محسن جانکی در گفتوگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین»، بیان کرد: صنعت سرب طی سالیان اخیر توسط گروهی خاص که همان مافیای این صنعت هستند، اداره میشود. سال ۱۴۰۰، سال بسیار دشواری برای تولیدکنندگان شمش سرب بود و همچنان شاهد روند ادامهدار مشکلات موجود در سال جاری هستیم. تورم حاکم بر اقتصاد کشور و همچنین افزایش قیمت حاملهای انرژی به ویژه گاز، اکثر فعالان صنعت سرب را زمینگیر کرده است. ضمن اینکه بر اساس تصویب قانون جدید که البته هنوز به صورت رسمی ابلاغ نشده، واردات پسماندهای ویژه به داخل کشور ممنوع شده است که باتریهای فرسوده نیز در زمره این گروه قرار دارد و اگر این قانون اجرا شود، شرایط صنعت سرب بحرانیتر از حال حاضر خواهد شد. اگرچه رایزنیهایی در ارتباط با کسب مجوز واردات باتری فرسوده در حال انجام است که امیدوار هستیم در نهایت نتیجه مطلوب حاصل شود.
چالش واردات باتری فرسوده
وی افزود: باتری فرسوده به عنوان ماده اولیه تولید شمش سرب مورد استفاده قرار میگیرد که حجم آن در داخل کشور به شدت کاهش یافته است و بر همین اساس ما چارهای جز واردات آن نداریم. اگر قرار باشد بر اساس مصوبه جدید دولت امکان واردات این ماده اولیه لغو شود، تولیدکنندگان سرب ناچار به توقف تولید خواهند شد. در حالی که به روزهای پایانی اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۱ نزدیک میشویم، هنوز هیچ شرکتی موفق به دریافت مجوز برای واردات باتری فرسوده نشده است. میزان عرضه سرب به شدت کاهش داشته و تقاضای آن افزایش یافته که این امر منجر به افزایش بیرویه قیمت این فلز در بازار داخلی شده است.
این تولیدکننده سرب خاطرنشان کرد: فروش صادراتی سرب حدودا به قیمت ۶۳ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم انجام میشود؛ در صورتی که شمش خالص در بازار داخلی به قیمت ۷۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم قابلیت فروش دارد. به همین دلیل فروش شمش سرب در بازار داخلی برای ما سود بیشتری دارد اما اگر بخواهیم از طریق ورود موقت اقدام به واردات باتری فرسوده باشیم، با توجه به کیل مصرف، ناچار به صادرات ۶۰ درصدی محصول تولیدی خود هستیم که این مسئله، منجر به کاهش سودآوری میشود.
مدیرعامل شرکت رایا ذوب سپاهان در خصوص مافیای صنعت سرب، عنوان کرد: قیمت سرب بر اساس بورس فلزات لندن (LME) محاسبه میشود و افزایش قیمت آن طی ماههای گذشته، منجر به رقابتپذیری بیشتر در سطح بازار شده است. از سوی دیگر، نرخ دلار به طور دائمی در حال نوسان است و به دنبال آن، هیچکس حاضر به فروش باتری فرسوده نیست و این ماده اولیه در انبارهای مختلف دپو میشود. ضمن اینکه مشخص نیست در بازار داخلی، قیمتگذاری سرب بر چه اساسی انجام میشود و قیمت روزانه آن مدام در حال افزایش است. در واقع با یک محاسبات ساده میتوان متوجه شد که ما سرب را با قیمت هفت هزار تومان گرانتر از بورس فلزات لندن در داخل کشور خرید و فروش میکنیم که دلیل آن حضور مافیا در این صنعت است. تعدادی از شرکتهای معدنی که با سازمانهای دولتی در ارتباط هستند، تعیینکننده قیمت نهایی سرب هستند که به مرور زمان با حذف قیمتگذاری بر اساس بورس فلزات لندن (LME)، هر قیمتی که مدنظر خود آنها است را تعیین میکنند.
