافق دارای کیفیت تولید مناسب‌تری نسبت به سایر کارخانه‌های زیرمجموعه هلدینگ است؛ اگرچه برخی از ماشین‌آلات فرسوده و مستهلک در این کارخانه، نیاز به تعمیرات اساسی و بنیادی دارد.
استهلاک برخی از دستگاه‌های کارخانه‌های معدنی به دلیل کار سخت و فرسایشی که متحمل می‌شوند، زودتر از سایر صنایع اتفاق می‌افتد. با وجود تمام این مشکلات، تلاش زیرمجموعه‌های هلدینگ قابل ستایش است که در وضعیت اقتصادی سخت و دشوار امروز، همچنان مشغول تلاش در راستای بالا بردن میزان تولید هستند. در حال حاضر، اغلب دستگاه‌های کارخانه‌های تولید شمش هلدینگ در حال بازسازی هستند و حتی در مواردی سالن‌های نصب شده در کارخانهها مجددا مورد ارزیابی کیفی قرار گرفته است.
برای ورود تجهیزات و یا تکنولوژی جدید جهت استفاده در معدن و تولید شمش روی چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
به دلیل قدمت هلدینگ و داشتن نقش مادرانه در صنعت سرب و روی ایران، تمرکز خود را طی دهه‌های متمادی بر ورود به‌روزترین تکنولوژی‌ها، ماشین‌آلات و دستگاه‌های مورد نیاز در این صنعت گذاشته و رویکرد امروز ما پیگیری و تحقق چنین سیاستی در راستای رونق تولید همه جانبه در کشور است. همچنین واحد بازرگانی توسعه معادن روی ایران نسبت به سال‌های پیش، فعالیت خود را در راستای خرید تکنولوژی و ماشین‌آلات پیشرفته (چه به صورت انحصاری و چه غیرانحصاری) چند برابر کرده و تلاش‌های مضاعف این چنینی به عنوان دستاوردی جدید در صنعت سرب و روی کشور، به بار نشسته است. ازجمله اینکه اخیرا واحد بازرگانی، تعاملات سازنده‌ای جهت ورود تکنولوژی و ماشین‌آلات معدنی مورد نیاز خطوط تولید هلدینگ، با برخی از شرکت‌های بزرگ آلمانی که سرآمد اروپا هستند، داشته است و به زودی در این زمینه قراردادهای قطعی منعقد خواهد شد.
نقش هلدینگ در زمینه اکتشافات معدنی چگونه است؟
در زمینه اکتشافات عملکرد مطلوبی نداشته‌ایم ولی با این حال، نزدیک به ۶ شرکت معدن‌کار ذیل هلدینگ مشغول به فعالیت هستند. این عملکرد ضعیف مجموعه در قبال اکتشافات به معنای بی‌تفاوتی نیست و با تعملات خوبی که بین تیم تحقیقاتی هلدینگ و برخی از کشورهای خارجی وجود دارد، امیدواریم به زودی اتفاقات مناسب و مثبتی در این زمینه تحقق یابد.
با توجه به سهمیه‌بندی خاک معدن انگوران در زمینه تامین مواد اولیه تولید شمش روی، سهم هلدینگ به چه صورت است؟
سهمیه‌بندی خاک معدن انگوران بر اساس سیاست‌گذاری مدیران این معدن بزرگ صورت می‌گیرد و هیچ شرکت تولیدی در آن دخالتی ندارد. بنابراین هلدینگ هم همانند سایر شرکت‌ها، سهمیه‌ای از معدن انگوران دریافت می‌کند که البته در اغلب موارد با تاخیر بسیار طولانی، مواد اولیه دریافت می‌شود. با این حال، بخشی از مواد اولیه ما از طریق معادن تحت مدیریت هلدینگ تامین می‌شود ولی در این بخش، منابع ما بسیار محدود و ناچیز است. متاسفانه مهم‌ترین منبع مواد اولیه تولیدات هلدینگ و اکثریت شرکت‌های تولید شمش روی در ایران، معدن انگوران است که دوران پایانی حیات خود را طی می‌کند.
واردات خاک معدنی از کشور ترکیه، موافقان و مخالفان بسیاری در کشور دارد؛ نظر شما در این‌باره چیست؟
خاک معدنی مورد نیاز هر شرکت بستگی به تکنولوژی و ماشین‌آلات آن شرکت دارد. ممکن است ماده معدنی مورد استفاده در یک کارخانه در مقایسه با کارخانه دیگر نامناسب باشد. اگر ناخالصی‌های خاک وارداتی از کشور ترکیه، بیش از پتانسیل موجود تکنولوژیکی و ماشین‌آلاتی ما باشد، قطعا آن را مرجوع خواهیم کرد. بنابراین هر کارخانه‌ای در زمینه مواد اولیه باید تکنولوژی خود را بر پایه خاک معدنی مصرفی به‌روز نماید تا در این زمینه با مشکل اساسی مواجه نشود.
