تمرکز اتحادیه اروپا بر پروژه‌های جدید تولید فولاد اروپا با هدف‌ استفاده از بیش از ۲۰ میلیون تن آهن اسفنجی در واحدهای تولید با استفاده از سوخت انرژی گاز طبیعی و هیدروژن تا سال ۲۰۳۰، ممکن است منابع موجود تامین گندله سنگ‌آهن را تحت فشار قرار دهد و شرکت‌ها را وادار به استفاده از روش‌های نوآورانه به منظور جبران کمبود آهن اسفنجی کند؛ بر همین اساس ممکن است هدف‌گذاری این اتحادیه برای افزایش عرضه فولاد با آلایندگی پایین با تاخیر در روند اجرا مواجه شود.

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌ آنلاین» و به‌ نقل از موسسه «S&P Global»، به‌کارگیری آهن اسفنجی در کوره‌های قوس الکتریکی که شرکت‌های «ArcelorMittal»، «Salzgitter»، «Voestalpine» و سایر شرکت‌های دیگر در آلمان، سوئد، اسپانیا و سایر کشورهای اروپایی قصد دارند از آن استفاده کنند، نیازمند ۳۰ میلیون تن گندله با خلوص و عیار پایین در سال برای تولید ۲۰ میلیون تن سالانه آهن اسفنجی است؛ اگرچه پروژه‌های زیادی دراین رابطه در دست بررسی قرار دارد و هنوز تصمیم نهایی در خصوص سرمایه‌گذاری و بودجه نهایی آن‌ها گرفته نشده اما ممکن است در دهه آینده، راه‌اندازی واحدهای تولید آهن اسفنجی با افزایش روبه‌رو شود.

در حالی که ممکن است دسترسی به گندله سنگ‌آهن برای تامین حجم مواد اولیه مورد نیاز برای تولید آهن اسفنجی با محدودیت همراه شده باشد، بررسی‌ها در بازارها نشان می‌دهند که حجم عرضه فعلی گندله سنگ‌آهن به راحتی کفاف حجم مورد تقاضای این ماده اولیه برای تولید آهن اسفنجی را تا سال ۲۰۲۴ خواهد داد. پریمیوم گندله سنگ‌آهن در بسیاری از بازارهای فیزیکی در سال ۲۰۲۳ بسیار پایین تعیین شده بود؛ همچنین برای گندله سیلیس و آلومینای مورد استفاده در کوره‌های بلند که از هند و سایر کشورهای دیگر به چین در همین سال وارد می‌شد، پریمیوم بسیار پایینی به ثبت رسیده بود.

همچنین با وجود صحبت در مورد افزایش پریمیوم برای گندله سنگ‌آهن مورد استفاده در کوره‌های بلند و تولید آهن اسفنجی برای سه ماهه اول سال ۲۰۲۳، میزان این پریمیوم نتوانست به بالاترین حد به ثبت رسیده در سال ۲۰۲۲ و ۲۰۲۱ برگردد. تعیین پریمیوم‌های پایین همچنین انگیزه سرمایه‌گذاری در تغلیظ گندله سنگ‌آهن با خلوص بالا را کاهش داد.

کاهش حجم تقاضا برای فولاد در اروپا و دیگر کشورهای جهان از اواسط سال ۲۰۲۲، در کنار کاهش قیمت فولاد و حاشیه‌های سود تولیدکنندگان، از جمله دلایل عمده کاهش حجم تقاضا برای گندله سنگ‌آهن به شمار می‌رود. با این حال، کاهش محدودیت دسترسی به گندله سنگ‌آهن بر بخش تولید آهن اسفنجی تاثیر مثبت گذاشت.

با این وجود، شاخص پریمیوم مبنای «Platts Low Vol» زغال‌سنگ سخت همچنان سطح صعودی خود را حفظ کرد؛ به طوری که مقدار آن بیش از ۳۰۰ دلار در هر تن با شرط تحویل در بنادر استرالیا در سه‌ ماهه چهارم سال ۲۰۲۳ و تقبل هزینه ارسال توسط فروشنده (FOB) به دلیل افزایش دسترسی در حجم عرضه جهانی و حجم تقاضا برای زغال‌سنگ سخت به خصوص از سوی هند تعیین شد. بر همین اساس سطح قیمت‌ها در حدود دو برابر هزینه‌های عملیاتی بود و حاشیه‌ سود شرکت‌های فعال در بخش معدن افزایش یافت.

