آهن، پرمصرف‌ترین فلز جهان است و کاربرد بسیار وسیعی در صنایع مختلف دارد. به همین دلیل برخی از کشورها برای تولید آهن و فولاد مصرفی علاوه بر سنگآهن تولیدی خود به واردات آن نیاز دارند. چین، پررنگ‌ترین نقش را در تجارت جهانی سنگآهن دارد و واردکننده اصلی گندله و سنگآهن محسوب می‌شود و کشورهای استرالیا، آفریقای جنوبی و هند، مهم‌ترین تامین‌کنندگان سنگآهن چین محسوب می‌شوند. طبق بررسی‌های صورت گرفته مشخص شد که گرایش به معامله سنگآهن به صورت آگلومره نشده یا دانه‌بندی در سال‌های اخیر افزایش یافته است و در مقابل، حجم تجارت گندله کاهش یافته است. در صادرات کنسانتره سنگآهن کشور استرالیا پیشتاز است و در بخش گندله سنگآهن نیز کشورهای آفریقای جنوبی و برزیل، در حدود نصف بازار تجارت جهان را در دست دارند.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» و به نقل از روابط عمومی شرکت مشاوره اقتصادی آرمان آتورپات، صنعت، تاثیرات اساسی روی اقتصاد می‌گذارد و در این میان صنعت فولاد با توجه به کاربردهای گسترده آن جایگاه ویژه‌ای دارد. امروزه یکی از راه‌های توسعه یک کشور، تولید فولاد و پیشرفت در این صنعت است. در بین صادرکنندگان بزرگ سنگ معدن و کنسانتره آهن می‌توان به روسیه و اوکراین اشاره کرد که به طور میانگین طبق آمار گزارش شده توسط «UNComTrade» در بازه بین سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۱، به طور متوسط سالانه حدود ۶۳ میلیون تن از سنگآهن از این دو کشور صادر شده است که در نمودار یک نشان داده شده است و حدود ۷ درصد از استخراج کل سنگآهن جهان توسط این دو کشور انجام می‌شود. همچنین از آنجایی که اوکراین و روسیه از صادرکننده‌های مهم مواد اولیه فولاد‌سازی به سایر کشورهای اروپایی هستند، درگیری بین این دو می‌تواند روی عرضه سنگآهن تاثیر بگذارد و مشخص است که هرگونه عملیات نظامی طولانی‌مدت، به شدت بر صادرات سالانه سنگآهن و صنعت فولاد‌سازی موثر خواهد بود. یکی دیگر از عوامل موثر روی عرضه و تقاضا و به دنبال آن تغییر قیمت سنگآهن در بازار جهانی در سال ۲۰۲۲، تغییر رویکرد دولت‌ها به خصوص چین در برابر کرونا است و بررسی اثر آن اهمیت زیادی دارد.
همچنین طبق بررسی‌های صورت گرفته، مشخص شده است که مهم‌ترین مقصد این ماده کشور چین به شمار می‌آید؛ به طوری که بیش از نیمی از سنگ آهن صادر شده توسط چین خریداری و این کشور مشتری اول این محصول محسوب می‌شود. در واقع چین به مانند هیولایی است که بخش اعظمی از سنگآهن عرضه شده در بازار را یک جا می‌بلعد و اجازه خودنمایی را از دیگر کشورها گرفته است. در این بین استرالیا و برزیل، اصلی‌ترین تامین‌کننده‌های کشور چین محسوب می‌شوند که حدود ۸۰ درصد از کل واردات چین را تامین می‌کنند. سنگآهن وارد شده به چین عمدتا به صورت محصول سنگآهن ریزدانه است و تنها بخش کوچکی از کنسانتره سنگآهن وارد شده از کشورهای هند و اوکراین به صورت گندله است. کشورهای ژاپن و کره جنوبی نیز بعد از چین، از اصلی‌ترین مشتریان سنگآهن محسوب می‌شوند اما سهم آن‌ها در مقایسه با چین بسیار اندک است.
آفریقای جنوبی و هند، اصلی‌ترین تامین‌کنندگان گندله سنگآهن
بیشتر کشورها سنگآهن را به صورت آگلومره نشده و در دانه‌بندی‌های مختلف عرضه می‌کنند و تنها بخش خیلی کوچکی از تجارت سنگآهن به شکل گندله انجام می‌شود. طبق بررسی‌های صورت گرفته که در نمودار یک آورده شده است، مشخص شد که سهم گندله در تجارت سنگآهن روند نزولی دارد. به این صورت که در سال ۲۰۱۵، تقریبا ۲۰ درصد از بازار تجارت سنگآهن را شامل می‌شد؛ در حالی که این مقدار به ۱۴ درصد در سال ۲۰۲۱ کاهش یافته است. این بدان معناست که تجارت سنگآهن به صورت محصول غیر گندله به مراتب رایج‌تر شده است.
