بابک اسماعیلی احمدآبادی در گفتوگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین»، اظهار داشـت: مجتمع معدنی و فرآوری روی خان‌خاتون مجموعه‌ای معدنی-صنعتی است که در شهرستان بم قرار دارد. ۱۰ سال است که برای راه‌اندازی این معدن تلاش شده و نزدیک به چهار سال است که با داشتن حدود ۴۶۰ نفر پرسنل، در حال فعالیت‌های معدنی خود هستیم. این مجتمع به طور تخصصی تولید کنسانتره و شمش روی را در دستور کار دارد که در واقع برای اولین بار است که تولید شمش روی در استان کرمان محقق می‌شود.
وی ادامه داد: مجموعه دیگر ما، واحد ماشین‌سازی است که به طور تخصصی در کار ساخت ماشین‌آلات و تجهیزاتی مثل میکسرها، سنگ‌شکن‌ها، نوارهای نقاله، مخازن و… فعالیت می‌کند. حدود ۷۵ تا ۸۰ درصد محصولات این کارخانه (به جز ادوات برقی) تماما بومی‌سازی شده است.
مدیرعامل مجتمع معدنی و فرآوری روی خان‌خاتون، درباره تناژ تولیدات این مجتمع، عنوان کـرد: ماهانه نزدیک به یک هزار و ۲۰۰ تن سنگ روی تولید می‌کنیم که البته این میزان، همان سقف تولید معدن است. همچنین تلاش ما بر این است که سنگ را با یک عیار مناسب و بالایی به بازار عرضه کنیم. بنابراین سنگ‌هایی که عیار پایینی داشته باشند را به عیار بالا تبدیل و سپس آن را به فروش می‌رسانیم.
انقلابی در فرآیند باطله‌های کنسانتره
اسماعیلی اظهار کرد: برای تولید کنسانتره سرب و روی از روش فلوتاسیون بهره می‌بریم و باطله ناچیزی که در این فرآیند حاصل می‌شود را همزمان در لیچینگ استفاده می‌کنیم. برای اینکه PH را تا حد مطلوبی کاهش دهیم، به خاک، آهک اضافه می‌کنیم تا برای دپو آمادگی لازم را داشته باشد. روشی که ما برای تولید کنسانتره روی در پیش گرفتیم موجب می‌شود که بخشی از باطله به فرآیند تولید برگردد و به این ترتیب، باطله خروجی برای دفن، ۷۰ درصد کمتر از حالت عادی باشد.
وی با اشاره به تاثیر جنس سنگ در روش دفن باطله، توضیح داد: روش دفن باطله‌ها به این شکل است که یک محوطه خیلی بزرگ را در نظر می‌گیریم و سپس کف آن را مطابق با استانداردها ایمن می‌کنیم تا دپو در این منطقه صورت گیرد. محوطه دپو را با غلطک می‌کوبیم تا حتی باد هم بر آن، کمترین میزان تاثیرگذاری را داشته باشد. سپس دپو زه‌کشی می‌شود، در نزدیکی دپو، حوضچه‌هایی ساخته می‌شود تا محلول جدا شده از باطله که وارد زه‌کشی شده در آن‌ها جمع شود؛ محلول جمع‌آوری شده، مجددا به فرآیند تولید بازگردانده می‌شود تا اگر روی یا سربی در آن وجود داشته باشد، از آن جدا شود. در برخی از مراحل فرآیند تولید، لجنی پدید می‌آید که قابلیت دپو ندارد و ما باید آن را به مناطقی که باطله‌های صنعتی، در آنجا دفن می‌شوند، منتقل کنیم.
مدیرعامل مجتمع معدنی و فرآوری روی خان‌خاتون، ضمن اشاره به ادامه‌دار بودن اکتشافات معدنی مجتمع روی خان‌خاتون، اضافه کرد: با توجه به قرارداد ۱۴ ماهه اکتشاف، ما در حال اکتشافات تکمیلی در معدن هستیم. معدن ما بر اساس وضعیت توپوگرافی آن، در مکانی بسیار سخت و صعب‌العبور واقع شده است؛ با این وجود، به نظر می‌رسد با عمر ۲۰ تا ۳۰ ساله این معدن بتوانیم تحولات خوبی در این منطقه ایجاد کنیم.
جایگاه ما در بازارهای جهانی متزلزل است
اسماعیلی با اشاره به مشکلات بازار داخلی و خارجی سرب و روی، توضیح داد: تحریم‌ها باعث شده است که شرکت‌های ایرانی وضعیت نامطلوبی را در بازارهای بین‌المللی تجربه کنند. به عنوان مثال، بسیاری از شرکت‌های خارجی صرفا به خاطر ملیت ما، حاضر به همکاری تجاری نیستند. در بازار داخلی نیز نوسانات قیمت و تغییر قوانین داخلی، ثبات را از بین برده است و این موضوع همواره باعث خروج سرمایه از صنعت سرب و روی می‌شود.
