مجموعه شما چند سال است که مقاطع برنجی تولید می‌کند؟
مجموعه ما جزو نخستین واحدهایی است که در زمینه تولید مقاطع برنجی از همان سال‌های ابتدایی بومی‌سازی این محصول، تولید خود را آغاز کرد؛ از همان ۴۰ سال پیش، گام‌های خوبی برای تولید مقاطع برنجی باکیفیت برداشته شد و خوشبختانه در حال حاضر کشور از واردات انواع مقاطع برنجی بی‌نیاز است. این صنعت جزو معدود صنایعی است که تا این حد به خودکفایی رسیده و هیچ‌گونه وارداتی ندارد.
چه انواعی از مقاطع را تولید می‌کنید؟
ما انواع مقاطع برنجی آلیاژ Ms58 در شکل‌های گرد، شش‌پر، چهارپر و غیر هندسی پر و تو خالی تولید می‌کنیم، همچنین برای تولید مقاطع برنجی، پیش از آن باید بلیت تولید کنیم تا بتوانیم این بیلت‌ها را با روش اکستروژن به مقاطع تبدیل کنیم. در سال‌های اخیر تولید لوله برنجی را نیز به مجموعه تولیدات خود اضافه کرده‌ایم.
بازار مقاطع و بیلت برنجی در سال ۹۸ چگونه است؟
امسال خوشبختانه بازار ما خوب بوده است و هر چقدر بتوانیم مواد اولیه بخریم مقاطع تولید می‌کنیم اما یکی از چالش‌هایی که ما امروزه با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنیم، خروج مواد اولیه مسی از مرزهای کشور است که موجب شده تا دسترسی به مواد اولیه برای تولیدکنندگان داخلی دشوار شود.
زمانی که دسترسی به مواد اولیه دشوار می‌شود مجبوریم از ضایعات برای تولید مقاطع و بیلت استفاده کنیم، کاتد یا شمش خالص مسی به صنف ما تعلق نمی‌گیرد و ما باید مواد اولیه مورد نیاز خود را از طریق بازار آزاد تهیه کنیم و چون خرید مس از بازار آزاد هم دشوار است و هم به صرفه نیست، ترجیح می‌دهیم از ضایعات استفاده کنیم که دسترسی به ضایعات نیز چندان آسان نیست.
چالش شما برای تولید مقاطع، لوله و بیلت برنجی چیست؟
در بحث تولید، بزرگ‌ترین مشکل ما همین تهیه مواد اولیه است، همیشه تقاضا برای خرید مقاطع و بیلت برنجی وجود دارد و اگر معضل تامین مواد اولیه برطرف شود، مشکل خاص دیگری در زمینه تولید داریم. واردات مواد اولیه ممنوع است که البته اگر ممنوع هم نبود، با این رقم گمرکی که روی آن بسته می‌شود به هیچ وجه، واردات آن توجیه اقتصادی نداشت. این مقدار ضایعاتی که در کشور وجود دارد اگر صادر نشود، جواب‌گوی تولید داخلی هست اما متاسفانه بخش زیادی از این ضایعات، صادر می‌شود. خوشبختانه صادرات «روی» را ممنوع کرده‌اند و این فلز خیلی از کشور خارج نمی‌شود اما صادرات مس محدودتی ندارد و اتفاقا حجم صادرات این فلز بسیار زیاد است. ظرفیت تولید ما سالانه ۶ هزار تن است که ما سال ۹۷ برابر ظرفیت اسمی مقاطع تولید کرده‌ایم اما اگر بتوانیم مواد اولیه مورد نیاز خود را تهیه کنیم، توان تولید بیش از این حد را داریم.
چرا ضایعات مسی تا این حد صادر می‌شود؟
پس از تحریم‌ها دولت مجبور شد، صادرات فلزات را جایگزین صادرات محصولات نفتی کند و از این طریق، درآمد خود را افزایش دهد، به همین دلیل برخی از مقاطع مسی نیز مجوز صادرات کسب کردند که متاسفانه درصد زیادی نیز دارد، این صادرات بیش از حد، موجب می‌شود که بازار داخلی با کسری مواد اولیه مواجه شود. در صورتیکه اگر مواد اولیه در اختیار تولیدکنندگان داخلی قرار گیرد، تولیدات آن‌ها می‌تواند برای کشور ارزش افزوده ایجاد کند. در واقع به جای اینکه مواد اولیه صادر شود، باید بستر لازم برای صادرات محصولات مسی و آلیاژی فراهم شود.
