مهدی دوستی در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» مطرح کرد: در حال حاضر صنعت سرب کشور از شرایط مناسبی برخوردار نیست و اعمال ممنوعیت واردات باتری فرسوده توسط برخی سازمان‌ها مانند محیط زیست، منجر به کاهش چشمگیر مواد اولیه مورد نیاز تولیدکنندگان شمش سرب در داخل شده است. در حالی که وظیفه ذاتی یک سازمان مانند محیط زیست، پایش آلودگی و مسائل مرتبط با آن است و اگر یک واحد صنعتی آلایندگی زیست‌محیطی داشته باشد، این سازمان باید اقدامات لازم را انجام دهد اما مشخص نیست که چرا باید در خصوص واحدهای تولیدی شمش سرب که به صورت ورود موقت در حال فعالیت هستند، تعیین تکلیف کند. در حال حاضر همین مسئله منجر به چالش تامین مواد اولیه مورد نیاز این واحدها در سطح بازار شده است.
بلاتکلیفی تولیدکنندگان شمش سرب
وی در همین راستا افزود: رفع تعهد ارزی، مشکل دیگری است که طی چهار سال اخیر در صنعت سرب با آن مواجه هستیم. گمرک طی ابلاغیه‌ای اعلام کرده بود آن دسته از تولیدکنندگانی که نسبت به تولید بیش از ۸۰ درصد محصول نهایی حاصل از مواد اولیه به دست آمده از ورود موقت اقدام کنند، معاف از پرداخت مالیات هستند اما این مهم پس از گذشت زمانی کوتاه لغو شد و ما همچنان در بلاتکلیفی کامل هستیم. در واقع نه اقدام مشخصی برای پرداخت مالیات صورت می‌پذیرد و نه در خصوص معافیت این مهم تعیین تکلیف می‌شود. در حالی که طبق قانون، رفع تعهد ارزی، شرط معافیت مالیاتی صادرکنندگان است و ما با توجه به اینکه به صورت ورود موقت فعالیت می‌کنیم، موظف به صادرات بخش عمده‌ای از شمش سرب تولیدی هستیم اما همچنان باید مالیات خود را پرداخت کنیم و مشخص نیست که تکلیف قانون وضع شده چه می‌شود؛ در حالی که هیچ ارز و یا تسهیلاتی در اختیار این واحدها قرار نمی‌گیرد که بخواهند نسبت به ثبت در سامانه نیما اقدام کنند. این مسائل در نهایت منجر به رکود صنعت سرب شده است و متاسفانه تولیدکنندگان شمش سرب در بلاتکلیفی کامل به سر می‌برند.
مدیرعامل شرکت فرآوران ذوب سلفچگان بیان کرد: افزایش قیمت گاز، یکی دیگر از معضلات موجود در این صنعت است و تولیدکنندگان شمش سرب در حالی موظف به پرداخت هزینه گاز بر مبنای ۴۰ درصد واحدهای پتروشیمی هستند که این محصول در یک سری کارگاه‌های کوچک و با تعداد محدودی نیروی انسانی تولید می‌شود و این افزایش هزینه گاز، به هیچ وجه با واحدهای فولادی و پتروشیمی قابل مقایسه نیست و همچنین برای تولیدکنندگان شمش سرب مقرون به صرفه نخواهد بود. زمانی که این مسئله را به وسیله انجمن مربوطه یعنی انجمن صنفی کارفرمایی تولیدکنندگان و صادرکنندگان شمش سرب ایران نیز پیگیری کردیم، به پاسخ قانع کننده‌ای دست پیدا نکردیم و به همین علت ناچار به پرداخت هزینه هنگفت گاز هستیم. در حالی که چندین بار پیامک قطعی گاز برای ما ارسال شده است و اگر موفق به پرداخت آن نشویم، گاز مجموعه در نهایت قطع و تولید متوقف خواهد شد؛ اگرچه قطعی برق، آسیب چندانی به تولید نزده است و ما بیشتر از افزایش قیمت و قطعی گاز متضرر شده‌ایم.