از طرفی در کشور ترکیه معادن کوچک، متوسط و بزرگ بسیاری وجود دارد که هر کدام با دیگری تفاوت‌های زیادی دارند و هر یک مزایا و معایبی دارند. لذا در زمینه خرید مواد اولیه وارداتی باید سیاست‌های کلان تولیدی مصوب در شرکت مد نظر باشد؛ بر اساس سیاست کلان هلدینگ توسعه معادن روی ایران، هرگونه خاک معدنی که میزان ناخالصی یا عناصر مزاحم در آن بیش از حد معمول باشد، از خرید آن جلوگیری به عمل می‌آوریم.
وضعیت فروش صادراتی هلدینگ به چه صورت است؟
صادرات محصولات هلدینگ همچون روال گذشته در حال انجام و پیگیری است؛ اگرچه در این زمینه مشکلاتی وجود دارد ولی برای عبور از مشکلات باید تلاش را مضاعف کرد و بر توسعه صنعت کشور متمرکز بود. حجم فروش محصولات به شرکت‌های داخلی که شامل شرکت‌های تولیدی گالوانیزه و… می‌شود، ناچیز است و اکثریت محصولات شمش روی هلدینگ به خارج از کشور صادر می‌شود.
با توجه به اینکه در کشورهای بزرگ صنعتی، هلدینگ‌ها نقش موثری در سیاست‌گذاری کلان صنعتی دارند، نقش شما در سیاست‌گذاری کلان به خصوص در زمینه صادرات روی در ایران چگونه است؟
در اکثر کشورهای بزرگ صنعتی، عوارض صادراتی بر مواد اولیه مورد حمایت صنعتگران قرار می‌گیرد چراکه اگر عوارض سنگین بر روی مواد اولیه وضع نشود، صادرات سهل‌الوصول آن منجر به تعطیلی کارخانهها شده و به تبع آن، صنعت در هر کشوری نابود می‌شود. علاوه‌براین هلدینگ از همه شرکت‌ها درخواست کرده که به جای صادرات مواد اولیه، آن‌ها را به همان قیمت صادراتی به ما بفروشند؛ چراکه هلدینگ و بسیاری از کارخانه‌های تولید شمش روی با کمبود مواد اولیه مواجه هستند. این در حالی است که در کنار صادرات گسترده کنسانتره، بسیاری از شرکت‌ها در فقدان مواد اولیه، شروع به کار روی باطله‌ها کرده‌اند. باید توجه داشت که کنسانتره به عنوان یک ماده معدنی میانی محسوب می‌شود و بهتر است به جای صادر کردن کنسانتره ۵۰ درصد، شمش روی حاصل از آن را صادر کنیم.
از طرفی اگر به جای مواد اولیه روی که در حال حاضر کشور با کمبود عدیده‌ای مواجه است، شمش روی صادر شود، نه تنها تولید در کشور رونق خواهد گرفت بلکه جهش چندبرابری آن موجب رشد آمار تولید شمش روی کشور در جهان خواهد شد. اگرچه ما مخالف صادرات نیستیم و در بسیاری از مواردی که صادرات به نفع اقتصاد کشور باشد، پشتیبانی خود را به شکل علنی اعلام کرده‌ایم، ولی با این حال، باید چشم‌ها را باز کرد و دید که بسیاری از شرکت‌های خرد و کلان، تنها با ۳۰ تا ۵۰ درصد از ظرفیت قطعی خود شمش روی تولید می‌کنند؛ بنابراین ضرورت دارد که توجه بیشتری به بحث تولید داخلی داشته باشیم تا اهداف صادراتی منجر به نابودی تولید صنعت داخلی نشود.
