اگر سیاست‌های کلان هر واحد معدنی کوچک، متوسط و بزرگ‌مقیاس را معیاری برای راستی‌آزمایی نقش آن‌ها در مسیر توسعه کشور بدانیم، شرکت ذوب روی بافق به عنوان یک واحد معدنی بزرگ در زمینه تولید شمش روی، دو سیاست مهم را به طور ویژه و با اهدافی مشخص در مسیر توسعه صنعت روی دنبال می‌کند.
نخست می‌توان به توسعه بلوک‌های جدید معدن سرب و روی انجیره توسط این شرکت اشاره داشت که پس از طی فاز مطالعاتی و سپس کشف ذخایر جدید آن، باید در انتظار نهایی شدن برای برداشت ذخایر معدنی و به تبع آن، افزایش میزان تولید در کنار کاهش وابستگی این شرکت در زمینه تامین مواد اولیه از سایر معادن در داخل کشور باشیم. دومین سیاست این مجموعه معدنی، اتکا به منابع داخلی برای تامین مواد اولیه تولید شمش روی است که چنین رویکردی نشان از اهتمام جدی این شرکت برای حفظ منابع ارزی کشور در شرایط بحرانی امروز دارد. در همین راستا، خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» با حبیب‌اله حاجی‌زاده اردکانی، مدیرعامل شرکت ذوب روی بافق گفت‌وگو کرده است که شرح آن را در ادامه می‌خوانید:
با توجه به تاثیر شیوع ویروس کرونا بر بسیاری از واحدهای تولیدی صنعت سرب و روی در کشور، سیاست و برنامه‌های وضع شده شرکت ذوب روی بافق در این زمینه چگونه بوده است؟
سیاست کلی شرکت ذوب روی بافق، تداوم اقدامات تولیدی در شرایط خاص اپیدمی ویروس کرونا بوده است و اینکه بپذیریم با استفاده از چه روش‌هایی با رعایت پروتکل‌های وزارت بهداشت به فعالیت‌های خود ادامه دهیم. بنابراین اقدامات انجام شده در شرکت ذوب روی بافق در راستای پیشگیری از شیوع ویروس کرونا شامل گندزدایی تمامی واحدهای سایت و سرویس رفت‌وبرگشت کارکنان به صورت روزانه، بررسی شرح حال و تب‌سنجی روزانه کارکنان، تعطیل کردن رستوران کارخانه و پخش غذا در ظروف یک‌بار مصرف، آموزش کارکنان در جهت جلوگیری از شیوع ویروس کرونا از طریق آموزش‌های حضوری، مجازی و نیز نصب بنر و پوسترهای آموزشی، پخش ماسک، دستکش و مایع ضدعفونی‌کننده بین کارکنان و تعطیلی ۱۰ روزه شرکت در فروردین ماه سال جاری که اوج دوران اپیدمی این ویروس در استان یزد بود، می‌شود.
تولید شرکت نسبت به سال گذشته چه تغییری داشته است؟
با توجه به تعطیلی ۱۰ روزه کارخانه در اوج دوران اپیدمی ویروس کرونا، میزان تولید شرکت در فروردین ماه امسال نسبت به مدت مشابه در سال گذشته کمتر از ۵ درصد کاهش داشته است که با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در روزها و ماه‌های آتی، این کسری تولید نه تنها جبران خواهد شد، بلکه هدف‌گذاری انجام شده فراتر از سال رونق تولید و بر مبنای سال «جهش تولید» پیش خواهد رفت.
چه برنامه‌هایی برای تحقق «جهش تولید» در شرکت ذوب روی بافق در نظر گرفته شده است؟
در جهت افزایش تولید و از بین بردن گلوگاه‌هایی که منجر به توقف تولید می‌شود، پروژه‌هایی را برای سال ۱۳۹۹ درنظر گرفتیم که می‌توان به برخی از آن‌ها اشاره کرد؛ ازجمله پروژه‌های مدنظر می‌توان از پروژه بازسازی و نوسازی بویلر واحد تشویه نام برد که با انجام آن یکی از بزرگ‌ترین گلوگاه‌هایی که طی دو سال گذشته بارها شرکت را دچار مشکل کرده و موجب توقف تولید شده است، مرتفع خواهد شد. همچنین پروژه افزایش ظرفیت واحد لیچ اکسیدی که البته این پروژه قرار بود طی سال گذشته محقق شود اما با وجود برخی از مشکلات، متاسفانه تحقق آن به تاخیر افتاد که امیدوار هستیم در سال جاری این پروژه نیز به نتیجه نهایی و درستی برسد. سومین پروژه‌ای که در سال «جهش تولید» اهتمام ویژه به آن خواهیم داشت، پروژه اسیدشویی سرباره‌های ذوب است که خود منجر به افزایش تولید و بالا رفتن راندمان واحدهای داخلی مجموعه خواهد شد.
