نماینده شرکت تبادل آرام شرق یکی از فعالان حوزه ضایعات در بازار خاوران، گفت: زمانی که قیمت جهانی مس افزایش می‌یابد، قیمت انواع قراضه چه مسی و چه برنجی نیز افزایش می‌یابد. شرایط بازار ما زمانی مطلوب است که قیمت‌ها ثبات داشته باشند، زمانی که قیمت‌ها کاهشی است، کارخانجات تولیدی خرید خود را متوقف می‌کنند و زمانی که افزایشی باشد هیچ پخش‌کننده‌ای، ضایعات خود را نمی‌فروشد؛ در نتیجه ثبات قیمت می‌تواند، ضامن رونق بازار ما باشد.

داریوش علی‌گل در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین»، اظهار داشت: ما در مجموعه دو نوع ضایعات داریم، ضایعات مسی و برنجی؛ این دو نوع نیز خود به دسته‌هایی تقسیم می‌شوند که ضایعات برنجی شامل سفیدبار، زردبار و سفاله‌ها می‌شود؛ سماورها، قطعات لوستر، رادیاتورهای برنجی، سفاله یا همان براده‌های برگشتی تراشکاری و شیرآلات زرد و سفید بسته به رنگشان، در دسته ضایعات برنجی قرار می‌گیرند.

قراضه‌ها ذوبی کمترین کیفیت و قیمت را دارند

وی افزود: قراضه‌های مسی نیز به چهار دسته مس ذوبی، مس آرمیچری، مس مخابراتی و مس کابلی تقسیم می‌شوند که به ترتیب، ذوبی کمترین و کابلی بیشترین قیمت را دارد. منظور از کابل‌های مسی، تسمه و کابل‌های زمینی و هوایی است که روکش آن‌ها به‌وسیله ماشین یا به‌صورت دستی با تیغ جدا شده است و مس مخابراتی نیز آن دسته از سیم و کابل‌های مخابراتی هستند که از طریق مزایده از شرکت مخابرات خریداری می‌کنیم.

علی‌گل گفت: انواع ضایعات مسی که در بازار وجود دارد شامل سیم‌ها، رادیاتورهای مسی، سیم سوخته، سیم‌های برقی و ظروف مسی است؛ رادیاتورها هم که در دسته رادیات‌ها قرار می‌گیرند، در خودروهای سنگین و هم در خنک‌کننده‌های تجهیزات صنعتی مثل ژنراتورها و … وجود دارند. بخش دیگری که به عنوان ضایعات مس نزد ما آورده می‌شود، مسی است که به عنوان کاتد الکترولیز استفاده شده است.

دسترسی به کابل‌های برق هوایی، تنها از طریق مزایده

نماینده شرکت تبادل آرام شرق افزود: مس آرمیچری به آرمیچر‌های موتور یخچال، ماشین‌آلات تولیدی، دینام یا به طور کلی هر دستگاهی که از سیم‌لاکی در آن استفاده شده است، اطلاق می‌شود که این نوع قراضه، پس از مس ذوبی ارزان‌ترین نوع ضایعات مسی به حساب می‌آید. روکش یا لاک این سیم‌ها در ذوب از بین می‌رود و نیازی به سوزاندن ندارد.

وی بیان کرد: سیم و کابل‌های مخابراتی را با شرکت در مزایده‌های شرکت مخابرات خریداری می‌کنیم. به دلیل جایگزینی این نوع کابل‌ها با فیبر نوری توسط شرکت مخابرات، ضایعات سیم و کابل مسی مخابراتی فراوانی ایجاد می‌شود که شرکت مخابرات آن‌ها را به مزایده می‌گذارد.  ضایعات این کابل‌ها را خریداری کرده و پس از جداسازی به شرکت‌های مصرف‌کننده مس ضایعاتی تحویل می‌دهیم.

در بحث کابل‌های برق نیز دو نوع خرید داریم، کابل‌های هوایی را حتما از طریق شرکت در مزایده خریداری می‌کنیم، به دلیل اینکه سرقت اینگونه کابل‌ها بسیار زیاد بوده و تشخیص منبع اصلی ضایعات بسیار دشوار است؛ اما انواع دیگر کابل‌ها را می‌توانیم از طرق دیگر نیز خریداری کنیم. در واقع ضایعاتی را که از طریق مزایده باید خریداری شود، یا خودمان در مزایده‌ها شرکت می‌کنیم یا از مشتریانی که در مزایده شرکت کرده‌اند و برگه مزایده دارند، خرید می‌کنیم.