نگاه و تعاملات هلدینگ در رابطه با شرکت‌های کوچک و متوسط‌مقیاس تولید شمش روی به چه نحوی است؟
بسیاری از مدیرانی که در سایر شرکت‌های کوچک و متوسط تولید شمش روی مشغول به کار هستند، در هلدینگ فعالیت خود را آغاز کردند و بعدها به مرور جدا و مستقل شدند. به طور مثال، اکثریت فعالان و مدیران شهرک صنعتی روی زنجان تا مدیران خبره در انجمن سرب و روی ایران، به نوعی دست پروده هلدینگ توسعه معادن روی ایران هستند. در واقع، این افراد به واسطه کسب تجربه در هلدینگ، تکنولوژی و کار در این زمینه را به خوبی فرا گرفته و در ادامه به طور مستقل به فعالیت در زمینه معدن و تولید روی مشغول شده‌اند. هلدینگ از هیچ‌گونه حمایتی از شرکت‌های کوچک و متوسط دریغ نخواهد کرد.
باید در نظر داشته باشیم که شرایط امروز کشور ایجاب می‌کند که با صبر و حوصله بیشتری کارها را پیش ببریم. این‌گونه نیست که با یک تصمیم آنی و خلق‌الساعه در صدد حل مشکلات برآییم. بنابراین تصمیمات ما در راستای حمایت از شرکت‌های کوچک و متوسط‌مقیاس به آرامی و در جهت استمرار آن در درازمدت برنامه‌ریزی شده است و تحت هر شرایطی، چنین شرکت‌ها و کارخانه‌هایی که جزئی از بدنه صنعت سرب و روی ایران هستند را تنها نخواهیم گذاشت و به طور مستمر پیگیر وضعیت آن‌ها خواهیم بود.
دلیل رتبه جهانی پایین ایران در تولید شمش روی چیست؟
اگر معادن در اختیار تولیدکنندگان شمش روی قرار بگیرد، بدون تردید تولید روی به صورت آنی افزایش پیدا خواهد کرد و به تبع آن، رتبه کشور در زمینه تولید شمش روی در رتبه‌بندی‌های جهانی ارتقا خواهد یافت. دلایل منطقی و عقلانی زیادی برای واگذاری معادن به تولیدکنندگان وجود دارد.
کمبود منابع اکسیدی معدن انگوران یکی از نگرانی‌های اصلی این صنعت است به طوری که ذخایر آن به پایان نزدیک می‌شود. از طرفی واقعیت معادن سرب و روی کشور، حرکت به سمت منابع خاک سولفیدی را نشان می‌دهد. این در حالی است که اکثریت کارخانه‌های کوچک و بزرگ تولید شمش روی کشور بر پایه خاک اکسیدی طراحی شده است. لذا ناگزیر دو راه پیش روی خود داریم؛ یا اینکه برای تامین خاک اکسیدی کارخانه‌های موجود فکری اساسی کنیم و یا اینکه در صدد بازسازی ماشین‌آلات و طراحی نو برای استفاده از مواد اولیه سولفیدی در کارخانه‌هایی باشیم که صرفا بر اساس خاک اکسیدی طراحی و راه‌اندازی شده‌اند. با این حال، سیاست کلان هلدینگ توجه و حل این چالش‌ها با تمرکز و پیگیری در جهت افزایش ظرفیت بهره‌برداری از معادن در اختیار و توسعه اکتشافات به صورت واقعی است؛ ازجمله معادنی که در حال حاضر در اختیار داریم می‌توان به معادنی در طبس، یزد، زنجان، میاندوآب و … اشاره کرد.
توسعه هلدینگ در چه مسیری قرار دارد؟
با توجه به اینکه کارخانه‌های موجود و ظرفیت تولید آن‌ها به لحاظ کمیت در زمینه شمش روی، در وضعیت مطلوبی قرار دارد، اولویت سیاست‌های چشم‌اندازمحور ما توجه ویژه و همه جانبه به امر افزایش تولید است. مهم‌ترین وجه توسعه سرب و روی در ایران که ما نیز توجه ویژه‌ای به آن داریم، بحث اکتشافات مواد معدنی است. واقعیت موجود مواد اولیه روی ایران، کمبود قابل توجه خاک معدنی بوده و از طرفی حساب باز کردن بر روی مواد معدنی وارداتی به صورت دراز مدت، نه عاقلانه است و نه به مصلحت صنعت کشور.
بنابراین تنها راه افزایش تولید شمش روی، توجه همه جانبه به توسعه اکتشافات معادن سرب و روی در ایران است. از وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان زمین‌شناسی انتظار می‌رود در این زمینه به عنوان متولی نقش خود را به خوبی ایفا نمایند. اگر این دو نهاد در زمینه شناسایی منابع معدنی در کشور بتوانند به نتایج خوبی دست پیدا کنند، ما به عنوان بازوهای اجرایی بهره‌برداری و تولید در کشور، با توان و انگیزه مضاعفی تولید را پیش خواهیم برد.