برنامهای برای تولید حداکثری در دستور کار شرکت ذوب روی بافق وجود دارد؟
با توجه به روند افزایش تولید این شرکت که از سال ۱۳۹۶ کلید زده شد، به طور متوسط هر ساله بیش از یک هزار تن شمش روی، افزایش تولید نسبت به سال پیش از آن داشته‌ایم که در نوع خود رخداد مهمی محسوب می‌شود. با این حال، اهداف و سیاست‌گذاری شرکت بر این مبنا استوار شده است که بتواند به ظرفیت اسمی (تولید رقم ۳۰ هزار تن شمش روی به صورت سالانه) برسد و بر همین اساس امیدوار هستیم تا پایان سال «جهش تولید» بتوانیم به اهداف و سیاست‌های وضع شده به طور کامل دست پیدا کنیم و شاهد جهشی واقعی در تولیدات شرکت ذوب روی بافق باشیم.
تکنولوژی مجموعه نسبت به معیارهای جهانی، دارای چه وضعیتی است؟ آیا در نظر دارید در سال جاری برای ارتقا و یا نوسازی ماشین‌آلات مورد استفاده اقداماتی انجام دهید؟
واقعیت این است که تکنولوژی مورد استفاده در این مجموعه مربوط به شرکت NFC چین و متعلق به ۳۰ سال گذشته است؛ با این حال، ایـن شرکــت بــا داشتـــن یک واحـد فنی متخصص و تحقیق و توسعه فعال و نیز استفاده از نیــروی انســانی کارآمد و فعــال، دائمــا در حــال نوســـازی، بازســازی و همچنیــن بـــه‌روز کــردن تجهیزات مجموعه است که حتی در این زمینه توانسته با انجام تحقیقات خاص، کارهایی را صورت دهد که برای اولین بار در منطقه خاورمیانه تحقق می‌یابد. ازجمله رخدادهای مهم و بزرگ در این زمینه می‌توان به تولید شمش روی از منابع اکسیده و سولفوره به صورت کاملا همزمان و با داشتن تنها یک واحــد الکترولیـــز، اشـــاره کـــرد. همچنیـــن در زمینـــه بازسانی و نوسازی ماشین‌آلات و تجهیزات مورد استفاده در شرکت ذوب روی بافق، برنامه ویژه‌ای برای سال جدید در دستور کار قرار دارد که بزرگ‌ترین آن، نوسازی بویلر واحد تشویه شرکت است. بنابراین ما در شرکت ذوب روی بافق اهتمام ویژه‌ای به نوسازی تجهیزات و سیستم‌های تولیـدی مجموعه داریم تا به شکلی بتوانیم در راستای برنامه‌های به‌روزرسانی، عـلاوه بــر افزایـــش راندمـــان تولیـــد، جایگـــاه بیــن‌المللــی خـود را حفـظ و در مـواردی شاهد ارتقای آن باشیم.
در زمینه بهینه‌سازی مصرف انرژی، چه برنامه‌هایی مدنظر دارید؟
ابتدا باید اشاره کرد که بهینه‌سازی مصرف انرژی جزو الزامات مهم هر شرکت معدنی و صنعتی در کشور است؛ چراکه در لوای عمل به ایـــن فرآینـــد می‌تــوان مفهـــوم توسعـــه را در چشم‌انداز هر مجموعــه صنعتــی بــه روشنــی تصویــر و آن را مشاهــده کــرد. بنابراین اهمیت بهینه‌سازی مصرف انرژی، ما را در برابر خطرات دنیـــای صنعتــی مصــون می‌دارد و امکانـات گسترده‌تری از جهان جدید برای ما به ارمغان می‌آورد. با این حال، شرکت ذوب روی بافق طی دو ســال گذشتــه با اقدامـــاتی کــه در واحـــد الکترولیز صورت داده، توانسته شاخص مصرف بـــرق خـــود را در حـــد شاخص‌هـــای استانــدارد جهـــانی کاهـــش دهـــد کـــه ایــن امــر منجر به صرفه‌جویی در بحث انرژی و هزینه‌های مالی شرکت شده است.