امروزه اختلاف قیمت مس ذوبی با مس کابلی افزایش یافته است

علی‌گل عنوان کرد: «ضایعات بیابانی» اصطلاح دیگری است که برای ضایعات مس به‌کار برده می‌شود. به این دلیل که این نوع ضایعات در بیابان سوزانده شده تا مس از باقی قسمت‌های کابل یا ضایعات جدا شود؛ به این نوع از قراضه‌ها، ضایعات بیابانی یا ضایعات سوخته می‌گویند.

نماینده شرکت تبادل آرام شرق در پاسخ به این سوال که نحوه قیمت‌گذاری قراضه‌ها به چه شکل است، توضیح داد: فرمول خاصی برای قیمت‌گذاری قراضه‌ها وجود ندارد، در گذشته اختلاف قیمت مس ذوبی با کابلی، کیلویی یک هزار تومان بود اما امروزه این اختلاف به ۱۰ هزار تومان نیز رسیده است؛ میزان تقاضا، درصد خلوص ضایعات، میزان دسترسی و … از عوامل تاثیرگذار بر قیمت ضایعات است.

مصارف ضایعات برنجی بسیار گسترده است

وی گفت: عمده مصرف‌کنندگان ضایعات مسی و برنجی، تولیدکنندگان انواع شیرآلات بهداشتی، لوسترسازها، تولیدکنندگان انواع مقاطع برنجی و لوله‌، هستند که عمدتا از ضایعات برنج استفاده می‌کنند. در برخی موارد این شرکت‌ها ضایعات مس را خریداری کرده و براساس نیاز خود، آلیاژسازی می‌کنند. جدای از کارخانجات فوق، از ضایعات مسی شرکت‌ ملی مس و کارخانجات تولیدکننده مفتول مسی نیز استفاده می‌کنند.

علی‌گل ادامه داد: ۵۰ تا ۶۰ درصد آلیاژ برنج، مس است، بعد از مس بیشترین درصد این ترکیب را روی تشکیل می‌دهد و یک درصد آن نیز سرب است. ما شمش روی نیز عرضه می‌کنیم؛ کارخانجاتی که از ما ضایعات مس خریداری کرده و قصد دارند خود آلیاژسازی کنند، روی را نیز از ما خریداری می‌کنند.

بخشی از بازار ما از دست رفته است

نماینده شرکت تبادل آرام شرق اذعان کرد: یک بخش از مصرف‌کنندگان ما تولیدکنندگان مفتول‌های مسی هستند که می‌توانند از ضایعات مفتول تولید کنند، بخش دیگری از مشتریان ما، تولیدکنندگان شمش‌های مسی بودند که بازار این مصرف‌کنندگان راکد شده و پس از تعطیلی واحدهای آن‌ها، این بخش از بازار ما نیز، از دست رفت. ۶ سال پیش قبل از شروع رکود این بازار، تولیدکنندگان شمش مسی روزی ۴۰ تن ضایعات مس می‌خریدند. البته بخشی از ضایعات ما، برای تولید شمش برنجی که خودمان ریخته‌گری می‌کنیم مصرف می‌شود.

تمایل تولیدکنندگان مصنوعات برنجی به خرید ضایعات برنج

وی در پاسخ به این سوال که آیا تولیدکنندگان مصنوعات برنجی تمایل به خرید ضایعات برنجی دارند یا مس، توضیح داد: فقط شرکت‌های بزرگ تولیدکننده محصولات برنجی توان و دانش ترکیب مس و روی را دارند و واحدهای کوچک باید همان ضایعات برنجی خریداری کنند؛ عمدتا شرکت‌های مصرف‌کننده برنج ترجیح می‌دهند از برنج به عنوان مواد اولیه استفاده کنند. البته به قیمت مس نیز بستگی دارد، زمانی که قیمت مس پایین است ریخته‌گری‌ها به سمت ترکیب مس و روی می‌روند و زمانی که قیمت بالا است، ترجیح می‌دهند عیار آماده استفاده کنند.

ضایعات را ما جداسازی و تناژ می‌کنیم

علی‌گل در پاسخ به این سوال که به غیر از شرکت در مزایده از چه طرق دیگری می‌توان ضایعات مسی و برنجی خرید، گفت: وانت‌های دوره‌گردی که در سطح شهر اقدام به جمع‌آوری ضایعات می‌کنند، خریدهای خود را پس از تفکیک برای ما می‌آورند، شیرآلات جزو ضایعات ساختمانی هستند و تعمیرگاه‌های سطح شهر که تعمیر خودرو و لوازم خانگی دارند نیز ضایعات خود را به همین دوره‌گردها می‌فروشند.

