افزایش تولید فولاد کشور در برنامه‌های بلندمدت مسئولان و دست اندرکاران کشور قرار دارد و در این راستا برنامه‌هایی همچون دستیابی به ۵۵ میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ در نظر گرفته شده است. برای این منظور دولت طرح‌های توسعه‌ای را تعریف کرده و اعتباراتی را نیز به آن‌ها اختصاص داده است اما کمتر شرکتی را می‌توان یافت که بتواند با استفاده از منابع مالی خود علاوه بر تسویه کامل وام‌های ارزی و ریالی اخذ شده، برنامه‌های توسعه‌ای برای افزایش تولید فولاد را نیز در دستور کار قرار دهد. در این رابطه خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» با علیرضا خیاط، مدیرعامل شرکت آهن و فولاد ارفع به گفت‌وگو نشسته است که مشروح این گفت‌وگو را در ادامه خواهید خواند:
توضیحاتی در خصوص فعالیت شرکت آهن و فولاد ارفع بفرمایید.
شرکت آهن و فولاد ارفع در استان یزد و مرکز کشور و شهر اردکان واقع شده است. ساخت این شرکت از سال ۱۳۸۵ به عنوان پروژه‌ای که عمده سهام آن متعلق به ایمیدرو بود، آغاز شد و در سال ۱۳۹۲ به بهره‌برداری رسید. ضمن اینکه ظرفیت در نظر گرفته شده برای این پروژه ۸۰۰ هزار تن تولید شمش فولادی بود.
تیم مدیریت جدید از سال ۱۳۹۴ کار خود را آغاز کرد؛ در آن زمان بزرگ‌ترین چالشی که در ابتدای کار با آن مواجه بودیم، تسویه وام اخذ شده برای اجرای پروژه بود. در آن زمان اقساط وام هنوز بازپرداخت نشده بود. این وام به مبلغ ۲۰۰ میلیون یورو از محل صندوق ذخیره ارزی برای اجرای پروژه با عاملیت بانک صنعت و معدن گرفته شد. از این رو، نخستین اقدامی که در دستور کار قرار دادیم، تعیین تکلیف این وام بود.
در دو سال بعد از آن یعنی سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶، همزمان با افزایش تولید و رسیدن به ظرفیت اسمی، شرکت درگیر تسویه وام دریافتی شد. به طوری که خوشبختانه در پایان سال ۱۳۹۶ توانستیم به طور کامل تمامی اقساط وام دریافتی را با استفاده از قانون رفع موانع تولید تسویه کنیم. این اتفاق یک دستاورد بسیار بزرگ برای شرکت آهن و فولاد ارفع به شمار می‌رود زیرا تسویه این وام ارزی با یورو زمانی صورت گرفت که نرخ تسویه ارز در آن زمان دو هزار و ۷۰۰ تومان به ازای هر یورو بود.
این دستاورد زمانی ارزش پیدا می‌کند که بدانیم در سال‌های بعد از آن نرخ ارز افزایش یافت و حتی در برخی مواقع از ۳۰ هزار تومان نیز عبور کرد. این یعنی اگر در آن زمان برای تسویه وام ارزی غفلت می‌کردیم، این وام به یک چالش بسیار بزرگ تبدیل می‌شد که شرکت را وارد زیان می‌کرد.
شرکت آهن و فولاد ارفع در سال جاری چه عملکردی از خود بر جای گذاشته است؟
شرکت آهن و فولاد ارفع خوشبختانه طی سه سال گذشته توانسته است میزان تولید خود را از ظرفیت اسمی که ۸۰۰ هزار تن در سال است، عبور دهد و به رکورد ۸۵۰ هزار تن در دو سال قبل و ۸۶۰ هزار تن در سال گذشته برسد. در سال جاری نیز برنامه داشتیم که میزان تولید از ۸۶۰ هزار تن برای دومین سال پیاپی عبور کند زیرا این میزان تولید حداکثر ظرفیتی است که می‌توان از این واحد تولیدی، بهره‌برداری کرد.
مزیتی که شرکت آهن و فولاد ارفع دارد این است که یک شرکت بسیار چابک بوده و می‌تواند با شرایط متغیر بازار خود را به خوبی وفق دهد زیرا در حال حاضر نیز شرایط فعالیت برای واحدهای تولیدی چندان مساعد نیست.
شرکت آهن و فولاد ارفع در ۶ ماه نخست سال جاری اهداف خود را بیشتر بر این متمرکز کرده بود که بتواند بازار داخلی را تامین کند که خوشبختانه این اتفاق افتاد. در ۶ ماهه دوم که نیاز داخلی به مصرف فولاد کاهش می‌یابد، عمده هدف خود را روی صادرات متمرکز کرده‌ایم و توانستیم برنامه‌های صادراتی را پیش ببریم.