دوستی در خصوص نقش نیروی انسانی در بخش تولید، عنوان کرد: با توجه به سختی کار و شرایط تولید که در واحدهای ریختهگری وجود دارد، بسیاری از افراد تمایلی به فعالیت در این زمینه ندارند. افزایش ۵۷ درصدی حقوق کارگران در سال جاری، در حالی به ثبت رسید که این هزینه باید توسط کارفرمای بخش خصوصی پرداخت شود و دولت هیچ نقشی در این زمینه ندارد.؛ در حالی که همچنان افزایش حقوق کارمندان دولت به ثبت نرسیده است. زمانی هم که یک تولیدکننده نتواند نقدینگی لازم جهت افزایش حقوق را تامین کند، ناچار به تعطیلی مجموعه خود خواهد شد و نکته جالب اینکه گویا تعطیلی واحدهای تولیدی، هیچ اهمیتی برای مسئولان و سازمان‌های ذی‌ربط ندارد. اگرچه دولت و مسئولان همواره وعده‌هایی را در خصوص حمایت از تولید مطرح می‌کنند اما در واقع، این وعده‌ها در حد شعار است و هیچ گاه عملی نمی‌شوند.
نقش تاثیرگذار سرب در صنایع مختلف
وی در پاسخ به سوال خبرنگار «فلزات آنلاین» مبنی بر اینکه با توجه به نقش سرب در سایر صنایع، چرا تنها آلایندگی این صنعت در داخل کشور در کانون توجه قرار گرفته است، اذعان کرد: در کشورهای پیشرفته صنعتی جهان مانند سوئد، راهکارهای هوشمندانه‌ای جهت دفن پسماندهای اتمی در منطقه‌ای مشخص در نظر گرفته شده است تا ضمن اجرای کارشناسانه این مهم، به درآمدزایی نیز دست پیدا کنند اما متاسفانه نگاه مسئولان و سازمان‌های داخلی به سرب، آلایندگی این صنعت است. در حالی که صنعت سرب، یک فرصت برای کشور به شمار می‌آید و ما می‌توانیم از این فرصت به بهترین شکل ممکن بهره ببریم؛ چراکه اگر کشورهایی مانند عراق و افغانستان به دانش و توانایی استحصال سرب دست پیدا کنند، اجازه واردات مواد اولیه حاوی سرب (باتری فرسوده و خاک معدنی) به داخل را نخواهند داد و بر همین اساس، ما این فرصت را به راحتی از دست می‌دهیم. در سال ۲۰۱۳، یک رایانامه برای محیط زیست آلمان ارسال و نسبت به واردات باتری فرسوده از این کشور، ابراز آمادگی کردیم. نکته جالب اینکه مسئول وقت بخش مربوطه با کمال احترام عنوان کرد که این کشور برنامه‌ریزی مدونی برای استحصال فلزات دارد و همین امر نشان می‌دهد که کشورهای پیشرفته و توسعه یافته در جهان، چه نگاه ویژه‌ای به مقوله بازیافت به ویژه سرب دارند. این در حالی است که صنایع های تک و باتری‌های لیتیومی جایگزین باتری‌های معمولی شده‌اند اما همچنان از اهمیت سرب کاسته نشده است و حداقل طی ۲۰ تا ۳۰ سال آینده، سرب از اهمیت فراوانی در سایر صنایع برخوردار خواهد بود. متاسفانه دانش و اطلاعات کافی در خصوص صنعت سرب در داخل کشور وجود ندارد و بودجه کافی از جانب سازمان‌های ذی‌ربط نیز به این صنعت اختصاص نیافته و باعث شده است تا صنعت سرب مهجور باقی بماند.
این فعال صنعت سرب در همین راستا اضافه کرد: شرکت فرآوران ذوب سلفچگان در شهرک صنعتی سلفچگان واقع شده است. مدتی قبل ویدئویی با مضمون آلایندگی و دودزایی یک کارخانه در استان قم در فضای مجازی منتشر شد که مرتبط با یک کارخانه فولادی بود اما از آنجایی که این دیدگاه در داخل کشور شکل گرفته است که سرب یک صنعت آلاینده به شمار می‌آید، این آلایندگی به شهرک صنعتی سلفچگان نسبت داده شد. اگرچه در ادامه توانستیم با همکاری پلیس فتای استان، این مشکل را حل کنیم اما این اتفاق تا مدت‌ها در افکار عمومی باقی خواهد ماند و با یک عذرخواهی ساده حل نخواهد شد.