ضایعات که به دست ما می‌رسد تفکیک‌شده است اما جداسازی و دسته‌بندی ضایعات را خودمان انجام می‌دهیم و هر دسته از ضایعات را به مصرف‌کنندگان مرتبط تحویل می‌دهیم. به طور مثال به دلیل اختلاف قیمتی که ضایعات مسی با ضایعات آلومینیومی دارد، تفکیک این دو فلز را خود وانتی‌ها انجام می‌دهند اما تفکیک نهایی را خودمان انجام می‌دهیم مثلا در سیم و کابل‌ها عایق را از هادی جدا می‌کنیم. پس از تفکیک، قسمتی از ضایعات که مس یا برنج نیست را به وانتی‌ها برمی‌گردانیم تا به واحدهای مرتبط برای توزیع تحویل دهند.

نماینده شرکت تبادل آرام شرق در پاسخ به این سوال که در چه مرحله‌ای ضایعات ارزش‌گذاری می‌شود، تصریح کرد: زمانی که ما ضایعات را از دوره‌‎گردان وانتی خریداری می‌کنیم اصلا ارزان قیمت نیستند، بلکه قبل از رسیدن این ضایعات به دست ما، انواع قراضه براساس قیمت جهانی، قیمت‌گذاری شده‌ است. در تصور عام این است که چون وانتی‌ها ضایعات را از درب منازل ارزان می‌خرند، به ما نیز ارزان می‌فروشند و ما قراضه‌ها را با افزایش قیمت عرضه می‌کنیم؛ در حالی که این ضایعات قبل از اینکه به دست ما برسد چندین مرحله تفکیک را گذرانده که موجب افزایش قیمت آن شده است و ما نیز سود یک درصدی را براساس کاری که انجام می‌دهیم روی قیمت قبلی اضافه می‌کنیم. اگر به شخصی بگوئیم که ما تنها یک درصد سود می‌بریم شاید باور نکند اما واقعیت چیزی جز این نیست.

در خاوران تناژ بالا خرید و فروش می‌شود

وی گفت: ما فقط از همکاران دائمی خودمان که به آن‌ها اطمینان داشته باشیم، ضایعات با تناژ کم می‌خریم تا از سرقتی نبودن آن مطمئن باشیم. کسی اینجا نمی‌تواند بار زیر ۱۰۰ کیلوگرم بفروشد، مقادیر کم، در محل دیگر جمع‌آوری شده و در تناژ بالا به ما می‌رسد. در واقع ما از مغازه‌دارانی که ضایعات را در تناژهای بالا عرضه می‌کنند، خریداری می‌کنیم.

ضایعات پس از آنالیز فروخته می‌شود

علی‌گل با بیان اینکه عمدتا قیمت از درب منازل تا مغازه‌های کوچک پایین است، تصریح کرد: در واقع نحوه جمع‌آوری و توزیع ضایعات به این شکل است که وانتی‌ها انواع ضایعات را از درب منازل جمع‌آوری کرده و به مغازه‌داران می‌دهند و این مغازه‌ها نیز ضایعات خود را به مغازه‌های بزرگ‌تر در شوش می‌فرستند و مقصد نهایی نیز خاوران است که مغازه‌داران شوش این ضایعات را برای ما ارسال می‌کنند.

در واقع خریداران و فروشندگان مطرح بازار ضایعات در همین منطقه خاوران گردهم جمع شده‌اند و قیمت آن‌ها نیز تفاوت چندانی با یگدیگر ندارد. قیمت ضایعات نیز فقط از درب منازل تا مغازه‌های کوچک پایین است و پس از این مرحله به دلیل دشواری تفکیک، قیمت‌ها افزایش می‌یابد و در ادامه افزایش‌ها یک سیر منطقی دارد.

نماینده شرکت تبادل آرام شرق افزود: به غیر استوک خاوران که مستقیما به تولیدکنندگان قراضه می‌فروشد، فروشندگان ضایعات در منطقه باسکول میهن هستند که آن‌ها نیز عمده‌فروش محسوب می‌شوند، در میدان شوش نیز می‌توان همان مغازه‌های کوچک‌تر را یافت. عرضه‌کنندگان عمده که به تولیدکنندگان مستقیما قراضه می‌فروشند باید برگه آنالیز نیز داشته باشند. در واقع ما ضایعات را به آزمایشگاه‌ها می‌دهیم تا عیار آن را بسنجند و به ما اعلام کنند.