تضعیف تولیدکنندگان کوچک در بازار
جانکی در همین راستا تصریح کرد: طی سالیان اخیر، قدرتنمایی تولیدکنندگان بزرگ، بلای جان صنعت سرب شده است. برای مثال اگر قیمت پایه عرضه یک کیلوگرم سرب، ۶۵ هزار تومان باشد، شرکتی که از حمایت دولت و پشتیبانی مالی قویتری برخوردار است و مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت نمیکند و معاف از عوارضهای مختلف وارداتی و صادراتی است، به راحتی با قیمت بالاتر سرب را خریداری میکند که این امر موجب خارج شدن تولیدکنندگان کوچک از گردونه رقابت است.
وی در ادامه به بررسی تولید شمش از خاک معدنی و باتری فرسوده پرداخت و مطرح کرد: در حال حاضر، تولید شمش از باتری فرسوده نسبت به خاک معدنی، سودآورتر است؛ در حالی که سال ۱۴۰۰، عکس این اتفاق رخ داده بود. در واقع سود حاصل از تولید شمش با استفاده از باتری، حدود ۲۰ درصد بیشتر از خاک معدنی است اما متاسفانه امکان دسترسی به باتری فرسوده به شدت کاهش یافته است و بر همین اساس سود چندانی عاید تولیدکنندگان نمیشود. از سوی دیگر، خاک معدنی توسط بعضی از واحدهای تولیدی از کشور ترکیه وارد میشود و قیمت آن نیز صرفه اقتصادی دارد اما گاهی اوقات مشاهده میشود عیار خاک وارداتی کمتر از رقمی که تولیدکننده خارجی اعلام کرده، است و بر همین اساس، واردات آن کمی ریسک به همراه دارد.
نیازمند دانش و تکنولوژی فرآوری خاک سولفیدی هستیم
مدیرعامل شرکت رایا ذوب سپاهان در خصوص فرایند تولید شمش سرب، عنوان کرد: به منظور تولید محصول، باتری فرسوده که خشک و بدون اسید است، وارد خط تولید میشود و توسط دستگاههای مخصوص، برش داده میشود. در ادامه، سرب به دست آمده به همراه بعضی افزودنیها در داخل کورههای دوار ریختهگری و پس از حدود یک تا دو ساعت زمان، سرب مذاب از کوره خارج میشود. سپس با استفاده از قالبهای مخصوص و بر اساس سفارش مشتری، شمش سرب یه دست میآید. ضمن اینکه عمده کاربرد شمش سرب در صنایع نظامی، خودروسازی، باتریسازی و تجهیزات بهداشتی و پزشکی است.
وی ضمن اشاره به وجود معادن سرب در داخل کشور، اظهار کرد: مشخص نیست مادامی که معادن غنی سرب و روی مانند انگوران در داخل کشور وجود دارد، چرا باید حاک معدنی از سایر کشورها وارد شود؟ البته در حال حاضر شرایط به نحوی است که کنسانتره سولفیدی که فرآوری آن بسیار دشوار است را به واحدهای کوچک تولیدی و کنسانتره اکسیدی که از سهولت تولید و راندمان بالاتری برخوردار است را به بعضی شرکتهای دولتی اختصاص میدهند. این در حالی است که ذخیره خاک اکسیدی معدن انگوران رو به پایان است و تولیدکنندگان باید اقدام به تامین تجهیزات، ماشینآلات، دانش فنی و تخصصی فرآوری خاک سولفیدی کنند.
جانکی در ارتباط با چالشهای موجود در بخش تولید، بیان کرد: کمبود مواد اولیه، نوسان نرخ ارز، افزایش قیمت حاملهای انرژی و وضع بخشنامههای دست و پاگیر، مهمترین معضلات موجود در صنعت سرب کشور است. قیمت گاز پیشتر ۱۳۰ تومان به ازای هر مترمکعب بوده و در حال حاضر این رقم به ۵۳۰ تومان به ازای هر مترمکعب افزایش یافته است. مبلغ قبض گاز صادر شده برای مصرف دو ماه کارخانه، ۴۴۰ میلیون تومان تعیین شده است و ما این موضوع را به مسئولان اداره گاز اطلاع دادیم که در صورت پرداخت چنین هزینه هنگفتی، قادر به ادامه فعالیت نخواهیم بود. در حالی که همواره با وعدههای کاهش قیمت گاز مواجه شدهایم. ما میتوانیم همین مبلغ را صرف خرید مواد اولیه، پرداخت حقوق کارگران و… کنیم و امیدوار هستیم قیمت حاملهای انرژی به ویژه گاز در سال جاری کاهش پیدا کند.
