صنعت روی کشور با چالشهای زیادی مواجه شده، ولی مهمترین آنها در زمینه تکنولوژی، مواد اولیه و فرسودگی کارخانههاست. تکنولوژی مورد استفاده در واحدهای تولید روی و فرآوری این ماده معدنی، قدیمی است و در کل بازدهی کمتری دارد.
تکنولوژیها مورد استفاده در این صنعت بهویژه در لیچینگ عادی نسبت به غلظت عناصر اصلی و مزاحم، حساس است. این فناوری در عیارهای پایین کاربرد کمتری داشته و عناصری مانند فلوئور، کلر، منگنز و… در روند کار آن مشکلاتی ایجاد میکنند؛ در حالی که در تکنولوژی جدید استخراج حلالی این مشکلات برطرف شده است.
این تکنولوژی در عیار پایین کارکرد و راندمان خوبی دارد و عناصر مزاحم برای آن مشکلی ایجاد نمیکنند. بنابراین رقبایی که از تکنولوژی بهروزتری برخوردار هستند میتوانند علاوه بر مصرف طیف متنوعی از مواد اولیه با ناخالصیهای متفاوت، بهدلیل هزینه عملیاتی پایین، خاک را نسبت به دیگر رقبا با نرخ بهتری بخرند.
در بین تمام معادن بزرگ روی جهان، تنها دو معدن انگوران و مهدیآباد در ایران قرار دارند. تولیدکنندگان روی در میانمدت و بلندمدت بهدنبال اطمینان از وجود ماده معدنی برای کارخانههای خود هستند؛ بنابراین اکتشافات، راهاندازی و استخراج معادن همیشه جزئی از سرمایهگذاریهای مهم آنها برای تامین پایدار مواد معدنی مورد نیاز آنهاست.
در کشور ما در چند سال گذشته تعداد واحدهای فرآوری و تولید شمش روی به شدت افزایش پیدا کرده، ولی در حوزه اکتشاف کار چندانی انجام نشده است و اگر هم گامی برداشته شده مقطعی، در «LME» بالا و بهصورت راهاندازی معادن متروک بوده است.
به عبارت دیگر در مقابل استفاده از خاک روی انگوران علیرغم فعالیتهای زیاد، معادن چندانی راهاندازی نشده است. از آنجا که معادن راهاندازی شده توسط بخشهای قدرتمند مالی نبوده، بنابراین در «LME» پایین بسیاری از این معادن تعطیل میشوند.
عمده معادن تامینکننده خوراک روی شامل انگوران، کوشک، عمارت و «باما»، قدیمی هستند. این موضوع کارکرد چند الیه دارد. سهولت صادرات یک کالا میتواند مزیت رقابتی ایجاد کرده و آن کالا بهراحتی بهفروش برسد و در مقابل مشکلاتی از جمله تحریمهای احتمالی و موانع مربوط به انتقال و تبدیل ارز حاصل از فروش، میتوانند بهعنوان عامل بازدارنده عمل کنند.
خریدار شمش روی با اطلاع از مشکلات فروش شمش ایرانی، قطعا چانهزنی کرده و بهدنبال تخفیف حداکثری است تا بهعنوان ریسک تجاری، سود بیشتری ببرد و در نتیجه سود کمتری به تولیدکننده ایرانی تعلق میگیرد.
با کمبود ارز و افزایش نرخ دلار و در نتیجه بالا رفتن قیمت شمش روی، نرخ مواد اولیه و کمکی از جمله ماده معدنی وارداتی و داخلی، اسید، پرمنگنات و… نیز افزایش مییابد.
ظرفیت تولید روی در کشور بسیار بیشتر از ماده معدنی قابل تامین در داخل بوده و به همین دلیل کمتر از نیمی از ظرفیت تولید این ماده معدنی در کشور فعال است و شرکتها به ناچار روی را از خارج کشور وارد میکنند.
به خاطر قرار گرفتن عمده واحدهای تولید روی در زنجان بخش عمده روی مورد نیاز این واحدها از ترکیه وارد میشود. در این کشور بهدلیل قیمت بالای برق و سوخت و… گرایش چندانی به احداث واحدهای لیچینگ روی وجود ندارد.
همچنین میتوان نسبت به راهاندازی معادن جدید بهویژه در اندازه کوچک اقدام کرد که با معادلسازی ظرفیت تولید، اشتغالزایی بالایی نیز در مقایسه با معادن بزرگ دارند. در چند سال آینده با ورود معدن مهدیآباد به مدار تولید، ظرفیت ماده معدنی تولیدی بیشتر خواهد شد و بخش زیادی از کاهش تولید بخش اکسیده معدن انگوران را جبران خواهد کرد.