از چه منابعی قراضه مورد نیاز خود را تهیه می‌کنید؟
ما در تهران سه بازار برای خرید قراضه در دسترس داریم، در بازار «استوک خاوران»، «شوش» و «خلازیر» انواع ضایعات فلزی یافت می‌شود و ما نیز قراضه مورد نیاز خود را از طریق همین سه بازار تامین می‌کنیم، ما از قراضه‌های مختلف مسی و برنجی می‌توانیم استفاده کنیم.
چه نوع قراضه‌هایی برای تولید بیلت و مقاطع برنجی مناسب‌تر است؟
ضایعات انواع مختلفی دارد و ما از ظروف مسی، لوله‌های مسی موجود در کندانسور و رادیاتور، سیم‌پیچ داخل دینام و انواع قطعات مسی و برنجی که در بازار ضایعات خرید و عرضه می‌شود، برای تولید بیلت و انواع مقاطع استفاده می‌کنیم. جدای از قراضه‌های ذکر شده، نوع دیگری از ضایعات نیز وجود دارد که توسط مصرف‌کنندگان ما پس از پرسکاری یا تراشکاری تولید می‌شود و آن‌ها این قراضه‌ها را به ما بر می‌گردانند و ما نیز پس از ذوب، مجددا از این سوفاله‌ها در فرایند تولید استفاده می‌کنیم. به صورت کلی سه نوع قراضه برنجی وجود دارد، سفیدبار، زردبار و سوفاله، حال دو نوع زردبار و سفیدبار می‌توانند شیرآلات بهداشتی یا قطعات باشند.
در قبال دریافت سفاله، آیا به مصرف‌کنندگان مقطع تحویل می‌دهید یا این ضایعات را نیز می‌خرید؟
ما براده را از مشتریان خود تحویل می‌گیریم و پس از دریافت حق اجرت مجددا به آن‌ها مقطع تحویل می‌دهیم، در واقع بخشی از مشتریان ما مواد اولیه مقاطع مورد نیاز را خودشان تامین می‌کنند.
تولیدکنندگان مقاطع ترجیح می‌دهند ضایعات برنجی بخرند یا ضایعات مسی؟
تمامی ضایعات برنجی موجود در بازار برای تولید مقاطع مناسب نیست، اکثر ضایعاتی که در بازار عرضه می‌شود، شیرآلات بهداشتی است و این نوع از ضایعات به دلیل کرومی که دارند برای تولید مقاطع مناسب نیستند و براساس استاندارد تا یک حدی می‌توان از این قراضه‌ها استفاده کرد، برای اینکه این ضایعات را بتوانیم در روند تولید استفاده کنیم به آن مس و روی خالص اضافه می‌کنیم تا درصد خلوص این ضایعات به حد استاندارد برسد و قابل استفاده شود، اگر درصد آلیاژ مقاطع درست نباشد، هنگام پرسکاری یا تراش قطعه، مقطع ترک می‌خورد یا نمی‌توان تراش خوبی به آن داد. البته ضایعات سفاله‌ای که برای ما آورده می‌شود این مشکل را ندارد و می‌توانیم بدون آلیاژسازی، از این قراضه‌ها به راحتی استفاده کنیم.
چند درصد بیلت مجموعه شما، از ضایعات تولید می‌شود؟
تقریبا ما ۵۰ درصد از ضایعات مسی و ۵۰ درصد از ضایعات برگشتی یا همان سفاله‌ها برای تولید بیلت و مقاطع برنجی استفاده می‌کنیم.