مهم‌ترین چالش‌هایی که شرکت شما با آن مواجه شد، چه مواردی بودند؟
متاسفانه از اواسط دی ماه سال جاری با مشکلاتی در تامین انرژی مواجه شدیم؛ به طوری که دو هفته به اجبار مصرف گاز طبیعی خود را کاهش دادیم. نتیجه این موضوع کاهش ۲۰ درصدی تولید در بخش احیا مستقیم بود. طی همین مدت به دلیل مشکل محدودیت در استفاده از حامل‌های انرژی، حداقل هفت روز تولید در بخش فولادسازی متوقف شد. علی‌رغم این مشکلات، امیدوار هستیم تا پایان سال جاری بتوانیم باز هم ظرفیت اسمی را پشت سر بگذاریم و اگر توقفات تولید در همین حد باشد، به نظر می‌رسد بتوانیم رکوردهای خوبی را در سال جاری به ثبت برسانیم که حدود ۸۳۰ تا ۸۴۰ هزار تن تولید شمش فولاد خواهد بود. امیدوار هستیم که در ادامه سال جاری بیش از این شاهد مشکل برای تولید نباشیم.
طرح توسعه ظرفیت احیا و فولادسازی شرکت آهن و فولاد ارفع در چه مرحله‌‌ای قرار دارد؟
از سال ۱۳۹۷، میزان تولید شرکت آهن و فولاد ارفع از ۸۰۰ هزار تن عبور کرد و با توجه به اینکه وام شرکت تسویه شده بود، از نظر منابع و زیربناها آمادگی لازم را برای اجرای طرح‌های توسعه‌ای پیدا کردیم. در سال ۱۳۹۷ مطالعات اولیه برای اجرای طرح‌های توسعه‌ای صورت گرفت. با توجه به اینکه منابع مالی به سختی تامین می‌شد و کشور در فضای تحریم قرار داشت، به این نتیجه رسیدیم شرایط به گونه‌ای است که پروژه سرمایه‌گذاری بلندمدت اصولی برای اجرای طرح توسعه از صفر (Green Field) انجام ندهیم. بنابراین به سمت استفاده از ظرفیت‌های موجود یا اجرای پروژه‌های Brown Field رفتیم. در این رابطه، پروژه‌ای که تعریف کردیم، در بخش احیای مستقیم افزایش ظرفیت از ۸۰۰ هزار تن به یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن معادل ۵۰ درصد افزایش ظرفیت بود. در بخش ذوب و فولادسازی نیز پروژه افزایش ظرفیت از ۸۰۰ هزار تن به حداقل بیش از یک میلیون تن یعنی ۲۵ درصد افزایش در نظر گرفته شد.
برآورد هزینه اولیه برای اجرای دو پروژه حداکثر ۵۰ میلیون یورو تخمین زده شد و اگر این هزینه را با اجرای پروژه‌های Green Field مقایسه کنیم، قطعا هزینه آن به مراتب کمتر خواهد بود. لازم به ذکر است که ارزش دفتری بخش فولادسازی شرکت آهن و فولاد ارفع ۲۰۰ میلیون یورو، واحد احیا مستقیم ۱۰۰ میلیون یورو و ۱۰۰ میلیون یورو نیز ارزش تاسیسات و زیربناهای موجود در محوطه مجتمع است. به این ترتیب ارزش دفتری شرکت آهن و فولاد ارفع به حدود ۴۰۰ میلیون یورو می‌رسد.
چرا به سمت احداث یک طرح برای فولادسازی یا احیای جدید نرفتید؟
اگر شرکت قصد داشت احداث یک پروژه جدید از صفر را به صورت Green Field به میزان ۲۰۰ هزار تن فولاد با استفاده از ۴۰۰ هزار تن آهن اسفنجی انجام دهد، باید حدود ۱۰۰ میلیون یورو معادل یک‌چهارم ارزش دفتری شرکت هزینه می‌کرد. در حالی که اکنون با استفاده از ظرفیت موجود، اجرای پروژه به روش Brown Field حداکثر ۵۰ میلیون یورو یعنی با نصف قیمت برای شرکت هزینه دربر خواهد داشت. این هزینه نسبتا کم یکی از ویژگی‌های مثبت افزایش ظرفیت شرکت خواهد بود.
نکته مهم دیگر این است که تولید فولاد به روش احیای مستقیم طی سال‌ها در کشور ما مرسوم و تقریبا بومی‌سازی شده است. اکنون شرکت‌هایی در کشور فعالیت می‌کنند که دانش فنی احیا مستقیم را در اختیار دارند. به طوری که طرح‌های زیادی به صورت بومی در نقاط مختلف کشور اجرا شده است. با این وجود برای نخستین بار در شرکت آهن و فولاد ارفع ظرفیت یک طرح احیا مستقیم به میزان ۵۰ درصد افزایش می‌یابد.
