مدیرعامل شرکت نیرو گستر تابان گفت: اگر سرمایه‌گذاری‌های جدیدی در معادن سرب صورت بگیرد و از صادرات خاک معدنی نیز جلوگیری شود، بی‌تردید هیچ شرکتی، اعم از تولیدکننده شمش سرب یا باتری، به سمت بازیافت سرب از باتری فرسوده نخواهد رفت و این امر می‌تواند به حفظ محیط زیست هم کمک کند.
رضا عبـدالهی در گفــت‌وگـو بـــا خبرنگـــار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین»، اظهــار داشت: این شرکــت در ســال ۱۳۸۵ با اخـــذ مجوزهای لازم در شهرستان چایپاره واقع در استان آذربایجان غربی فعالیت خود را در زمینه تولید انواع باتری استارتر خودرو آغاز کرده است. در ابتدای فعالیت، ظرفیت تولید مجموعه سالانه ۲۰۰ هزار عدد باتری بود که پس از گذشت سه سال به ۴۰۰ هزار عدد باتری افزایش یافت. در حال حاضر، شرکت با اجرای چند طرح توسعه، احداث سالن‌های تولید و پشتیبانی جدید، خرید ماشین‌آلات به‌روز دنیا، توانایی تولید ۵۰۰ هزار عدد باتری را در سال کسب کرده است. این واحد بزرگ تولیدی دارای سالن‌های فرآیند تولید، مونتاژ محصول نهــایی، واحـد اسیدســازی و آب‌مقطــرگیری، آزمایشگاه شیمی، اتاق تست محصول نهایی مجهز است.
وی افزود: ارقام تولید شده طی سال‌های آغازین راه‌اندازی شرکت نیرو گستر تابان، نشان از ظرفیت و پتانسیل بالا در زمینه نرم‌افزاری و سخت‌افزاری مجموعه دارد؛ به طوری که طی سال‌های ۱۳۸۷ حدود ۳۰ درصد، ۱۳۸۸ حدود ۶۰درصد و در ســـال ۱۳۸۹ حـــدود ۷۰ درصـــد از ظرفیت اسمی تولید فعال بوده است. همین آمار، رشد صعودی شرکت را طی سال‌های آغازین تا اوایل دهه ۹۰ شمسی نشان می‌دهد.
مدیرعامل شرکت نیرو گستر تابان بیان کرد: از سال ۱۳۹۰ به این سو، تولید مجموعه طی برهه‌هایی دچار نوسان شد و علت اصلی آن، کمبود شمش سرب بود. با این حال، از سال ۱۳۹۶ تا سال۱۳۹۸، میزان تولید به ۵۰ درصد ظرفیت اسمی مجموعه رسید.
کمبود مواد اولیه چالش بزرگی است
عبدالهی عنوان کرد: سالانه بالغ بر یک هزار تن شمش سرب نیاز داریم که غالبا توسط تولیدکنندگانی که عمدتا در شهر زنجان مستقر هستند، تامین میشود. تخصص اصلی این شرکت، تولید باتری‌هایی ات که در خودروهای سواری کاربرد دارد؛ به همین دلیل متشریان بزرگ مــا، شرکت‌هـــای ایـــران‌خـودرو و سایپـــا محسوب می‌شوند.
مدیرعامل شرکت نیرو گستر تابان اظهار کرد: کمبود مواد اولیه ازجمله چالش‌های عمده این صنعت به شمار می‌آید که ضرورت توجه به واردات شمش سرب را برای تامین مواد اولیه واحدهای تولید باتری در کشور به وجود می‌آورد. از طرفی تا مدت‌ها نیاز به واردات باتری وجود داشت اما از سال گذشته به این طرف، با افزایش میزان تولید باتری در شرکت‌های داخلی، واردات باتری از شرکت‌های خارجی ممنوع اعلام شد البته با وجود افزایش میزان تولید باتری در کشور، همچنان مسئله کمبود مواد اولیه به قوت خود باقی است و باید در این زمینه دولت به عنوان متولی، تمهیدات بیشتری را اتخاذ نماید.
وی عنوان کرد: یکی از برنامه‌هایی که طی سال‌های گذشته درصدد انجام آن بودیم، صادرات باتری تولیدی به کشورهای همسایه بود که با توجه به کمبود میزان تولید باتری در کشور و نیاز شرکت‌های بزرگ خودروسازی، ما نیز به تبع حمایت از تولید داخلی خودروهای سواری، ۱۰۰درصد تولید خود را در داخل کشور توزیع کرده‌ایم.
باتری ایرانی سرب بیشتری نسبت به نمونه خارجی دارد
مدیرعامل شرکت نیرو گستر تابان اذعان داشت: میزان سرب موجود در هر باتری به نسبت تکنولوژی تولید و میزان آمپر متفاوت اســـت. در واقـــع باتـــری ۵۵ آمپـــری حـــاوی هشت‌کیلوگرم سرب است که این رقم در باتری ۶۰آمپری به ۹ کیلوگرم می‌رسد. به هــر نسبتی که آمپر افزایش پیدا کند، حدود یک کیلوگـــرم بر وزن ســـرب موجـــود در باتـــری افـــزوده می‌شـــود.
باتری‌هــای ایرانی ســرب بیشتری نسبت به باتری‌های خارجی دارند و علـــت آن، تفـــاوت تکنولـــوژی تولید است. باتری‌هـــای خارجی از تکنولوژی پیشرفتـــه‌تری برخوردار هستنـــد و در راستای رعایت اصول زیســـت‌محیطی از سرب کمتـــری در تولیـــد آن‌ها استفاده میشود.
