تقاضای کنسانتره مس به‌عنوان مهم‌ترین ماده اولیه تولید مس تصفیه شده، با رشد روزافزون تقاضای مس تصفیه افزایش یافته است و با توجه به تمرکز ذخایر در برخی مناطق و تمرکز تقاضا در چین و آسیا، تجارت جهانی این محصول معدنی نیز رشد روزافزون داشته است. در سال ۲۰۱۸، بیش از ۳۶ میلیون تن کنسانتره در مسیرهای بین‌المللی جابه‌جا شده است که سهم صادرات ایران تنها، ۰٫۷ درصد است و انتظار می‌رود که با توسعه تولید کاتد، با کاهش همراه باشد.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین»، تجارت جهانی کنسانتره مس طی دو دهه اخیر به طور کلی، با سیر صعودی همراه بوده است. حجم تجارت کنسانتره در سال‌های ابتدایی دهه ۲۰۰۰ در سطح ثابتی حدود ۱۳ میلیون تن قرار داشت که به‌تدریج رشد کرد و تا ابتدای دهه ۲۰۱۰، به بیش از ۲۱میلیون تن رسید. در سال ۲۰۱۱ تجارت جهانی کنسانتره شاهد افت بود اما پس از این افت، مجدد به روند صعودی خود ادامه داد و نهایتـــا در ســــال ۲۰۱۸، بــــه بیــش از ۳۶میلیون تن رسید. میانگین تجارت جهانی کنسانتره مس طی ۱۸ سال اخیر، بالغ بر ۲۲میلیون تن در سال بود و با نرخ رشد سالانه ۶درصد در این بازه افزایش یافته است. نمودار ۱، روند تجارت جهانی کنسانتره مس را به‌تصویـــر می‌کشــد. در ایـــن نمـــودار واردات کنسانتره چین نیز نشان داده شده است.
در دنیای امروز، به دلیل گستردگی کاربرد مس در صنایع مختلف که نشات گرفته از ویژگی‌های منحصر به فرد این فلز صنعتی است، از حجم بازار این فلز سرخ به منظور ارزیابی رشد و پویایی یک اقتصاد استفاده می‌کنند. اگرچه حجم بازار، تنها سنجه برآورد رشد اقتصادی یک کشور یا منطقه نیست، یکی از عوامل مهم بررسی میـــزان توسعـــه صنایــع مختلف اعـــم از ساختمان، حمل و نقل (به ویژه خودروسازی) و زیرساخت به شمار می‌رود. با توجه به رشد مثبت اقتصاد کلان در مقیاس جهانی طی ۲ دهه اخیر، رشد تجارت مس معدنی و تصفیه شده نیز، چندان دور از ذهن نیست. از این رو، می‌توان روند مثبت رو به رشد تجارت جهانی این ماده معدنی را به توسعـــه اقتصادی جهـــان مرتبط دانســـت.
علاوه بر این عامل مهم دیگری نیز تجارت جهانی کنسانتره مس را تحت تأثیر قرار می‌دهد و آن تمرکز واحدهای ذوب و پالایش مس در مناطقی است که از منابع طبیعی کافی برای تأمین خوراک صنعت خود برخوردار نیستند. مطالعات نشان می‌دهـــــد کــــــــه بیشتــــــــرین میـــــــــزان سرمایه‌گذاری‌ها در بخش ذوب و پالایش مس، طی ۲ دهه اخیـــر، در کشـــور چین متمرکز شده است. تقاضای مس تصفیه شده چین، با تکیه بر توسعه اقتصادی این کشور در مدت اخیر، روند افزایشی را پیش گرفته بود و سبب شد تا این کشور به یکی از بزرگترین واردکنندگان کاتد مسی تبدیل شود. با توجه به برنامه‌های دولتی این کشور، چین در مرحله گذار از مصرف به تولید است.
رشد تقاضای مس تصفیه شده در چین، طی ۲ دهه اخیر که دنباله‌رو رشد اقتصادی این کشور بود، وابستگی چین به واردات کاتد مسی را سال به سال افزایش داد. وابستگی شدید صنایع مختلف چین به واردات کاتد، سبب شد تا عملا توسعه اقتصادی این کشور، در گرو تولید جهانی مس تصفیه شده سایر کشورها باشد. در نتیجــــه، دولـــت چیـــن طـــی برنامـــــه‌های توسعه‌ای، تصمیم گرفت تا با حمایت از سرمایه‌گذاری در بخش ذوب و پالایش، امتیاز خودکفایی در تولید مس تصفیه شده را به دست آورد. در نتیجه برنامه‌های حمایتی دولت و محدودیت ذخایر مس چین که در مقیاس جهانی، عمدتا در گروه معادن کوچک و متوسط قرار می‌گیرند، چیــن به تدریـــج، به بزرگترین واردکننــده کنسانتره مس جهت تأمین خوراک واحدهای ذوب و پالایش خود تبدیل شد.
همانطور که در نمودار ۱ قابل مشاهده است، واردات کنسانتـــره مس به چیـــن، فارغ از افـــت در برخــی سال‌هــا، روند صعودی را در پیش داشته و از سال ۲۰۰۸ در جایگاه بزرگترین واردکننده این ماده معدنی در جهان نشست. میانگین حجم واردات کنسانتره مس چین طی ۱۸ سال اخیر، بالغ بر ۷٫۹ میلیون تن بود که با نرخ رشـــــــد سالانــــه ۱۴ درصـــدی از حـــدود ۲/۲میلیـــون تن در ســـال ۲۰۰۱ به تقریبا ۲۰میلیــــون تن در سال ۲۰۱۸ رسیده است. مهم‌ترین تامین‌کنندگان تقاضای کنسانتره وارداتی چین، کشورهای شیلی و پرو هستند. منطقه خاورمیانه و ایران نیز، از صادرکنندگان کنسانتره مس به‌حساب می‌آیند و بخشی از روند روبه‌رشد صادرات کنسانتره خاورمیانه مرهون رشد تولید و توسعه صادراتی ایران است.
ایران طی ۱۸ سال اخیر، به‌طور میانگین سالانه بالغ بر ۱۸۵ هزار تن کنسانتره مس صادر کرده است که در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷، به اوج خود یعنی بیش از ۶۰۰ هزار تن رسید. بر این اساس سهم ایران از کل صادرات خاورمیانه، به‌طور میانگین برابر با ۲۷ درصد بوده و در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ به ۵۹ و ۶۲ درصد نیز رسیده است. با این وجود، سهم ایران از تجارت جهانی در حدود ۰٫۷ درصد ارزیابی می‌شود و انتظار می‌رود که با توسعه تولید مس تصفیه شده تقاضای بازار داخلی کشور افزایش خواهد یافت و امکان کاهش سهم صادراتی ایران از مجموع تجارت جهانی وجود دارد.