این پروژه‌ها چه زمانی به بهره‌برداری می‌رسند؟
اجرای پروژه‌های توسعه‌ای شرکت از ابتدای سال ۱۳۹۸ آغاز شدند و برنامه‌ریزی کرده‌ایم این پروژه‌ها برای بهار سال ۱۴۰۰ به بهره‌برداری برسند تا افزایش ظرفیت محقق شود. پروژه تاکنون بیش از ۷۰ درصد پیشرفت داشته است. دغدغه اصلی شرکت برای اجرای پروژه تامین تجهیزات خارجی در شرایط تحریمی بود که خوشبختانه انجام شده و تقریبا همه این تجهیزات تامین شده‌اند. برای تامین تجهیزات داخلی نیز در حال خریداری از تامین‌کنندگان هستیم. بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته امیدوار هستیم تا پایان سال جاری بتوانیم تجهیزات داخلی را نیز تامین کنیم.
در بهار سال آینده شرکت آهن و فولاد ارفع یک توقف ۴۵ روزه تولید برای افزایش ظرفیت واحد احیا مستقیم و یک توقف یک ماهه برای افزایش ظرفیت فولادسازی در نظر گرفته‌ایم. با این برنامه‌ریزی از ابتدای تابستان سال ۱۴۰۰ شرکت آهن و فولاد ارفع به جمع تولیدکنندگان فولاد بالای یک میلیون تن ظرفیت تولید اضافه خواهد شد. در سال آینده امیدوار هستیم تا پایان سال، نتیجه افزایش ظرفیت قابل مشاهده باشد. پس از اجرای این طرح، شرکت آمادگی آن را خواهد داشت تا هم از نظر فنی و هم اقتصادی تا با مجوز و خواست سهامداران، گام‌های بعدی را برای رفتن به سمت ظرفیت دو میلیون تن بردارد.
امیدواریم پروژه‌ها را طبق این برنامه‌ریزی که تاکنون با موفقیت پیش رفته، بتوانیم بدون مشکل به مرحله اجرا برسانیم و برای تابستان سال آینده به ظرفیت بیش از یک میلیون تن برسیم.
تامین مالی پروژه‌های افزایش ظرفیت احیا و فولادسازی از چه محلی انجام شده است؟
منابع مالی که برای این افزایش ظرفیت در نظر گرفته‌ایم، از محل صادرات تامین شده است. رسالت شرکت آهن و فولاد ارفع باید این باشد که بازار داخل را تامین کند و صادرات در محور فعالیت‌های آن دیده نشد. خوشبختانه با تلاش‌هایی که در بخش بازاریابی و فروش شرکت انجام شد، با توجه به نوسانات بازار، آهن و فولاد ارفع علاوه بر تامین نیاز داخلی به عنوان رسالت اصلی، توانست در بازار صادراتی نیز حضور موفقی داشته باشد. از محل صادرات توانستیم تجهیزات و ماشین‌آلات مورد نیاز برای افزایش ظرفیت را تامین کنیم تا نیازی به فاینانس یا تامین مالی دیگری نداشته باشیم. این مهم با کمک شرکت خارجی همکار که متعلق به چادرملو است، با کمترین چالش و دردسر انجام شده است.
آیا برنامه‌ای برای افزایش سرمایه دارید؟
در سال ۱۳۹۴ سرمایه شرکت ۲۰۰ میلیارد تومان بود اما اکنون سرمایه ثبت شده شرکت با رشد ۶۰۰ درصدی به یک هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان رسیده است. حداقل ۶۰۰ میلیارد تومان از یک هزار میلیارد تومان افزایش سرمایه رخ داده، در سال گذشته و سال جاری انجام شده است. این موضوع نیز به تامین منابع داخلی و بخشی خارجی برای افزایش ظرفیت بازمی‌گردد. با توجه به اقبالی که سهامداران عمده نشان دادند و بازدهی شرکت را مشاهده می‌کردند، با افزایش سرمایه موافقت خود را نشان دادند و همراهی کردند.
نکته قابل توجه آن است که این افزایش سرمایه‌ها از محل سود انباشته متعلق به سهامداران عمده اتفاق افتاد. البته در هنگام مجامع عمومی شرکت بخشی از سود سالانه میان سهامداران تقسیم می‌شد و بخشی دیگر برای دیگر اهداف ذخیره می‌شد. در این چند سال گذشته، هیچ گاه سهامداران برای افزایش سرمایه از آورده‌های نقدی خود هزینه نکردند و تمامی افزایش سرمایه‌های اتفاق افتاده، حاصل عملکرد شرکت بوده است.
برای سال جاری به نظر می‌رسد که سود شرکت آهن و فولاد ارفع تا پایان سال حدودا به دو هزار میلیارد تومان خواهد رسید. طبیعتا بخشی از سود شرکت به دلیل تورم در کشور رقم خورد است اما بخش قابل توجهی از آن به عملکرد و تلاش همکاران باز می‌گردد. در پایان از اعتماد و حمایت سهامداران عمده و تلاش مستمر خانواده بزرگ ارفع کمال تشکر را دارم و آرزوی سلامتی و توفیق روزافزون ایشان را از خداوند متعال خواستار هستم.