یکی دیگر از انرژی‌های حیاتی و مهم، آب است که باید در راستای بهینه‌سازی مصرف آن الزامــاتی وجــود داشتــه باشــد تــا بتــوان همزمان با استفاده بهینه از آن، در حفظ و نگهداری آن نیز کوشا عمل کنیم. بنابراین ما در زمینه مصرف آب نیز با اقداماتی از قبیل نصــب کنتور در ورودی واحدها، جلوگیری از هــدررفت آب در مکان‌هــای مختلــف، ثبت مقادیـــر آب مصرفــی و کنتــرل روزانـــه آن و همچنین تبدیل آبیــاری غرقابـی فضـای سبز شرکـــت بـــه قطـــره‌ای، توانستـــه‌ایم شاخــص مصرف شرکت را نسبت به سال‌های گذشته به طـور چشمگیـری کاهـش دهیم.
بسیاری از کشورهای جهان برنامه‌های متعدد زیست‌محیطی را برای جهان عاری از آلودگی طراحی‌کرده‌اند. آیا شرکت ذوب روی بافق دستورالعمل مشخصی در این زمینه دارد؟
باید توجه داشته باشید که رعایت چنین مسائلی در کشورهای پیشرفته به عنوان یک امر رایج و مرسوم تلقی می‌شود اما متاسفانه در کشور ما و نزد بسیاری از شرکت‌های صنعتی و معدنی، چنین برنامه‌ریزی دقیق و مدونی که بتواند از آسیب‌های جدی به محیط زیست جلوگیری به عمل آورد، مشاهده نمی‌شود. بنابراین ضرورت توجه به این موضوع، مسئولیت تک‌تک ما به خصوص معدنی‌ها را سنگین‌تر از گذشته می‌کند؛ پس باید این مفهوم را به یک فرهنگ تبدیل کنیم که تحقق جهان عاری از آلودگی زیست‌محیطی، هم می‌تواند منجر به افزایش تولید در کنار بالا رفتن کیفیت محصول شود، هم زیست‌بوم را برای خود، جهان پیرامون و آیندگان حفظ می‌کند و دست آخر مسئله بقا را بـــرای همـــه مـــا موجـــودات زنـــده تضمیــن می‌‌نماید. از طرفی، ما در شرکت ذوب روی بافــق برنامه‌هــای متعــددی برای رسیــدن به استانداردهـای لازم زیست‌محیطی طی ســال جاری طراحــی کرده‌ایــم که تمامــا در راستــای ارتقای شرکت جهت حفظ زیست‌بوم منطقه عنـوان شــده اسـت. ازجملـه پروژه‌های مدنظر می‌توان به نصب آنلایزر واحد اسید سولفوریک جهــت پایـــش لحظــه‌ای گازهــای خروجــی از دودکش واحد، نصب بگ فیلتــر در خروجی دودکش کوره القایی واحد ذوب، ساماندهی کیک‌های باطله و استفاده مجدد از آن‌ها در خط تولید و… اشاره کرد.
با توجه به اینکه استفاده شرکت ذوب روی بافق از منابع سولفیدی در حال افزایش است، آیا برنامهای برای تولید اسیدسولفوریک از منابع سولفیدی دارید؟
بایــد توجــه داشــت کــه از طرفــی اسیــد سولفوریک در تولید شمش روی مورد استفاده قرار می‌گیرد و از طرف دیگر، فرآیند تولید شمش روی از خاک سولفیدی، موجب آزاد شدن SO2 می‌شود. از ابتدای راه‌اندازی کارخانه ذوب روی بافق، در راستای جلوگیری از آلودگی زیست‌محیطی، واحد اسید سولفوریک در ادامه واحد تشویه طراحی شده است. بنابراین تولید اسید سولفوریک از گوگرد موجود در کنسانتره سولفوره، یکی از کارهای ویژه مجموعه برای پیشگیری از به وجود آمدن آلودگی‌های زیست‌محیطی محسوب می‌شود. علاوه‌براین بخش زیادی از اسید سولفوریک تولید شده در داخل مجموعه، طی پروسه تولید مورد استفاده قرار می‌گیرد و بقیه آن نیز برای استفاده مصرف‌کنندگان داخلی در بازار به فروش می‌رسد. یکی دیگر از مسیرهایی که در واحدهای فرآوری مجموعه مورد استفاده قرار می‌گیرد، تولید اسید سولفوریک در واحد گوگردسوز است که گوگرد آن از پالایشگاه‌ها تامین می‌شود.
