تامین مواد اولیه فولادی، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های کنونی مسئولان کشور و اولویت‌های صنعت فولاد است. ایران هم‌اکنون ذخایر نسبتا خوبی از سنگ آهن در اختیار دارد و حتی بزرگ‌ترین معدن سنگ آهن خاورمیانه، در کشور ما قرار گرفته است اما تنها داشتن معادن مزیت محسوب نمی‌شود و با برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح، باید استخراج و فرآوری ذخایر این معادن را به انجام رساند و ضمن ایجاد ارزش افزوده و جلوگیری از خام‌فروشی، خوراک صنایع پایین‌دستی را فراهم کرد. در این رابطه خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» با وحید میرزایی، مدیرعامل شرکت سنگ آهن گهر زمین به گفت‌وگو نشسته است. وی می‌گوید گهر زمین به زودی با بهره‌برداری از کارخانه پنج میلیون تنی تولید گندله موجب تحقق «جهش تولید» در صنعت فولاد خواهد شد. ضمن اینکه طرح‌های دیگر ازجمله راه‌اندازی دو خط تولید کنسانتره نیز در دستور کار قرار دارد. متن کامل این گفت‌وگو را در ادامه خواهید خواند
وضعیت شرکت سنگ آهن گهر زمین را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ این شرکت در حال حاضر چه محصولاتی را تولید می‌کند؟
شرکت سنگ آهن گهر زمین به عنوان یکی از شرکتهای بزرگ حوزه معدن و صنایع معدنی کشور، بزرگ‌ترین معدن سنگ آهن ایران و خاورمیانه یعنی معدن شماره ۳ گل‌گهر را با ذخیره‌ای حدود ۶۵۰ میلیون تن در اختیار دارد. یکی از اهداف این شرکت بر اساس برنامه سالیانه‌ای که مدنظر قرار گرفته و در مجمع عمومی به تصویب رسیده، استخراج ۱۵ میلیون تن سنگ آهن است. در سال جاری که از سوی مقام معظم رهبری «جهش تولید» نام‌گذاری شده، به دنبال آن هستیم که ظرفیت استخراج را به مراتب نسبت به میزان کنونی افزایش دهیم و حتی آن را به حدود ۲۰ میلیون تن در سال برسانیم.
رویکرد شرکت سنگ آهن گهر زمین، همواره کاهش خام‌فروشی و بهره‌برداری حداکثری از سنگ آهن استخراج شده، از طریق فرآوری بوده است و در این راستا دو خط تولید کنسانتره سنگ آهن، هر یک به ظرفیت دو میلیون تن در سال فعالیت می‌کنند.
از ابتدای سال مالی گهر زمین تا پایان مرداد ماه، موفق به تولید بیش از دو میلیون و ۹۲۰ هزار تن کنسانتره سنگ آهن شده‌ایم؛ همچنین تولید سنگ آهن دانه‌بندی در شرکت به چهار میلیون ۸۳۰ هزار تن رسید. در همین حال تولید کلوخه سنگ آهن در شرکت طی سال مالی جاری به حدود هشت میلیون و ۵۰۰ هزار تن رسیده است.
عمده‌ترین مشتریان شما چه شرکت‌هایی هستند و محصولات سنگ آهنی را به چه صورت به فروش می‌رسانید؟
بخشی از سنگ آهن تولیدی از معدن در گهر زمین، به صورت کلوخه بوده که به طور مستقیم در خطوط تولید کنسانتره شرکت مصرف می‌شود و بخش دیگر نیز به شرکت گل‌گهر که سهامدار گهر زمین است، واگذار می‌شود زیرا ملزم هستیم که بخشی از خوراک کارخانه‌های گل‌گهر را نیز تامین کنیم. علاوه‌براین، سنگ آهن دانه‌بندی شده نیز محصول دیگر شرکت است که بخشی از آن در گهر زمین مصرف می‌شود و بخش دیگر نیز در اختیار گل‌گهر قرار می‌گیرد.