فرایند تولید مقاطع برنجی به چه شکل است؟
تکنولوژی تولید مقاطع بیش از ۶۰ سال است که در دنیا به کار گرفته می‌شود و به مرور نیز تغییر کرده و به‌روز شده است اما در کشور ما، به این دلیل که امکان به‌روزرسانی وجود ندارد، فرایند تولید مقاطع خیلی متناسب با تکنولوژی روز دنیا پیش نرفته است. ضریب بهره‌وری در حرفه ما به دلیل هزینه‌های بالای تولید، دستمزد بالای نیروی انسانی و گران بودن انرژی، بسیار زیاد است و در اروپا تولیدکنندگان به سمتی پیش می‌روند که ضایعات خط تولید را از طریق بهینه‌کردن کوره‌های ذوب یا بهینه‌کردن ضایعات برگشت خط، کاهش دهند. این بهینه‌کردن‌ها بر اعداد و ارقام قیمت نهایی تولید ما تاثیر بسزایی دارد.
با این روشی که ما در ایران مقاطع تولید می‌کنیم میزان ضایعات برگشتی خط، ۲۰ درصد است، در حالی که کشورهای پیشرفته با استفاده از تکنولوژی‌های به‌روز تولید مقاطع، این درصد را به پنج رسانده‌اند. ۱۵ درصد تفاوت ضایعات برگشتی، در حجم تولیدی ما، رقم بسیار زیادی می‌شود، در واقع ما نیز باید به سمت به‌روزرسانی تکنولوژی تولید خود، حرکت کنیم اما جدای از تحریم‌ها، قیمت ریالی زیادی که این سیستم‌ها دارند نیز مزید برعلت شده تا تولیدکنندگان مقاطع نتوانند از سیستم‌های روز دنیا استفاده کنند. البته قیمت زیاد این تکنولوژی، به این دلیل است که برای به‌روزرسانی تجهیزات، به ما ارز دولتی تعلق نمی‌گیرد.
توضیحاتی در رابطه با فرایند تولید مقاطع در کشور بفرمائید؟
روشی که در ایران برای تولید مقاطع استفاده می‌شود، سیستم مستقیم است اما در دنیا عمدتا از سیستم غیرمستقیم بدین منظور استفاده می‌شود، یعنی کانتینر اکسترودی که هست به صورت غیر مستقیم تولید می‌کند؛ به همین دلیل ضایعات خط تا حد زیادی کاهش می‌یابد، در واقع پرس هیدروژن در ایران به صورت مستقیم است. مراحل تولید مقاطع به صورت کلی به این شکل است که ما ابتدا ضایعات را به بیلت تبدیل و بیلت‌ها را پس از پیشگرم، اکسترود کرده و مقاطع مختلف را تولید می‌کنیم.
چه صنایعی از مقاطع برنجی استفاده می‌کنند؟
مصرف مقاطع برنجی بسیار گسترده است و می‌توان گفت که از مقاطع برنجی در تمامی صنایع استفاده می‌شود، صنعت تولیدی شیرآلات بهداشتی، شیر گاز، صنعت خودروسازی و … از انواع مقاطع مسی و آلیاژی استفاده می‌کنند.
آیا صادرات نیز دارید؟
بله، ما بیلت را به کشورهای هند، ترکیه، چین و کره جنوبی صادر می‌کنیم که در نظر داریم در سال ۹۸، فعالیت مجموعه را در این بخش افزایش دهیم، برنامه ما در بخش صادرات، این است که بتوانیم علاوه بر بازار آسیای شرقی، ترکیه و هند، محصولاتمان را به کشورهای اروپایی نیز صادر کنیم که برای محقق شدن این مهم، باید راهی برای انتقال پول بیابیم و همچنین استانداردهای آن‌ها را نیز در تولیداتمان مد نظر قرار دهیم. در واقع در نظر داریم، ۴۰ درصد از تولید سال ۹۸ را صادر کنیم.
جدای از تامین مواد اولیه چه چالشی دیگری بر سر راه تولیدکنندگان مقاطع برنجی قرار دارد؟
یکی از اساسی‌ترین مشکلات فعالان این صنف، پرداخت مالیات بر ارزش افزوده است، مشتریان ما که عموما تراشکاران هستند، در زمره تولیدکنندگان رسمی قرار نمی‌گیرند و نمی‌توانند ارزش افزوده را از مشتریان خود دریافت کنند.