آیا تولید شمش روی از خاک سولفوره در شرایط امروز کشور، صرفه اقتصادی دارد؟
هر واحد تولیـــدی که در زمینه تولید صنایع معدنی به صورت مستمر فعالیت می‌کند، اگـــر دارای تجهیـــزات کامـــل و بـــه‌روز بـــرای تولیدات واحد صنعتی خود باشد، تردیدی وجود ندارد که می‌تواند با اتخاذ سیاست‌های درست، منطقی و کارآمد در راستای افزایش سود مجموعه خود گام‌های اساسی بردارد. بنابراین ما نیز با مدنظر قرار دادن تمام این شرایط می‌توانیم اعلام کنیم که تولید شمش روی از خاک سولفوره صرفه اقتصادی مناسبی برای مجموعه دارد. از طرفی باید اشاره کرد که با توجه به قیمت جهانی شمش روی، نرخ دلار و اینکه شرکت ذوب روی بافق تجهیزات لازم در زمینه تولید شمش روی از خاک سولفوره را به طور کامل در اختیار دارد، صرفه اقتصادی در همان ابتدای مسیر تولید برای ما به وجود آمده است.
با توجه به اینکه معدن سرب و روی انجیره در اختیار شرکت ذوب روی بافق قرار دارد، وضعیت این معدن نسبت به سال گذشته چه تفاوتی پیدا کرده است و این معدن چه میزان از مواد اولیه تولید شمش روی مجموعه را تامین می‌کند؟ آیا برنامهای برای توسعه اکتشاف در این معدن طی سال جاری وجود دارد؟
توجــه بــه اکتشافــات در هــر معــدن دارای ذخایـر معـدنی، یکی از مهم‌ترین اقدامات شرکت‌هایی همچون ما است که می‌توانند با انجام چنین پروسه‌ای، چشم‌انداز روشنی برای معادن داخلی به وجود آورند. معدن سرب و روی انجیره هم جزو همان معادن دارای استعداد خوب و کافی در زمینه ذخایر معدنی محسوب می‌شود که البته اقدامات ما در این زمینه برای بهره کافی و مناسب از ذخایر این معدن، از چند وقت پیش آغاز و برنامه مطالعاتی ویژه‌ای در زمینه توسعه اکتشاف این معدن، طراحی شده است. از طرفی با توجه به اینکه ماده معدنی استخراجی از این معدن، تنها بخشی از نیاز مجموعه را به ماده معدنی روی اکسیده تامین می‌کنـــد، بنابرایـــن سیاســت آتــی شرکـــت، سرمایــه‌گذاری مطلــوب‌تر در جهــت اقدامات اکتشــافی تکمیلــی اســت. در حـــال حاضــر، مطالعات و اقدامات اکتشافی تیم ما به نقطه‌‌ای عزیمت کرده که می‌توان ذخایر کشف شده جدید را رصد کرد. به عبارت دیگر، ازجمله نتایج این مطالعات به خصوص در بلوک‌های جدید، می‌توان به کشف ذخایر معدنی تازه در این زمینه اشاره داشت که برای دستیابی کامل به این ذخایر غنی در کوتاه‌ترین زمان ممکن، در حال سپری کردن فرآیند اداری آن هستیم.
وضعیت صادرات محصولات در شرایط شیــوع ویــروس کرونــا چگونـه بـوده است؟ آیا برنامهای برای توسعه صادرات محصولات در سال «جهش تولید» وجود دارد؟
تلاش هلدینگ توسعه معادن روی ایران و شرکت ذوب روی بافق به عنوان زیرمجموعه این هلدینگ، در جهت تسهیل صادرات شمش روی است. اعتقاد ما بر این است که صادرات، زمینه مناسبی برای تامین ارز کشور در شرایط سخت امروز محسوب می‌شود؛ به طوری که هرچه بتوانیم زمینه صادراتی را تسهیل کنیم، مطمئنا شرایط معادن، واحدهای فرآوری و به طور کلی اقتصاد کشور می‌یابد. با این حال، شرایط امروز کشور به خصوص در مواجهه با ویروس ناشناخته‌ای همچون کرونا که ناپیدا ویران می‌کند، نشان از وجود محدودیت‌هایی در زمینه واردات و صادرات از طریق گمرک اسـت. پس سیــاست ما در سـال جدیـد، توجـه ویژه به صادرات محصولات در شرایط کاملا مساعد خواهــد بــود و در این زمینــه کیفیـت محصـولات را بــرای رقابــت بیــن‌المللی، ارتقــا خواهیم داد.