اقتصاد بر پایه ارزش افزوده شکل نگرفته است
دوستی در ادامه به تفاوت تولید شمش سرب از باتری فرسوده و خاک معدنی اشاره کرد و گفت: تولید شمش سرب در داخل مجموعه ما با استفاده از باتری فرسوده انجام می‌شود اما می‌توانیم از خاک معدنی نیز در این زمینه استفاده کنیم که این مهم، بستگی به تامین و واردات خاک از سایر کشورها دارد. متاسفانه کنسانتره سرب سولفیدی طی سالیان اخیر به چین صادر می‌شود و این در حالی است که این محصول دارای مقادیر مشخصی از نقره بوده و در کمال تعجب گمرک، عوارض و مالیاتی را برای صادرات نقره در نظر نمی‌گیرد. در حالی که شخص صادرکننده نسبت به اخذ درآمد حاصل از فروش نقره موجود در کنسانتره سرب از طرف چینی اقدام می‌کند و زمانی که یک انجمن تخصصی مانند انجمن شمش سرب ایران نسبت به این موضوع آگاه شد و ورود کرد، کارشکنی‌های بسیاری علیه این انجمن صورت پذیرفته است. در یک نگاه کلی می‌توان گفت که اقتصاد کشور، بر پایه ارزش افزوده شکل نگرفته و تورم موجود باعث کاهش سودآوری واحدهای تولیدی شده است. در حالی که ضرورت دارد ایجاد ارزش افزوده در صنایع مختلف در دستور کار دولت قرار بگیرد و به جای خام‌فروشی، باید در راستای خلق ارزش حرکت کنیم.
وی در ارتباط با آینده صنعت سرب، ابراز کرد: خوشبختانه با حضور انجمن صنفی کارفرمایی تولیدکنندگان و صادرکنندگان شمش سرب ایران طی دو تا سه سال اخیر، اتفاقات خوبی در این صنعت رخ داده است. متاسفانه هیچ چشم‌انداز مشخصی برای تولید شمش سرب از طریق بازیافت در داخل کشور تعریف نشده بود و به تولید محدود شمش سرب آن هم با استفاده از خاک معدنی اشاره شده بود اما این انجمن توانست گام‌های مثبتی را جهت احیای صنعت سرب در داخل بردارد و همچنین جلسات منظمی با حضور باتری‌سازان کشور جهت تامین مواد اولیه مورد نیاز تولیدکنندگان شمش برگزار شد. نکته قابل تامل اینکه بهره‌وری خط تولید باتری‌سازان کاهش یافته است و این افراد به دنبال جبران میزان کسری موجود با استفاده از باتری فرسوده هستند تا ضمن مقابله با صادرات سرب، منجر به افزایش عرضه در داخل و در نهایت کاهش قیمت سرب شوند. در سال ۱۳۹۷، کیل مصرف به ۳۵ درصد رسید و در ادامه با پیگیری‌های فراوان، ۴۵ درصد تعیین شد؛ در حالی که از باتری فرسوده، حدود ۶۵ درصد سرب استحصال می‌شود و در خصوص ۳۵ درصد باقی‌مانده نمی‌توانیم اقدام مشخصی انجام دهیم. انجمن شمش سرب تلاش کرده است تا اتفاقات مثبتی در صنعت سرب کشور رخ دهد و بازیافت کنندگان باتری بتوانند با کیل مصرف ۶۰ درصد، نسبت به تولید و صادرات شمش سرب اقدام کنند اما اگر قرار باشد شرایط مانند گذشته ادامه پیدا کند و به نظرات انجمن و همچنین تولیدکنندگان بها داده نشود، این صنعت هیچ گاه سرپا نخواهد شد و نمی‌توانیم به آینده امیدوار باشیم.
مدیرعامل شرکت فرآوران ذوب سلفچگان در پایان یادآور شد: در حالی حدود ۹۰ درصد ضایعات باتری فرسوده به تولیدکنندگان باتری نو اختصاص می‌یابد و از واردات باتری جلوگیری می‌شود که تولیدکنندگان شمش سرب با کمبود مواد اولیه دست و پنجه نرم می‌کنند و اگر شرایط به همین شکل ادامه پیدا کند، به زودی شاهد تعطیلی واحدهای اندک فعال در این صنعت خواهیم بود. ما سال‌های طولانی است که در این صنعت مشغول فعالیت هستیم و به راحتی نمی‌توانیم صنف خود را تغییر دهیم و امیدواریم کورسوی امید در دل فعالان این صنعت همچنان حفظ شود.