از جمله مهم‌ترین کشورهای عرضه‌کننده گندله، می‌توان کشورهای آفریقای جنوبی، برزیل، سوئد، اوکراین، کانادا، روسیه، هند و آمریکا را نام برد و کشورهای چین، ژاپن و آلمان از جمله مهم‌ترین واردکنندگان این محصول به شمار می‌آیند. طبق بررسی‌ها و با توجه به نمودار دو مشخص شده است که کشور چین در لیست مشتریان بیشتر کشورهای عرضه‌کننده گندله سنگآهن قرار دارد و مهم‌ترین خریدار گندله سنگآهن محسوب می‌شود. کشورهای آلمان و ژاپن به ترتیب دومین و سومین خریدار گندله سنگآهن بوده‌اند. نکته حائز اهمیت اینکه به طور متوسط ۲۰ درصد از بازار تجارت گندله همیشه دست آفریقای جنوبی بوده است. کشور برزیل نیز پیش‌تر سهم مهمی در این بازار داشته اما به مرور زمان نقش این کشور کم رنگ‌تر شده است؛ به طوری که طی روزهای اخیر فقط ۱۰ درصد از بازار تجارت را در دست دارد و در سال ۲۰۱۵ حدود ۳۰ درصد از بازار در دست برزیل بود.
تزلزل در بازار گندله سنگآهن
طبق آخرین آمار منتشر شده، چین در سال ۲۰۲۱ حدود ۱۸۲ میلیارد دلار خرج واردات سنگآهن (شامل گندله دانه‌بندی شده) از کشورهای مختلف کرده است. طبق نمودار سه، در سال‌های اخیر واردات چین دچار نوساناتی شده است. از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷، واردات چین روند کاهشی و از آن به بعد تا سال ۲۰۲۰ روند افزایشی داشته است؛ به طوری که در سال ۲۰۲۰، حدود ۴۰ درصد از واردات جهانی متعلق به چین بوده است اما در سال ۲۰۲۱ دچار افت شد و این میزان به حدود ۲۰ درصد رسید که علت آن می‌تواند جایگزینی گندله با سنگ آهن باشد زیرا فولادسازان چینی به دلیل کاهش حاشیه سود خود، تصمیم گرفتند که از مواد ارزان‌تر مثل سنگآهن دانه‌بندی و کنسانتره به‌جای گندله استفاده کنند.
به نظر می‌رسد که مقصد بیشتر گندله‌های صادرشده در دنیا کشور چین است و این کشور نقش مهم و کلیدی در بازار این محصول بازی می‌کند. در این بین مهم‌ترین مسیر تجاری از استرالیا آغاز شده است و به چین ختم می‌شود. همچنین دیگر مسیر مهم در این بازار خط تجاری هند – چین و آفریقای جنوبی – چین است.
تا سال ۲۰۱۸، بیشتر از نصفی از گندله مصرفی چین توسط آفریقای جنوبی تامین می‌شد که این مقدار در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ دچار کاهش شد اما دوباره از سال ۲۰۲۰ روند افزایش به خود گرفته و چین در تلاش است که همچنان خریدار اول گندله آفریقای جنوبی باقی بماند. نکته دیگر اینکه از سال ۲۰۱۷ تا به امروز، حدود ۲۰ درصد از واردات چین از هند بوده است؛ در حالی که این میزان در سال ۲۰۱۵ بسیار کم بوده است. اوکراین نیز از یکی از تامین‌کنندگان گندله چین محسوب می‌شود که در سال‌های اخیر واردات چین از این کشور افزایش یافته است. با این حال، اوکراین در مقایسه با آفریقای جنوبی و هند سهم بسیار کمتری دارد. با توجه به جنگ اوکراین مشخص نیست در آینده در معاملات این دو کشور چه اتفاقی رخ خواهد داد. همچنین به‌نظر نمی‌رسد که جنگ اوکراین تاثیر چندانی بر بازار این محصول داشته باشد؛ چراکه کشورهای درگیر در این جنگ سهم بسیار کوچکی از این بازار را شامل می‌شوند.
انتهای پیام//