در بخش کنسانتره، با توجه به بخشنامه‌ای که وزارت صنعت، معدن و تجارت به تولیدکنندگان بزرگ سنگ آهن ابلاغ کرده، کنسانتره سهمیه‌بندی شده و سنگ آهن گهر زمین نیز بر اساس همین بخشنامه ملزم به عرضه کنسانتره به مصرف‌کنندگان داخلی یعنی شرکتهای فولادسازی است.
لازم به یادآوری است که در سال‌های گذشته می‌توانستیم هم سنگ آهن دانه‌بندی شده و هم کنسانتره سنگ آهن را صادر کنیم اما در یکی دو سال اخیر، به دلیل نیاز شدید صنایع داخلی به این ماده معدنی و نیز استراتژی مدیران گهر زمین مبنی بر جلوگیری از خام‌فروشی، همه محصولات شرکت در اختیار مصرف‌کنندگان داخلی قرار می‌گیرد. با این حال اگر بتوانیم ظرفیت تولید سنگ آهن و کنسانتره را تکمیل کنیم، بخشی از این محصولات به آن شرکت‌هایی که اعلام نیاز کنند، اختصاص خواهد یافت.
گفتنی است که در سال جاری به طور حتم کارخانه گندله‌سازی شرکت به بهره‌برداری خواهد رسید و طبعا بخشی از کنسانتره تولید شرکت، به کارخانه گندله‌سازی اختصاص می‌یابد. با توجه به اینکه کنسانتره شرکت سهمیه‌بندی شده است، بر همین اساس وزارت صنعت، معدن و تجارت هنگام به بهره‌برداری رسیدن کارخانه گندله‌سازی، سهمیه آن را نیز مشخص کرده است. این وزارتخانه بر مبنای تولید و مصرف، مجوزهای صادره، پیشرفت طرح‌ها، زمان بهره‌برداری، میزان تولید و… سهمیه کنسانتره و گندله را تعیین کرده است و مشخص می‌کند که تولیدکننده محصولات سنگ آهنی، تولیدات خود را در اختیار چه شرکت‌هایی قرار دهد.
از ابتدای سال مالی شرکت گهر زمین تا پایان مرداد ماه، در مجموع ۱۶٫۵ میلیون تن انواع محصولات سنگ آهنی شامل کنسانتره، سنگ آهن دانه‌بندی و گلوخه سنگ آهن در شرکت تولید شده که ۱۰ میلیون تن آن روانه بازارهای مصرف شده است. از این میزان ۱٫۱ میلیون تن سنگ آهن دانه‌بندی شده، ۲٫۶ میلیون تن کنسانتره و ۶٫۲ میلیون تن کلوخه سنگ آهن بوده است. درآمد حاصل از فروش این محصولات نیز در سال مالی جاری به ۵۱ هزار میلیارد ریال رسید.
چه طرح‌ها و پروژه‌هایی در گهر زمین در حال اجرا هستند؟ هر یک چه میزان پیشرفت دارند؟
علاوه بر خطوط تولید کنونی، طرح‌های تولید کنسانتره و گندله نیز در دست اجرا هستند؛ به طوری که امیدوار هستیم یک خط تولید کنسانتره دیگر نیز تا آذر ماه سال جاری به بهره‌برداری برسد و به این ترتیب انتظار داریم ظرفیت تولید کنسانتره در گهر زمین به میزان دو میلیون تن دیگر افزایش یابد. علاوه بر خطوط تولید کنسانتره، یک کارخانه گندله‌سازی نیز در این مجموعه در آستانه بهره‌برداری قرار دارد که ظرفیت آن حدود پنج میلیون تن در سال است. این پروژه بیش از ۹۸ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
بهره‌برداری از کارخانه‌های کنسانتره‌سازی و به ویژه گندله‌سازی باعث می‌شود شرکت سنگ آهن گهر زمین علاوه بر اینکه یک مرحله از خام‌فروشی سنگ آهن فاصله بگیرد، بتواند با فرآوری این ماده معدنی در کارخانه‌ها، ارزش افزوده نسبتا مناسبی ایجاد کند.
