بر اساس آمار ارائه شده توسط انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، مجموع تولید مقاطع طویل فولادی کشور در سال گذشته، ۱۲ میلیون و ۵۳۲ هزار تن بوده که در مقایسه با میزان تولید در سال پیش از آن (۱۱ میلیون و ۲۰۶ هزار تن)، با رشد ۱۲ درصدی همراه بوده است. در سال پیش، ۱۰ میلیون و ۳۹۰ هزار تن میلگرد، یک میلیون و ۲۹۱ هزار تن تیرآهن و ۸۵۱ هزار تن نبشی، ناودانی و سایر مقاطع در کارخانجات نوردی تولید شده که با افزایش ۱۴ درصدی در تولید میلگرد (۹ میلیون و ۱۴۸ هزار تن)، رشد ۶ درصدی در تولید تیرآهن (یک میلیون و ۲۲۱ هزار تن) و افزایش ۲ درصدی در تولید نبشی، ناودانی و سایر مقاطع (۸۳۷ تن) نسبت به سال ۱۴۰۰ همراه بوده است.

در میان مقاطع طویل فولادی، میلگرد همواره از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و به همین علت سهم بالایی از تولید این مقاطع را به خود اختصاص داده است. این محصول در سایزهای مختلف (هشت تا ۵۰ میلی‌متر) و با رعایت استانداردهای تعریف‌شده توسط شرکت‌های داخلی تولید شده و در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرد اما آنچه در این میان حائز اهمیت است، صادرات مازاد نیاز داخل به بازارهای همسایه و منطقه‌ای است که می‌تواند با سودآوری مناسبی برای تولیدکنندگان و همچنین ارزآوری قابل توجهی برای کشور همراه شود. طبق آمار، مصرف داخلی میلگرد در سال ۱۴۰۱، به میزان هشت میلیون و ۹۰ هزار تن بوده و دو میلیون و ۳۰۰ هزار تن از این محصول روانه بازارهای صادراتی شده است.

عراق و افغانستان، عمده بازارهای صادراتی میلگرد کشور طی سالیان اخیر را تشکیل داده‌اند که برخی سیاست‌گذاری‌ها و تصمیمات مسئولان این دو همسایه غربی و شرقی ایران، منجر به چالش‌هایی در صادرات میلگرد به این کشورها شده است. برای مثال، دولت عراق به تازگی عوارض ۳۰ درصدی برای واردات میلگرد در نظر گرفته و این در حالی است که واردات محصولات خام و نیمه‌خام فولادی (شمش و آهن اسفنجی) بدون اعمال هیچ‌گونه عوارضی به این کشور انجام می‌شود. از طرفی، با به روی کار آمدن طالبان در افغانستان، مبادلات تجاری نه تنها ایران بلکه اکثر کشورهای جهان با این کشور، کاهش چشمگیری پیدا کرده و در حال حاضر میلگرد ایران تنها به عراق صادر می‌شود. از آنجایی که تولیدکنندگان داخلی چاره‌ای جز صادرات میلگرد به این کشور ندارند، بنابراین ناچار به فروش این محصول با قیمت‌های پیشنهادی از جانب مشتریان عراقی هستند؛ البته قیمت پیشنهادی میلگرد در مناطق مختلف این کشور (کردستان، بصره و بغداد) بین ۵۵۰ تا ۶۵۰ دلار به ازای هر تن متفاوت بوده که با اختلاف ۲۰۰ تا ۳۰۰ دلاری نسبت به قیمت جهانی میلگرد (۸۵۰ دلار به ازای هر تن) همراه است و این مسئله عملا برای تولیدکنندگان داخلی مقرون به صرفه نیست.

لازم به ذکر است واردات میلگرد به عراق از کشورهایی همچون ترکیه، چین و اوکراین، بدون اعمال عوارض انجام می‌شود و بنابراین اگر تولیدکنندگان داخلی محصول خود را زیر قیمت جهانی به خریداران عراقی نفروشند، آن‌ها بلافاصله میلگرد مورد نیاز خود را از کشورهای مذکور تامین خواهند کرد. این مسئله متاسفانه ریشه در عدم برقراری ارتباطات تجاری با کشورهای مختلف جهان زیر سایه تحریم‌های ظالمانه دارد و به نوعی دستان تولیدکنندگان محصولات نوردی به ویژه میلگرد را برای عرضه محصول در بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی بسته است. از طرفی، در حال حاضر بازار داخلی میلگرد با یک رکود نسبی مواجه شده و معاملات چندانی در سطح بازار انجام نمی‌شود. بنابراین در راستای خروج بازار از رکود، صادرات میلگرد باید بیش از پیش در دستور کار فعالان این صنعت قرار بگیرد که متاسفانه نوسان نرخ ارز و رفع تعهد ارزی، این مهم را با مشکل مواجه کرده است.

در پایان باید گفت با توجه به سرمایه‌گذاری‌های عظیم بخش خصوصی جهت احداث کارخانجات و راه‌اندازی خطوط تولید محصولات نوردی فولادی به ویژه میلگرد و همچنین ارزش افزوده بالای محصولاتی مانند تیر آهن بال پهن در بازارهای صادراتی، در صورتی که دولت همکاری‌های لازم با فعالان بخش خصوصی را به عمل آورد و در راستای رفع چالش‌ها و موانع صادراتی گام بردارد، بدون شک آینده روشنی در انتظار این بخش خواهد بود و طبق پیش‌بینی‌های انجام شده، میزان تولید مقاطع طویل فولادی در پایان سال جاری به حدود ۱۷ میلیون تن خواهد رسید؛ در غیر این صورت نه تنها میزان تولید این مقاطع افزایش نخواهد یافت بلکه در ادامه بازار کشور همسایه یعنی عراق را هم از دست خواهیم داد که هم‌اکنون زنگ خطر آن با اعمال عوارض وارداتی به صدا در آمده است.

یادداشت: احمد خوروش _ رئیس انجمن نوردکاران فولادی ایران

انتهای پیام//