آیا شرکت ذوب روی بافق در مسیر تامین مواد اولیه به سمت اتخاذ سیاست‌هایی برای واردات خاک معدنی از سایر کشورها رفته است؟ اساسا اتخاذ سیاست‌هایی برای تسهیل واردات مواد اولیه توسط سایر واحدهای معدنی در کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
یکی از کارهایی که باید در شرایط امروز به آن توجه داشت، نگاه به تولید داخلی بر اساس منابع موجود قابل دسترس است. اگرچه شرکت ذوب روی بافق بنا به نیاز ضروری خود در سال ۱۳۹۶ اقدام به واردات مقادیری مواد معدنی از یکی از کشورهای خارجی کرده بود؛ اما با این حال، تصمیم امروز ما در شرایط ویژه و در راستای حفظ موجودی ارزی کشور، تامین مواد اولیه شرکت از طریق منابع داخلی است. توجه به منابع داخل کشور برای تقویت تولید داخلی، یکی از سیاست‌های مهمی است که می‌تواند الگوی مناسبی برای سایر واحدهای معدنی در داخل کشور محسوب شود. بنابراین شرکت ذوب روی بافق، هیچ‌گونه سیاستی برای تامین ماده معدنی با منشا خارجی ندارد.
در سال گذشته اعلام کردید که با افزایش ظرفیت واحـد لیچ اکسیدی، ظرفیت تولید را افزایش خواهید داد، آیا این امر محقق شد؟
بـــا توجـــه بـــه محدودیــت‌هـــای ناشــی از تحریم‌های ظالمانه استکبار جهانی بر صادرات شمش روی و کاهش قیمت جهانی شمش روی در بازار LME، محدودیت‌هایی را برای ما در جهت تامین مالی پروژه‌های مصوب ایجاد کرده اســت؛ بنابرایـــن در نظــر داریــم تــا بــا تأســی از منویات مقام معظم رهبری در سالی که مزین به «جهش تولید» است، با تلاش همکاران و تامین منابع مالی موفق، به اتمام پروژه و در راستای آن شاهد افزایش ظرفیت واحد لیچ اکسیدی باشیم.
به نظر شما با توجه به کمبود مواد اولیه تولید شمش روی در کشور، چه پیشنهادی برای رفع این مشکل برای واحدهای معدنی دارید؟
برای رفع مشکلات از این دست و البته بسیاری از چالش‌هایی که شرکت‌های کوچک، متوســط و بـــزرگ بـــا آن مواجــه هستنــد، بایــد پیش‌زمینه محکمی برای سیاست‌گذاری وجود داشته باشد. مسلما اتخاذ سیاست‌های درست، منطقی و به‌جا توسط متولی امر، کاری سخت و دشوار است و باید تمام جوانب موجود را بررسی و بر اساس آن، دستورالعمل، مصوبه یا قانونی را به همه واحدهای معدنی ابلاغ کرد. بنابراین ما هم امیدوار هستیم که با حضور معاونت جدید و خبره امور معدنی وزارتخانه، شاهــد ابــلاغ سیاست‌هــای توسعــه‌گرایانه در راه‌انــدازی، تجهیــز و پیشرفــت اکتشافــات و متعاقبا رونق استخراج در این بخش باشیم.
نقــش بخــش خصوصــی در توسعــه معادن روی ایـــران و واحـدهـــای فـــرآوری را چگونـــه ارزیابی می‌کنید؟
اگر مبنای فعالیت در کشور را توسعه در تمام ساختارهــا بدانیــم، بــدون تردیــد تمام بخش‌های کشور شامل دولتی، خصوصی و… راهــی جـــز گــام برداشتـــن در مسیـــر توسعــه نخواهنـــد داشـــت. بـــه هـــر جهـــت، توسعـــه فعالیت‌های معدنی خصوصا در بخش سرب و روی می‌توانـــد در رشـــد GDP کشــور نقـــش به‌سزایی ایفا کند، بنابراین باید به راهکارهایی فکـــر کنیــم که تسهیــل‌کننـده عاملان محترم در این بخش باشد.