 وضعیت عرضه سنگ‌آهن

حجم عرضه سنگ‌آهن برای تامین مواد اولیه برای تولید آهن اسفنجی ممکن است با روند رو به‌ رشد محدودی به جز از سوی تعداد انگشت شماری از پروژه‌هایی که به سنگ‌آهن با خلوص بالا نیاز دارند، مواجه شود؛ البته با کاهش دسترسی به گندله سنگ‌آهن در سال‌های آتی، استفاده از نوآوری به منظور انطباق فرایندهای فولادسازی جهت کنار گذاشتن زغال‌سنگ و استفاده از سنگ‌آهن با خلوص پایین‌تر یک الزام تلقی شود. به علاوه استفاده از قراضه آهنی با عیار بالا به منظور تامین مواد اولیه برای تولید فولاد و کربن‌زدایی فرایند تولید آن، یکی دیگر از اقداماتی است که در صورت کاهش دسترسی گندله سنگ‌آهن، تولیدکنندگان فولاد متعهد به انجام آن شده‌اند.

شرکت «US Steel» قصد دارد گندله سنگ‌آهن مورد نیاز برای تولید آهن اسفنجی خود را از سنگ رسوبی آهن‌دار تاکونیت در معدن «Keetac» که تحت مدیریت این شرکت قرار دارد و در ایالت مینه‌سوتا واقع شده است، تامین کند. با این حال، هنوز درباره میزان خلوص مدنظر و برنامه‌های مرتبط با حجم عرضه در بازار تصمیم‌گیری نشده است؛ همچنین واحد تولید شرکت «ArcelorMittal» در کانادا به دنبال سرمایه‌گذاری‌های جدید جهت تولید گندله سنگ‌آهن مورد نیاز برای تولید آهن اسفنجی با استفاده از کوره‌های بلند است. با این حال این شرکت نمی‌تواند تمام گندله سنگ‌آهن مورد نیاز خود را به تنهایی از این طریق تامین کند.

بر همین اساس، سایر تامین‌ کنندگان فعلی گندله سنگ‌آهن ممکن است در ظرفیت و مقدار تولید خود از طریق سرمایه‌گذاری و دریافت مجوزهای لازم تغییراتی ایجاد کنند. به علاوه برخی از تولیدکنندگان آهن اسفنجی در الجزایر قصد دارند فرآوری و گندله‌سازی سنگ‌آهن، سرمایه‌گذاری در ایجاد واحدهای تولید اختصاصی و خرید کنسانتره سنگ‌آهن از منابع مختلف در دیگر مناطق جهان از جمله موریتانی را افزایش دهند.

این احتمال وجود دارد با تداوم جنگ اوکراین، محدودیت دسترسی به سنگ‌آهن تولید شده در اوکراین و روسیه افزایش پیدا کند. با این وجود، سرمایه‌گذاری‌های اخیر برای افزایش ظرفیت تولید آهن اسفنجی و توسعه بازارهای جدید و آغاز بهره‌برداری از واحدهای جدید تولید این محصول در اروپا از اواخر سال ۲۰۲۵، اندکی این محدودیت دسترسی را جبران خواهد کرد.

بر اساس ظرفیت کوره‌های بلند در واحدهای تولید آهن اسفنجی در کشورهای اروپای غربی، حجم تقاضا برای گندله ممکن است حدود سه تا چهار برابر افزایش بیشتری نسبت به پیش‌بینی‌های قبلی (حتی در مواردی که کلوخه سنگ‌آهن همراه با گندله در این کوره‌ها استفاده می‌شوند)، داشته باشد.

برخی تولیدکنندگان فولاد مانند شرکت «SSAB»، «Cleveland Cliffs»، «US Steel»، «Stelco» و سایر شرکت‌هایی که در قاره آمریکای شمالی خصوصا در آمریکا به طور کلی از گندله سنگ‌آهن یا گندله با بریکت گرم و قراضه آهنی به عنوان مواد اولیه در کوره‌های بلند استفاده می‌کنند، تفاوت حجم تقاضا برای گندله با واحدهای تولید آهن اسفنجی ممکن است محدود باشد. به همین دلیل این موضوع بر تامین گندله واحدهای تولید آهن اسفنجی تاثیر منفی می‌گذارد و آن‌ها را مجبور به یافتن دیگر منابع تامین این مواد اولیه خواهد کرد. به علاوه، این تفاوت حجم مورد نیاز برای گندله سنگ‌آهن، به کیفیت تولید آهن اسفنجی و استفاده از کوره‌های قوس الکتریکی با قراضه‌های آهنی و میزان راندمان این واحدهای تولیدی بستگی دارد.

