با توجه به کاربردهای فراوان مفتول آلومینیومی در صنایع مختلف، این محصول از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. عمده مفتول آلومینیومی در شبکه انتقال و توزیع برق مصرف می‌شود. از این رو بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان مفتول آلومینیومی در کشور، صنایع تولید هادی‌های الکتریکی و همچنین صنایع تولید سیم و کابل برق هستند. جایگزینی کابل‌های خودنگهدار آلومینیومی به جای هادی‌های مسی در شبکه توزیع برق کشور، اهمیت بالای مفتول آلومینیومی را در صنعت برق نشان می‌دهد. به دلیل اینکه مفتول آلومینیومی در طیف گسترده‌ای از صنایع کاربرد دارد، میزان تولید آن در حال حاضر رو به افزایش است؛ به طوری که میزان تولید این محصول از ۴۰ هزار تن در سال ۱۴۰۰ به ۵۰ هزار تن در سال جاری رسیده است. هم‌‍اکنون مفتول آلومینیومی به کشور عراق صادر می‌شود اما در خصوص صادرات به سایر کشور‌ها، مفتول آلومینیومی پس از تبدیل شدن به محصول نهایی صادر می‌شود.

با رشد تولید این محصول در کشور، موضوع صادرات اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. به همین دلیل باید مسیر‌های صادراتی هموار باشد اما به سبب وجود موانعی، میزان صادرات مفتول آلومینیومی در سال‌ جاری نسبت به سال‌ گذشته کمی تقلیل یافته است. علت این امر را می‌توان به سیاست‌گذاری‌های دولت ربط داد؛ در ظاهر شاید مبنای محاسبه قیمت شمش آلومینیوم در بورس کالای ایران بر اساس ارز نیمایی باشد اما با احتساب ۱۰ درصد پریمیوم که مقدار آن، هم کاذب و هم بیشتر از میزان واقعی است و همچنین رقابت ۵۰ درصدی در معاملات این تالار صنعتی که هیچ نظارتی روی آن وجود ندارد، قیمت خرید نهایی مواد اولیه تفاوتی با قیمت‌گذاری آن بر مبنای نرخ ارز آزاد ندارد. در کنار خرید مواد اولیه، هزینه‌های تمام مسائل جانبی تولید هم با نرخ ارز آزاد حساب می‌شود؛ پس زمانی که به تولیدکنندگان اعلام می‌شود تا ارز حاصل از صادرات خود را به نرخ نیمایی در کشور عرضه کنند، صادرات توجیه‌پذیر نخواهد بود. همچنین زمانی که شمش آلومینیوم با قیمتی پایین‌تر به کشور ترکیه صادر می‌شود، ما چگونه می‌توانیم با این کشور که هزینه‌های تولید پایینی داشته و بدون وجود تحریم‌ها، روابط تجاری و مالی مناسبی با سایر کشور‌ها دارد، در بازار‌های عراق و افغانستان رقابت کنیم؟

دسترسی به مواد اولیه یعنی شمش آلومینیوم با توجه به مقدار اندک عرضه و رقابت شدید در بورس کالا، بسیار دشوار شده است. همچنین افزایش قیمت مواد اولیه باری مضاعف بر دوش تولیدکنندگان مفتول آلومینیومی است زیرا زمانی که قیمت آلومینیوم افزایش می‌‎یابد، سایر فعالان حوزه آلومینیوم می‌توانند قیمت محصول نهایی را افزایش دهند اما تولیدکنندگان مفتول به دلیل اینکه مشتریان اصلی آن‌ها سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی هستند و امکان هیچ افزایش قیمتی در قرارداد‌های منعقد شده وجود ندارد، در اکثر مواقع متضرر می‌شوند. برای تهیه مواد اولیه، تولیدکنندگان امکان خرید به هر قیمتی را ندارند؛ به همین دلیل در برخی مواقع موفق به خرید مواد اولیه مورد نیاز خود نمی‌شوند. انباشته شدن مطالبات تولیدکنندگان از مشتریان دولتی و عدم بازگشت به موقع سرمایه، باعث می‌شود سرمایه در گردش واحد‌های تولیدی محدود‌تر شود.

نیاز به مفتول آلومینیومی به دلیل گسترش و نوسازی شبکه انتقال و توزیع برق کشور و رشد صنعت فولاد، به صورت دائمی وجود دارد. به دلیل فرسودگی شبکه سراسری برق، شاهد هدررفت نیرو هستیم و این موضوع خود را در پیک مصرف با کمبود برق نشان می‌دهد. بنابراین هرچه این توسعه و نوسازی به تاخیر بیافتد، اقتصاد و صنعت کشور هزینه‌های زیادی را بابت هدررفت نیرو متقبل می‌شود.

در گام نخست برای حمایت از تولیدکنندگان فعال در این بخش، سنگ‌اندازی در مسیر تولید باید کاهش یابد. همچنین نهاد‌های دولتی تصمیم بر این داشتند تا با ارائه تسهیلات برای گسترش و رونق تولید، از صنعتگران حمایت کنند اما نه‌تنها حمایتی در این خصوص انجام نگرفت بلکه اکنون دولت به دلیل عدم پرداخت بدهی‌های خود، به عنوان بزرگ‌ترین بدهکار به بخش خصوصی مانعی در مقابل رشد صنعت و اشتغال‌زایی شده‌ است. به دلیل اینکه در صنعت سیم و کابل سرمایه‌گذاری‌های مناسبی صورت گرفته است، سازمان‌های مربوطه باید سرمایه‌گذاران را به جای ایجاد ظرفیت‌های جدید به سمت سرمایه‌گذاری روی ظرفیت‌های ایجاد شده خالی هدایت کنند تا با رقابت‌های منفی شاهد به خطر افتادن سرمایه‌های ملی نباشیم.

یادداشت: آریا صادق‌نیت حقیقی

انتهای پیام//