اتحادیه اروپا (EU) اخیرا فلز آلومینیوم را به فهرست مواد معدنی و فلزات تحت پوشش طرح مواد اولیه حیاتی (CRMA) خود اضافه کرده است. طرح مواد اولیه حیاتی، استراتژی محوری اتحادیه اروپا برای اطمینان از برخورداری از مواد اولیه لازم به منظور رقابت با ایالات متحده آمریکا و چین در گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر و فرایند کربن‌زدایی است.

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌ آنلاین»  و به‌ نقل از خبرگزاری رویترز، کنار گذاشتن فلز آلومینیوم از فهرست مواد معدنی و فلزات تحت پوشش طرح مواد اولیه حیاتی (CRMA) اتحادیه اروپا، با اعتراض گسترده بخش‌هایی از صنعت و فدراسیون مصرف‌کنندگان آلومینیوم در اروپا مواجه شد و آن‌ها این سیاست‌گذاری اتحادیه اروپا را خلاف واقعیت و آنچه که باید انجام می‌شد عنوان کردند.

اقدام دقیقه نود اتحادیه اروپا در گنجاندن آلومینیوم، بوکسیت و آلومینا، نشان از اهمیت این فلز در گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر و جایگاه متزلزل اروپا در روند عرضه مواد اولیه دارد.

تولید آلومینیوم سبز در قاره اروپا

آلومینیوم در حال حاضر دومین فلز پرکاربرد در جامعه مدرن پس از فولاد به دلیل قدرت نسبی بالای آن است. انتظار می‌رود با افزایش سرعت گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر، استفاده از این فلز در سال‌های آینده به شدت افزایش یابد.

بانک جهانی، آلومینیوم را به‌عنوان فلزی با تاثیرگذاری بالا و دارای کاربردی چندگانه در تمام فناوری‌هایی که از انرژی‌های تجدیدپذیر همچون انرژی خورشیدی تا انرژی زمین گرمایی استفاده می‌کنند، معرفی می‌کند.

علاوه‌براین، آلومینیوم نقش مهمی در تولید خودروهای الکتریکی سبک وزن ایفا می‌کند. خودروسازان از این فلز به منظور افزایش مسافت پیموده شده خودرو از طریق تولید باتری‌های لیتیوم‌یونی استفاده می‌کنند.

طبق پیش‌بینی موسسه بین‌المللی آلومینیوم (IAI)، حجم تقاضای جهانی برای فلز آلومینیوم تا سال ۲۰۳۰، تقریبا ۴۰ درصد افزایش خواهد یافت و به ۱۱۹٫۵ میلیون تن می‌رسد. این بدان معناست که بخش آلومینیوم به تولید ۳۳٫۳ میلیون تن آلومینیوم اضافی تا سال ۲۰۳۰ نیاز دارد.

کمترین میزان تولید آلومینیوم اولیه در اروپای غربی در قرن حاضر

کاهش مقدار تولید آلومینیوم اولیه در واحدهای ذوب قاره اروپا

اگر وضعیت به همین گونه پیش برود، قاره اروپا برای افزایش مقدار تولید آلومینیوم اولیه خود در بازه زمانی مورد نظر با مشکل مواجه خواهد شد. مقدار تولید در اروپای غربی در ۱۵ سال گذشته، به طور پیوسته روند نزولی داشته و نرخ تولید از ۴٫۵ میلیون تن، به ۲٫۷ میلیون تن کاهش یافته است. دلیل این کاهش را می‌توان افزایش قیمت انرژی در اروپا و افزایش حجم صادرات کالا از چین، عمدتا به شکل محصولات نیمه‌ساخته عنوان کرد.

پس از حمله روسیه به اوکراین و افزایش قیمت انرژی، واحد‌های ذوب آلومینیومی که انرژی زیادی مصرف می‌کردند، با مشکلاتی در تولید مواجه شدند. بر اساس گزارش اتحادیه اروپا، حدود ۸۵۰ هزار تن از ظرفیت واحد ذوب اولیه این قاره، در بازه زمانی اکتبر ۲۰۲۱ تا مارس ۲۰۲۲ کاهش یافت. برخی از واحدهای ذوب همچون واحد ذوب شرکت «Alcoa» پس از تامین سوخت مبتنی بر انرژی‌های تجدیدپذیر، فعالیت تولید خود را دوباره از سر خواهد گرفت اما برخی دیگر از واحدهای ذوب ممکن است هرگز فرایند تولید خود را آغاز نکنند.

قاره اروپا همچنان وابسته به واردات مواد اولیه

طبق آمار اتحادیه اروپا، مصرف آلومینیوم این قاره در سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰، به طور متوسط حدود پنج میلیون تن در سال بوده است.

اتکای قاره اروپا به واردات آلومینیوم و مواد اولیه تولیدی آن، به طور متوسط حدود ۵۶ درصد در بازه زمانی سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ ارزیابی شد که بسیار کمتر از میزان اتکای ۸۹ درصدی واردات بوکسیت به این قاره بود. این ارقام واردات نشان می‌دهد که چرا سیاست‌گذاران اتحادیه اروپا در ابتدا فلز آلومینیوم را در طرح مواد اولیه حیاتی لحاظ نکرده بودند.