عبدالهی اضافه کرد: یکی از روش‌های تامین سرب مورد نیاز برای تولید باتری خودرو، بازیافت باتری‌هـــای فرســـوده است که البتــه چالش‌هــای مهمـــی پیرامـــون آن وجـــود دارد. از عمـــده چالش‌هـــای ایــــن فرآینـــد می‌تــوان بـــه مخاطــرات زیست‌محیطـــی اشـــاره کـــرد کـــه می‌تواند برای محیط پیرامون مضر باشد. با این حــال، شرکـــت مـــا به منظــور رعایــت کامل استانداردهـــا بــرای جلوگیـــری از آسیـــب بـــه زیست‌بوم منطقه، تمهیدات ویژه‌ای را اتخاذ کرده است.
وی تاکید کرد: باید توجه داشته باشید که بهره گرفتن از شمش سرب موجود در باتری فرسوده دارای هزینه‌هایی علاوه بر هزینه خرید باتری فرسوده است. این فرآیند شامل مراحل آنالیز آن برای عملیات جداسازی و ذوب باتری در کوره‌های شرکت میشود.
مدیرعامل شرکت نیرو گستر تابان تصریح کرد: به طور میانگین سالانه حدود یک هزار و ۲۰۰تا یک هزار و ۵۰ تن باتری فرسوده خریداری می‌کنیم که برای جداسازی سرب از بدنه باتری، با واحدهای همکار که در استان آذربایجان غربی شهرستان چایپاره مستقر هستند، همکاری لازم را به عمل می‌آوریم. نحوه همکاری و قرارداد ما با این واحدها به گونه‌ای تهیه و تنظیم شده است که این واحدها موظف هستند در ازای تحویل یک تن باتری فرسوده، ۶۷ درصد سرب محتوی به ما تحویل بدهند.
نوسان در قیمت باتری فرسوده
عبدالهی یادآور شد: قیمت‌گذاری باتری فرسوده در بازار داخلی طی چند سال اخیر دچار نوسان شده است که یکی از دلایل مهم آن، ممنوعیت واردات باتری فرسوده و نیز استفاده شرکت‌های بزرگ باتری‌سازی همکار از باتری‌های فرسوده تولید شده خود به جهت تامین سرب مورد نیاز مجموعه می‌شـود. در حــال حاضــر، قیمت باتری فرسوده به ازای هر کیلوگرم حدود سه هزار و ۲۰۰ تومان است که در مقاطعی شاهد افزایش و یا کاهش آن هستیم.
شمش سرب دپو نمی‌شود
مدیرعامل شرکت نیرو گستر تابان بیان کرد: طول عمر متوسط باتری‌های سرب-اسیدی برای هر شرکتی متفاوت است. اینکه باتری تولید شده در داخل کشور از یک معیار مشخصی پیروی می‌کند، به نظر سخن دقیقی نیست زیرا تکنولوژی مورد استفاده در تولید باتری نزد هر واحد تولیدی متفاوت و دارای چرخه‌های تولیدی کوتاه، متوسط و بلند است. متوسط طول عمر باتری تولید شده در مجموعه ما، بین چهار تا ۶ سال برآورد میشود که البته مواردی هم داشتیم که عمر آن به ۱۰ سال هم رسیده است.
وی تصریح کرد: با وجود اینکه در شرکت ما محلی ویژه برای دپوی باتری تولیدی و همچنین شمش سرب با ظرفیت ۵۰۰ تن طراحی و ساخته شده است اما به طور معمول و تا به امروز، هیچ‌گونه دپویی در زمینه شمش سرب و باتری تولید شده انجام نگرفته است. در واقع، فرآیند به این صورت است که شمش سرب تامین یا تولید شده، بلافاصله در تولید باتری به کار گرفته میشود و از آن طرف، پس از تولید باتری، ارسال تمام محصولات تولید شده به شرکت‌های بزرگ خودروسازی صورت می‌گیرد.
باید به چشم‌انداز امیدوار بود
عبدالهی تصریح کرد: باید بپذیریم که علی‌رغم وجود همه کاستی‌ها و فقدان‌های بسیار در زمینه تامین مواد اولیه، راهی جز امید به آینده صنعت سرب و باتری‌سازی کشور نداریم. اینکه با ناامیدی به فرآیند تولیدی در کشور نگاه کنیم، به نظر می‌رسد ما را دچار یاس و ناامیدی خواهد کرد. با این حال، باید توجه داشته باشیم که غالب شرکت‌های تولید باتری در داخل کشور، میلی برای رفتن به سمت بازیافت باتری فرسوده ندارند زیرا هزینه‌های خرید باتری فرسوده و بازیافت آن زیاد بوده و مهم‌تر از آن، مخاطرات زیست‌محیطی این فرآیند نیز مطرح است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: تا زمانی که خاک معدنی سرب بـه وفور در کشور وجود داشته باشد، مطمئنا واحدهای تولیدکننده شمش سرب یا باتری‌سازان به سمـت بازیافت باتری نخواهند رفت. درخواســت مـا از مسئولین امر این است کـه جلـــوی هـــرگـونـــه خام‌فروشـــی گرفتـــه و سرمایه‌گذاری‌های مناسبی نیز جذب معادن سرب و روی شود.