با توجه به تحریم‌ها و احتمال تعویق پروژه‌ها، چه تدابیری را در این خصوص اتخاذ کردید؟
با توجه به اینکه پیمانکار کارخانه گندله‌سازی یک شرکت اروپایی بود، این شرکت در اواسط کار به دلیل اعمال تحریم‌های آمریکا علیه ایران، از ادامه فعالیت در پروژه انصراف داد. در آن مقطع زمانی تصمیم بر آن شد که پروژه بدون حضور پیمانکار خارجی ادامه یابد و اجرای این پروژه به ویژه در بخش پیمانکاری، به شرکتهای داخلی سپرده شد. به طوری که این پروژه پس از خروج شرکت اروپایی، با دست توانمند پیمانکاران داخلی به بهره‌برداری خواهد رسید البته ناگفته نماند که بخشی از تجهیزات و ماشین‌آلات کارخانه گندله‌سازی گهر زمین به ناچار باید از خارج وارد می‌شد. از آنجا که احداث خطوط ۴ و ۵ کارخانه کنسانتره و خط ۲ گندله نیز در دستور کار قرار دارد، امیدوار هستیم حتی با وجود اعمال تحریم‌های ظالمانه و ناجوانمردانه علیه کشور، این خطوط را با کمک صنایع داخلی و با استفاده از توان شرکتهای ایرانی به بهره‌برداری برسانیم و وابستگی خطوط فرآوری را به کشورهای خارجی، به حداقل و تا حد ممکن به صفر برسانیم.
با توجه به کمبود سنگ آهن در کشور، تا چه اندازه به موضوع اکتشاف ذخایر جدید اهمیت می‌دهید؟
شرکت سنگ آهن معدن شماره ۳ گل‌گهر با ۶۵۰ میلیون تن ذخیره را در اختیار دارد که بزرگ‌ترین معدن سنگ آهن در ایران و حتی خاورمیانه است. با این وجود اکتشافات تکمیلی در محدوده کنونی معدن در حال انجام بوده و طرح‌های مطالعاتی نیز در ارتباط با اکتشاف سنگ آهن توسط سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی (ایمیدرو) در برخی از نقاط استان کرمان صورت گرفته است. شرکت سنگ آهن گهر زمین این آمادگی را دارد که به موضوع اکتشافات سنگ آهن به صورت جدی وارد شود و بتواند نیاز آینده مجموعه خود به این ماده معدنی و سایر صنایع وابسته را نیز برطرف سازد.
چه تعداد نیروی متخصص در گهر زمین مشغول به کار هستند و چه برنامه‌هایی برای اشتغال‌زایی خصوصا ایجاد شغل برای بومیان منطقه در دستور کار دارید؟
مهم‌ترین دغدغه‌ای که در حال حاضر در جامعه وجود دارد، موضوع اشتغال است. هرچه بتوانیم در حوزه معدن تولید را افزایش دهیم یا در خطوط جدید تولیدی سرمایه‌گذاری کنیم، اشتغال بیشتری ایجاد خواهیم کرد. توسعه معدن، خطوط کنسانتره، گندله و تولید آهن اسفنجی که به دنبال اخذ مجوز آن هستیم، می‌تواند فرصت‌های بسیار خوبی را برای اشتغال فراهم کند. ضمن اینکه گهر زمین آماده است که در مناطق کم‌برخوردار استان کرمان که ظرفیت و قابلیت سرمایه‌گذاری را داشته باشند، در حوزه‌های صنعتی و معدنی به عنوان مسئولیت اجتماعی و هم ایجاد ارزش افزوده برای سهامداران، حضور فعال داشته باشد؛ این موضوع جزو سیاست‌های اصلی مجموعه گهر زمین است.
در حال حاضر، در شرکت سنگ آهن گهر زمین به صورت مستقیم حدود هفت هزار نفر مشغول به کار هستند البته با توجه به نزدیک بودن بهره‌برداری از خطوط تولید گندله و کنسانتره در شرکت، اقدام به جذب نیروی انسانی از طریق آزمون استخدامی کردیم. خوشبختانه نیروهای انسانی متخصص در این پروژه‌ها جذب و گزینش شده و هم‌اکنون این نیروها در حال گذراندن دوره‌های کارآموزی هستند که پس از بهره‌برداری از پروژه‌ها، به طور مستقیم در خطوط تولید مشغول به کار می‌شوند. از آنجا که تربیت نیروی متخصص در دستور کار شرکت قرار دارد، این دوره‌ها برگزار شده و این نیروها به صورت تخصصی آموزش لازم را در دوره مذکور خواهند دید. به این ترتیب، نیروهای جدید تا زمان بهره‌برداری، تجربه لازم را کسب خواهند کرد.