با این حال، تفاوت اصلی در جایی است که اروپا بوکسیت و آلومینیوم اولیه خود را تامین می‌کند. واردات بوکسیت به قاره اروپا در سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰، عمدتا از گینه (۷۰ درصد)، برزیل (۱۴ درصد) و سیرالئون (۱۰ درصد) بوده است. از سوی دیگر، بیشترین حجم واردات آلومینیوم اولیه به اروپا از مبدا روسیه صورت گرفت که طبق گزارش اتحادیه اروپا، در مدت مشابه پنج ساله مذکور، به طور متوسط حدود ۳۳ درصد بود. تامین‌کننده بعدی قاره اروپا، کشور موزامبیک بود که ۱۷ درصد از حجم کل واردات این قاره را به خود اختصاص داد و پس از آن ایسلند با ۱۴ درصد در رتبه بعدی قرار گرفت.

اگرچه هم ایالات متحده آمریکا و هم بریتانیا تعرفه‌های وارداتی مجزایی بر واردات فلزات از روسیه وضع کردند اما اهمیت فلز روسیه برای زنجیره تامین اروپا باعث شده است که این قاره هیچ تحریم رسمی علیه واردات فلزات از روسیه اعمال نکند.

با این حال، با توجه به افزایش تنش بین اتحادیه اروپا و روسیه پس از حمله این کشور به اوکراین در ماه فوریه ۲۰۲۲، وابستگی این قاره به واردات روسیه بسیار مشکل‌آفرین شد. اگر روسیه به عنوان تامین‌کننده نیاز قاره اروپا به مواد اولیه تولیدی دیگر مطرح نباشد، وابستگی این قاره به واردات آلومینیوم افزایش خواهد یافت.

مشکل تامین انرژی واحدهای تولیدی در اروپا

قرار گرفتن فلز آلومینیوم در فهرست طرح مواد اولیه حیاتی اتحادیه اروپا، یک پیروزی مهم برای بخش آلومینیوم در این قاره سبز محسوب می‌شود. حفظ ظرفیت تولید ذوب اولیه فعلی و یا افزایش ظرفیت واحدهای ذوب قاره اروپا، نیازمند استفاده از انرژی با هزینه پایین است؛ مسئله‌ای که برای این قاره در حال حاضر یک چالش محسوب می‌شود.

این مسئله در کنار نیاز تولیدکنندگان آلومینیوم به کاهش کربن تولیدی در اروپا مطرح می‌شود. انجام چنین کاری نیاز به انرژی تجدیدپذیر در حجمی گسترده‌‌ دارد و متاسفانه قاره اروپا بسیار از این بابت با کمبود مواجه است.

طرح پیشنهادی مکانیسم تعدیل سرحد کربن اتحادیه اروپا، یکی دیگر از موضوعات مورد مناقشه است. صنایع آلومینیومی در اروپا نگران هستند که هزینه واردات مواد اولیه به این قاره افزایش یابد و این موضوع تاثیری بر میزان انتشار جهانی در صنعت آلومینیوم که چین در آن دست برتر را دارد، نداشته باشد.

شایان ذکر است که واحدهای فرآوری در اروپا نیز در نتیجه تلاش‌ این قاره در جهت حمایت از واحد‌های ذوب این قاره، مبلغی را به عنوان تعرفه واردات آلومینیوم و آلیاژ اولیه پرداخت می‌کنند. بدیهی است که تعیین چنین تعرفه‌های وارداتی، تنها موجب کاهش تدریجی مقدار تولید در واحدهای ذوب اروپا شده است.

هدف‌گذاری اروپا برای فلز آلومینیوم

طرح مواد اولیه حیاتی اتحادیه اروپا، هدف‌گذاری خود برای مصرف مواد اولیه در این قاره در سال ۲۰۳۰ را که شامل حدود ۱۰ درصد تولید، حدود ۲۰ درصد بازیافت و ۵۰ درصد فرآوری مواد اولیه است، تعیین کرد. مقدار بازیافت و فرآوری اخیرا به ۱۵ و ۴۰ درصد افزایش یافته است. علاوه‌براین، نباید بیش از ۶۵ درصد از حجم واردات از یک تامین‌کننده خاص تامین شود.

اگر اتحادیه اروپا قصد دارد به تمام این اهداف تعیین شده خود برای فلز آلومینیوم دست یابد، باید از یک رویکرد جامع که شامل قیمت‌گذاری مقرون‌به‌صرفه انرژی‌‌های تجدیدپذیر، بازنگری در مورد تعرفه‌های وارداتی قدیمی و تنظیم دقیق طرح مکانیسم سرحد کربن پیشنهادی برای منعکس کردن واقعیت بخش آلومینیوم در جهان است، استفاده کند.

در پایان باید تاکید کرد که قرار دادن نام فلز آلومینیوم در لیست مواد اولیه حیاتی اتحادیه اروپا، ممکن است بخشی آسان از این چالش چندوجهی باشد.

حجم واردات آلومینیوم به اروپا در هر کشور از این قاره

انتهای پیام//