ورق فولادی، یکی از فرآورده‌های مهم و پرکاربرد در صنعت فولاد به شمار می‌آید که به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد و قابلیت تطبیق با نیازهای بسیاری از صنایع همچون نفت، گاز و پتروشیمی، خودروسازی، لوازم خانگی و…، از جایگاه مهمی در بازار فولاد برخوردار است. این محصول در قالب مقاطع تخت فولادی و به شکل‌های گرم، سرد و پوشش‌دار تولید می‌شود و در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرد. اهمیت ورق فولادی به قدری است که کشورهای برتر تولیدکننده فولاد در جهان همچون چین، ایالات متحده آمریکا و ژاپن، همواره نگاه ویژه‌ای به تولید و تجارت آن داشته‌اند و از این رو می‌توان گفت که ورق، به یکی از بازیگران اصلی محصولات فولادی در بازارهای بین‌المللی طی سالیان اخیر تبدیل شده است.

در این بین، تولید ورق فولادی در ایران به عنوان دهمین فولادساز برتر جهان نیز با نوسان‌های متعددی همراه بوده و دستخوش تغییراتی شده است. طبق آمار انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، میزان تولید ورق‌های گرم، سرد و پوشش‌دار طی دو ماهه ابتدایی ۱۴۰۳ در کشور، به ترتیب یک میلیون و ۷۵۱ هزار تن، ۴۸۸ هزار تن و ۳۱۰ هزار تن بوده که تولید ورق‌های گرم و پوشش‌دار با رشد ۳٫۲ درصدی و ۴٫۷ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته مواجه شده است. با این وجود، بررسی آمار صادرات انواع ورق فولادی در بازه زمانی فوق، خبر از اوضاع نابسامان تولیدکنندگان داخلی در بازارهای صادراتی می‌دهد؛ به نحوی که میزان صادرات ورق‌های گرم، سرد و پوشش‌دار به ترتیب با کاهش محسوس ۵۰ درصدی، ۴۲٫۹ درصدی و ۲۹٫۹ درصدی نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۲ همراه بوده است. این پایان ماجرا نیست و در حالی که انواع ورق‌ فولادی با کیفیت عالی و قیمت مناسب در داخل کشور تولید می‌شود، میزان واردات این محصولات از ابتدای فروردین ماه تا پایان اردیبهشت ماه امسال با افزایش چشمگیر ۲۶٫۹ درصد (ورق گرم)، ۹٫۱ درصد (ورق سرد) و ۱۴٫۱ درصد (ورق پوشش‌دار) روبه‌رو شده است!

با نگاهی به آمار و ارقام فوق به خوبی می‌توان متوجه شد که علی‌رغم تاکید دولت و مسئولان بر حمایت از ساخت داخل و نیز ممانعت از واردات کالاهای خارجی که نمونه مشابه آن در کشور تولید می‌شود، متاسفانه این مسئله نه تنها در ارتباط با تولیدکنندگان ورق فولادی صدق نمی‌کند بلکه نمود بیشتری در زمینه تولید ورق‌های پوشش‌دار و گالوانیزه پیدا کرده است. در حال حاضر ظرفیت نصب شده تولید این محصولات در کشور، حدود چهار میلیون و ۵۷۰ هزار تن است که میزان تولید واقعی آن، حدود یک میلیون و ۶۲۰ هزار تن برآورد می‌شود. در حالی که بیش از ۶۴ درصد ظرفیت تولید ورق‌های پوشش‌دار و گالوانیزه در داخل خالی و مغفول مانده است، میزان واردات آن در سال ۱۴۰۲ با رشد ۴۲ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۱، به ۲۸۶ هزار تن رسیده است و با ادامه این روند در سال جاری، همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره شد، این رقم با رشد ۱۴٫۱ درصدی در دو ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۳، به میزان ۳۳ هزار تن ثبت شده است.

شرایط بغرنج تولیدکنندگان ورق‌های پوشش‌دار و گالوانیزه به همین‌جا ختم نمی‌شود و میزان تقاضای این محصول در بازار داخلی نیز چندان مناسب نیست؛ به نحوی که در یک هفته منتهی به هفتم تیر ماه ۱۴۰۳، از میزان ۱۶ هزار و ۹۵۰ تن ورق گالوانیزه عرضه شده در بورس کالای ایران، تنها ۱۰ هزار و ۶۵۰ تن محصول معامله شده و ۶ هزار و ۳۰۰ تن از آن به فروش نرسیده است. در چنین شرایطی که تولیدکنندگان ورق‌های پوشش‌دار و گالوانیزه چاره‌ای جز عرضه محصولات خود در بازارهای صادراتی ندارند، معضل رفع تعهد ارزی نیز همچون دژی مستحکم پیش روی آن‌ها قرار گرفته و زمینه جولان بیش از پیش کشورهایی همچون چین، ژاپن و کره‌جنوبی را به عنوان پیشتازان تولید و صادرات این ورق‌ها در بازارهای هدف ایران فراهم کرده است. از سوی دیگر، خودروسازان به عنوان یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان ورق‌های پوشش‌دار و گالوانیزه در کشور نیز تمایل بیشتری نسبت به واردات و استفاده از محصولات مشابه خارجی پیدا کرده‌اند و این در حالی است که ورق گالوانیزه تولید داخل از مزیت رقابتی با نمونه‌های مشابه خارجی برخوردار نیست؛ ضمن اینکه رکود شدید ساخت‌وساز در کشور نیز بر شرایط بحرانی بازار این محصولات دامن زده است.

در پایان باید گفت مادامی که مسئولان بر اقتصاد معدن به جای نفت، آن هم در شرایط تحریم و دشوار اقتصادی تاکید داشته‌اند، واردات بی‌رویه محصولات فولادی به ویژه ورق‌های پوشش‌دار و گالوانیزه، مغایر با تحقق این مهم در کشور بوده و اگر قرار است اقتصاد بر پایه معدن و صنایع معدنی به ویژه فولاد محقق شود، علاوه بر حمایت همه‌جانبه از تولید داخل، با روی کار آمدن دولت جدید  باید زمینه کاهش واردات و در مقابل توسعه صادرات تولیدات این بخش در سالی که مبنی بر «جهش تولید با مشارکت مردم» نام‌گذاری شده است، بیش از پیش فراهم شود.

انتهای پیام//