وی با اشاره به اینکه مجتمع خان‌خاتون مجموعه‌ای خصوصی بوده و دولت هیچ‌گونه حمایتی در راستای راه‌اندازی آن انجام نداده است، تاکید کرد: ما از دولت هیچ انتظاری جز اینکه قوانین مربوط به مالیات، صادرات، واردات و… را ثابت نگه دارد، نداریم. فعالیت مجموعه ما کاملا به صورت تیمی و با بهره‌گیری از نیروهای متخصص جوان انجام می‌شود و هرگونه فعالیت توسعه‌ای در مجتمع تنها در صورت ثبات قوانین قابل انجام است.
مدیرعامل مجتمع معدنی و فرآوری روی خان‌خاتون، با اشاره به شایع شدن عدم بازگشت ارز توسط شرکت‌های خصوصی در بازار سرب و روی، اذعان کرد: مجموعه ما حدود ۴۶۰ نفر پرسنل دارد و بخشی از درآمد خود را از طریق بازارهای صادراتی به دست می‌آورد. اگر قرار باشد شرکتی مانند مجموعه ما درآمد حاصل از صادرات را به کشور برنگرداند، نمی‌تواند از عهده هزینه‌های خود مانند پرداخت حقوق پرسنل برآید.
مالکیت اشتراکی، تنها راه نجات صنایع معدنی است
وی با اشاره به اینکه تنها راه ایجاد توازن در زنجیره تولید سرب و روی، یکی کردن منافع صنایع پایین‌دستی و بالادستی است، بیان کرد: بدیهی است که همواره تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان مواد معدنی تمایل دارند به درآمد بالاتر برسند. از طرفی معدن‌دار می‌خواهد محصول خود را به قیمت بالا عرضه کند و از طرف دیگر، واحد کنسانتره‌سازی ترجیح می‌دهد ماده اولیه خود را به قیمت پایین از معدن خریداری کند. این تضاد در منافع باعث می‌شود که یکی از این دو بخش دچار ضرر شود. به این ترتیب، بهتر است صنایع معدنی به سمتی پیش رود که مجتمع‌های زنجیره تولید سرب و روی را در مجموعه خود تکمیل کنند.
مدیرعامل مجتمع معدنی و فرآوری روی خان‌خاتون اضافه کرد: راه دیگر این است که زمینه شراکت بین معدن‌دار و کارخانه‌دار را ایجاد کنیم. یعنی اگر ۱۰ معدن کوچک مقیاس ادغام و به یک شرکت معدنی بزرگ‌تر تبدیل شوند، حتما اتفاق خوبی برای آن‌ها رخ خواهد دارد و این اتفاق، ارزش افزوده فراوانی برای آن‌ها فراهم خواهد کرد.
اسماعیلی با اشاره به موانع واردات کالا، اذعان کرد: ما در بخش خصوصی اکتشاف عمیق نداریم و بدون استفاده از ماشین‌آلات مخصوص، از عهده حفاری بیش از ۱۰۰ تا ۱۵۰ متر برنمی‌آییم. در حال حاضر، هزینه‌های گمرکی به شدت بالا است و ما برای واردات تجهیزات و ماشین‌آلات مورد نیاز خود دچار مشکل هستیم. به عنوان مثال، برای خرید یک تراک ۴۰ تن چینی، با احتساب هزینه گمرک، باید هشت تا ۱۰ میلیارد تومان هزینه صرف کرد. این در حالی است که در بیشتر کشورها، واردات برخی ماشین‌آلات، به این دلیل که به عمران و زیرساخت‌های صنعتی و معدنی کمک می‌کند، از پرداخت عوارض معاف است.
وی با اشاره به شرایط سخت تحریمی، اظهار کرد: سال‌ها می‌شود که کشور در مقاطع گوناگون با تحریم‌های مختلفی روبه‌رو بوده و همیشه توانسته راه‌حل‌هایی برای عبور از موانع پیدا کند؛ اما تحریم‌های داخلی که در واقع، قوانین کارشناسی نشده دولت است، گاهی راه را برای توسعه و رونق تولید می‌بندد و در این صورت، هیچ راه گریزی برای تولیدکننده باقی نمی‌ماند. یکی از این قوانین، وضع عوارض صادرات است که بر اساس آن، کنسانتره سرب و روی که بعد از انجام فرآیندهای متعدد شیمیایی و فلوتاسیون افزایش عیار داشته را ماده خام تلقی می‌کند. قوانینی از این دست تنها نظم زنجیره تولید را بر هم می‌زند و موجب تعطیلی واحدهای زیادی که عمدتا در بخش خصوصی هستند، خواهد شد.