عموما قراضه‌ها به شکل ظاهری قابل تفکیک هستند

وی بیان کرد: ما پس از گذشت زمان و کسب تجربه از ظاهر می‌توانیم انواع قراضه‌ها را از یگدیگر تشخیص دهیم، برخی از بارها مس بیشتری دارند، برخی روی و برخی نیز قلع، تشخیص این ضایعات از یکدیگر بسیار مهم است. در برخی موارد مشتری، ضایعات با درصد خلوص خاصی را سفارش می‌دهد.

علی‌گل در خصوص ضایعات جمع‌آوری شده توسط شهرداری، توضیح داد: ضایعات شهری توسط پیمانکاران شهرداری جمع‌آوری می‌شود، بدین شکل که هر پیمانکاری پس از شرکت در مناقصه، غملیات جمع‌آوری یک منطقه را در دست می‌گیرد.

همین افراد نیز پس از جمع‌آوری آن‌ها را تفکیک می‌کنند؛ علاوه بر جمع‌آوری با خودروها، کانکس‌هایی در محله‌ها برای تفکیک از مبدا، در نظر گرفته شده که پیمانکاران از این طریق نیز اقدام به جمع‌آوری ضایعات می‌کنند. ضایعات مرتبط با ساخت‌ساز نیز توسط شهرداری جمع‌آوری می‌شود و اگر ما بخواهیم به این قراضه‌ها دسترسی داشته باشیم حتما باید در مزایده شهرداری شرکت کنیم. عمده ضایعات ساختمانی، شیرآلات بهداشتی هستند.

نماینده شرکت تبادل آرام شرق افزود: عمدتا سهم قراضه‌های مسی و برنجی در پسماند شهری بسیار کم است، کمتر شخصی مس یا برنج را دور می‌ریزد، فلزی که سهم زیادی در پسماند شهری دارد، آلومینیوم است، به دلیل وجود ظروف یکبار مصرف آلومینیومی و قوطی نوشابه و رانی این سهم زیاد است.

صادرات قراضه ممنوع است

وی با بیان اینکه نوسانات قیمت در بازار قراضه بسیار آزاردهنده است، گفت: زمانی که بازار ثبات داشته باشد به راحتی می‌توان در تمام روزهای ماه فعالیت کرد اما در حال حاضر که قیمت‌ها متغیر است از ۳۰ روز ماه، فقط ۶ روز می‌توان کار کرد.

علی‌گل در پاسخ به این سوال که آیا ضایعات از کشور خارج می‌شود یا خیر، توضیح داد: صادرات ضایعات ممنوع است اما در برخی موارد قراضه‌ها را به اشکال دیگری همچون بیلت، شمش یا مفتول تبدیل و به کشورهایی همچون هند، صادر می‌کنند. البته طرف خارجی نیز ترجیح می‌دهد که بیلت، مفتول یا شمش به جای ضایعات خرید کند، در بسته‌‍بندی قراضه زیاد تقلب می‌شد، به طور مثال در بین بار ضایعاتی مس که پرس می‌شد، آهن قرار می‌دادند.

در بحث واردات نیز قراضه به کشور وارد نمی‌شود، کمتر کشوری اجازه خروج ضایعات خود را می‌دهد. پیش از این نیز قراضه‌ از کشور عراق به وسیله کولبرها وارد می‌شد که چند سالی است این نوع ضایعات نیز به کشور وارد نمی‌شود. جدای از ممنوعیت‌های داخلی، تحریم‌ها نیز باعث شده که قراضه‌ از کشور خارج نشود.

ضایعات سرقتی طی دو روز قابل ردیابی است

نماینده شرکت تبادل آرام شرق در خصوص ضایعات سرقتی، عنوان کرد: قراضه‌هایی که توسط افرادی سرقت می‌شود در این بازار به فروش نمی‌ر‌سد؛ بارهای سرقتی کاملا قابل تشخیص هستند لذا برای خریداران دردسرآفرین می‌شود. البته زمانی که از همکاری دزدی شود، همه بازاریان در جریان این دزدی قرار می‌گیرند و به محض رؤیت چنین ضایعاتی، صاحب اصلی را سریعا مطلع می‌کنیم.

وی افزود: افرادی که اقدم به سرقت ضایعات می‌کنند سریعا قراضه‌های خود را وارد بازار نمی‌کنند، برای جلوگیری از مشکلات این چنینی، ما همیشه با جمع‌آوری‌کنندگان خودمان معامله می‌کنیم حتی اگر تناژ کمتری برای فروش داشته باشند زیرا بار آن‌ها مطمئن است.