یکی از استراتژی‌های همیشگی گهر زمین در رابطه با نیروی انسانی، استفاده از نیروی جوان، تحصیل‌کرده و با انگیزه برای خطوط تولیدی و امور اداری است. با توجه به آموزش‌هایی که نیروها پیش از ورود به خطوط تولید به عنوان کارآموزی می‌بینند، همچنین پس از ورود به مجموعه نیز تحت آموزش‌های لازم قرار می‌گیرند، نیروهای شایسته و جوان از میان آن‌ها پرورش می‌یابند و برای مدیریت در بخش‌های مختلف گزینش می‌شوند. بنابراین رویکرد شایسته‌سالاری و استفاده از نیروهای جوان را در بخش‌های مدیریتی را در دستور کار قرار داده‌ایم.
در شرایط ناشی از ویروس کرونا چه تدابیری را برای حفظ میزان تولید و نیروی انسانی اتخاذ کردید؟
در آغاز شیوع ویروس کرونا، چالش‌هایی برای شرکتهای تولیدی در کشور به وجود آمد و عمده تولیدکنندگان نیز با کاهش فعالیت نیروی انسانی و تولید مواجه شدند. قطعا شرکت سنگ آهن گهر زمین نیز از این موضوع مستثنی نبوده و با این چالش به صورت جدی مواجه شد؛ به طوری که برخی از نیروهای شرکت به این بیماری دچار شدند. بنابراین ناچار شدیم ساعات کار را نسبت به زمان‌های معمول کاهش دهیم که بر فعالیت‌ها اثرگذار بود. با این حال، شرکت گهر زمین به این توانمندی رسیده است که بتواند با اتخاذ تدابیر لازم ازجمله ایجاد پروتکل‌های بهداشتی، کاهش ساعات کار و فاصله‌گذاری اجتماعی، تاثیرات شیوع ویروس کرونا را به حداقل برساند تا بخش تولید شرکت متحمل ضربه نشود. گفتنی است که شیوع این ویروس برای اقتصاد دنیا یک شوک ناگهانی بود و به دلیل اینکه بسیاری از شرکتهای تولیدی از قبل نسبت به عارضه ایجاد شده تجربه نداشتند، با چالش‌های جدی ازجمله کاهش تولید و فروش مواجه شدند. بنابراین به دنبال این هستیم که کاهش تولید ناشی از ویروس کرونا را در زمان باقی‌مانده تا پایان سال جبران کنیم.
با توجه به انتصاب جنابعالی به عنوان مدیرعامل شرکت سنگ آهن گهر زمین، مهم‌ترین برنامه‌هایی که در سال «جهش تولید» در اولویت اجرا قرار داده‌اید، چیست؟
نخستین برنامه‌ای که پس از انتصاب در سمت جدید دنبال کردم، تسریع در اجرای طرح‌های توسعه‌ای بود. در این راستا پیگیری راه‌اندازی خط جدید کارخانه کنسانتره ۳ و گندله در دستور کار قرار گرفت. به همین دلیل از پیمانکاران این خطوط برای برگزاری جلسه دعوت کردیم تا با حضور عوامل اجرایی شرکت و معاونت‌ها، راهکارهای رفع موانع اجرای دو پروژه را بررسی کنیم. امیدوار هستیم با اخذ نظرات کارشناسی، اجرای دو پروژه دنبال شود و در سال جاری شاهد بهره‌برداری رسمی از دو پروژه توسعه‌ای در گهر زمین و افزایش تولید باشیم.
توسعه صنعت فولاد، جزو اولویت‌های کاری شرکت سنگ آهن گهر زمین خواهد بود. علاوه‌براین، پیگیری مسئولیت‌های اجتماعی و توجه به سرمایه‌گذاری در مناطق کم‌برخوردار نیز جزو برنامه‌های دیگر شرکت است.