صنعت سرب، گرفتار تحریمهای داخلی شده است
این تولیدکننده شمش سرب در ادامه به تاثیر مخرب تحریمهای داخلی اشاره و تاکید کرد: واقعیت امر این است که تحریمهای خارجی تاثیر بسزایی بر صنعت سرب ندارد و بیشتر مشکلات موجود متاثر از تحریمهای داخلی است. نگاه سازمان محیط زیست به تولیدکنندگان شمش سرب کمی جانبدارانه است و کارشناسان شاغل در این سازمان، دانش و اطلاعات کافی را نسبت به فرایند تولید شمش سرب ندارند. در واقع، بیشترین توجه افراد به آلایندگی صنعت سرب است و متاسفانه سازمان محیط زیست نیز صرفا به این مقوله توجه میکند. بنابراین لازم است تا کارشناسان با حضور در چند کارخانه تولید شمش سرب، از نزدیک با فرایند تولید و روشهای مورد استفاده جهت کاهش آلایندگی آشنا شوند و سختگیریهای خود را کاهش دهند.ما این مقوله که ذات صنعت سرب آلاینده است، پذیرفتهایم اما تمام تلاش خود را جهت کاهش آلایندگی با استفاده از سیستمهای پیشرفته حاوی بگفیلتر و خنککننده به کار گرفتهایم و انواع آزمایشهای فصلی و دورهای به منظور بررسی میزان آلایندگی در مجموعه انجام میشود. با این وجود، سازمان محیط زیست همچنان با ما همکاریهای لازم را به عمل نمیآورد و کماکان گرفتار چالشهای دریافت مجوزهای گوناگون از این سازمان هستیم.
جانکی ضمن تاکید بر اهمیت صنعت سرب در سراسر جهان، عنوان کرد: سرب، کاربردهای فراوانی در سایر صنایع مانند نظامی، خودروسازی و پزشکی دارد و بر همین اساس، نباید تنها به عنوان یک صنعت آلاینده به آن نگاه کرد. دولت متاسفانه فقط از چند شرکت بزرگ فعال در این صنعت حمایت میکند و واحدهای کوچک تولیدی را به حال خود رها کرده است. در نهایت این امر منجر به تعطیلی بسیاری از این واحدها شده است و در حال حاضر، ما نیز به ناچار تولید خود را متوقف کردهایم تا بتوانیم با تامین مطلوب مواد اولیه، به فعالیت خود ادامه دهیم.
اجرای طرح توسعه در صورت تایید سازمان محیط زیست
مدیرعامل شرکت رایا ذوب سپاهان در خصوص ظرفیت تولید این مجموعه، تصریح کرد: به منظور افزایش ظرفیت تولید رایا ذوب سپاهان از دو هزار و ۶۰۰ تن به ۲۰ هزار تن در سال به دنبال اجرای طرح توسعهای که مدتها پیش آن را در نظر گرفتهایم، هستیم. تجهیزات و ماشینآلات لازم برای اجرای این طرح را فراهم کردهایم اما همچنان با مخالفتهایی از جانب سازمانهای مختلف همچون سازمان محیط زیست مواجه هستیم که امکان اجرای طرح توسعه را از ما گرفته است.
وی در پایان یادآور شد: اگر دولت حمایتهای لازم را از فعالان صنعت سرب به عمل آورد، شرایط به مرور زمان بهتر خواهد شد اما متاسفانه این صنعت توسط عدهای خاص که همان مافیا هستند، اداره میشود.