 کیفیت تولید آهن اسفنجی

به گفته انجمن بین‌المللی فلزات آهنی، تولید آهن اسفنجی به کیفیت و عیار سنگ‌آهن حساس است؛ به همین دلیل روند عرضه گندله سنگ‌آهن مبتنی بر بازار بسیار مهم خواهد بود.

این انجمن طی گزارشی در ماه نوامبر ۲۰۲۳ اعلام کرد که پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۳۳، شکافی در حدود ۳۴ میلیون تن گندله مورد نیاز برای تولید آهن اسفنجی با میزان رشد حجم تقاضا از سوی این واحدهای تولید ایجاد شود. حتی با وجود در نظر گفتن نیاز برخی از کوره‌های بلند به گندله سنگ‌آهن با خلوص پایین برای تولید آهن اسفنجی، این انجمن شکاف باقیمانده را ۱۸ میلیون تن برآورد می‌کند که معادل حدود ۱۲ میلیون تن ظرفیت سالانه تولید آهن اسفنجی یا میزان مواد اولیه برای پنج واحد مستقل تولید آهن اسفنجی با کمبود مواد اولیه است.

با این تفاسیر، واحدهای تولید آهن اسفنجی نمی‌توانند از سرباره برای حذف ناخالصی‌ها و کنترل میزان خلوص آهن و همچنین مدیریت نرخ تولید استفاده کنند. واحدهای تولیدی برای این کار، به گندله‌های سنگ‌آهن با آلومینا و سیلیس کم‌‎عیار برای بهینه‌سازی کیفیت تولید آهن اسفنجی به منظور محدود کردن مصرف انرژی در فرایندهای تولید در دیگر صنایع پایین‌دستی فولادسازی نیاز دارند.

تولیدکنندگان آهن اسفنجی در کشورهای جهان به جز قاره اروپا که به گندله‌های سنگ‌آهن وارداتی وابسته هستند، ممکن است حجم تقاضای خود برای این ماده اولیه را افزایش دهند و استفاده از بریکت‌های گرم را به عنوان ماده جایگزین در زمان ایجاد محدودیت دسترسی به گندله‌های سنگ‌آهن در نظر بگیرند. دیگر واحدهای جدید تولید آهن و فولاد نیز ممکن است استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر خصوصا فرایند جذب و ذخیره کربن (سوخت کربن خنثی) «Carbon capture and utilization» را افزایش دهند.

به همین دلیل تولیدکنندگان بزرگ آهن احیا مستقیم در کشورهای عربستان سعودی، مصر، امارات متحده عربی، الجزایر، ترینیداد و توباگو و مالزی، همراه با واحدهای تازه تاسیس آهن اسفنجی در چین و روسیه، ممکن است حجم تقاضای خود به تولیدکنندگان سنگ‌آهن را افزایش دهند؛ همچنین احتمال می‌رود حجم سرمایه‌گذاری به جهت افزایش استفاده از سنگ‌آهن دانه‌بندی‌ شده با خلوص پایین برای تولید آهن اسفنجی پس از گذراندن آزمایش‌های لازم افزایش بیشتری پیدا کند.

کشورهای دیگری همچون کره‌جنوبی، چین و ژاپن تمرکز خود را بر روی سرمایه‌گذاری در راه‌اندازی واحدهای جدید تولید آهن اسفنجی با استفاده از کوره قوس الکتریکی افزایش داده‌اند. این کشورها در نظر دارند با استفاده از مواد اولیه مبتنی بر قراضه‌های بازیافتی و حداکثر بهره‌برداری از کوره‌های بلند خود همچون شرکت‌های «BHP»، «Rio Tinto» و برخی دیگر از شرکت‌های بزرگ فعال در حوزه معدن، در مسیر افزایش مقدار تولید فولاد با آلایندگی پایین (فولاد سبز) گام بردارند.

در همین راستا، آژانس بین‌المللی انرژی در گزارشی در ماه سپتامبر ۲۰۲۳ اعلام کرد که روند صعودی استفاده از قراضه‌های بازیافتی و افزایش استفاده از فناوری‌های جدید در فرایند تولید، از عوامل مهم و کلیدی در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به شمار می‌روند.

انتهای پیام//