با افتتاح شرکت صنایع آلومینیوم جنوب در سال جاری، ظرفیت تولید شمش آلومینیومی کشور به میزان ۱۰۰ هزار تن افزایش یافت. این شرکت که از تکنولوژی منحصربه‌فردی بهره می‌برد، موفق شد تنها پس از گذشت دو ماه، ۱۵ هزار تن شمش خالص آلومینیومی را در بازار بورس عرضه کند که تا حد زیادی موجب تعدیل قیمت در بازار و تامین نیاز صنایع پایین‌دستی شد.

با اینکه صنعت آلومینیوم کشور سال جاری را با قدرت آغاز کرد و قدم در مسیر تازه‌ای از توسعه نهاد، همچنان نظرها به چالش تامین ماده اولیه یعنی آلومینا معطوف مانده است. آمارها نشان می‌دهد در حال حاضر، بیش از ۷۰ درصد از نیاز صنایع بالادستی به آلومینا از طریق واردات تامین می‌شود؛ به طوری که تولیدکنندگان شمش آلومینیومی بخشی از محصولات خود را به صورت تهاتر به کشورهای دیگر صادر می‌کنند و در ازای آن آلومینای مورد نیاز خود را تامین می‌کنند. در حالی که عمده این شرکت‌ها در مناطق ویژه اقتصادی قرار گرفته‌اند و اهداف صادراتی بلندمدتی برای آن‌ها ترسیم شده است.

حرکت در مسیر خودکفایی تولید آلومینا، اگرچه می‌تواند بسیاری از مشکلات صنعت آلومینیوم را مرتفع سازد، اما اگر نیاز این صنایع بالادستی آلومینیوم به ماده اولیه، از منابع داخلی تامین شود نیز آن‌ها نمی‌توانند علاوه ‌بر تامین نیاز داخلی به شمش آلومینیومی، مازاد محصولات خود را صادر کرده و از این طریق ارزآوری برای کشور داشته باشند زیرا وضع تحریم‌ها علیه صنایع فلزی کشور، راه صادرات آلومینیوم را مسدود کرده است.

ظرفیت تولید آلومینیوم کشور تا قبل از افتتاح کارخانه سالکو، حدود ۴۲۰ هزار تن و تولید آلومینیوم به ۳۰۰ هزار تن می‌رسید که در این شرایط صنعت آلومینیوم به ۶۵۰ هزار تن آلومینا نیاز داشت. در حال حاضر، ظرفیت بهره‌برداری شده از سالکو حدود ۱۰۰ هزار تن است که اگر این شرکت بخواهد با تمام ظرفیت فعالیت کند، به حدود ۲۰۰ هزار تن آلومینا نیاز دارد. این در حالی است که فازهای بعدی این کارخانه قرار است تا سال ۱۴۰۰ به بهره‌برداری برسد و به این ترتیب، نیاز کشور به آلومینا ۶۰۰هزار تن افزایش خواهد یافت. به عبارت دیگر، نیاز بالقوه کشور به آلومینا حدود ۸۵۰ هزار تن ارزیابی می‌شود که در صورت تکمیل ظرفیت ۳۰۰ هزار تنی واحد ذوب سالکو، این رقم به حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزارتن خواهد رسید.

یکی از راه‌های تامین نیاز کشور به ماده اولیه آلومینیومی که از سال‌های قبل مطرح شده، واردات سنگ بوکسیت از معدن گینه است که حدود ۲۵ سال قبل سرمایه‌گذاری در این پروژه آغاز شده اما تا کنون نتیجه‌ای در بر نداشته است. در حال حاضر، مدیران ایمیدرو واقف به اهمیت سرمایه‌گذاری در معدن استراتژیک بوکسیت گینه هستند اما تحریم‌های وضع شده علیه ایران، اجازه کسب نتیجه در مناقصات را نمی‌دهد و موانعی را برای کشور ایجاد کرده است. علاوه‌براین فرآیند واردات بوکسیت از گینه و فرآوری آن در جنوب کشور ریسک بالایی دارد و در شرایط کنونی مقرون‌به‌صرفه به نظر نمی‌رسد. به این ترتیب باید در این خصوص، نتیجه‌گرا و منطقی قدم برداشت تا به جای موفقیت، شکست حاصل کار نشود.

علاوه‌بر‌این، فعال‌سازی معادن کوچک بوکسیت کشور نیز می‌تواند به خودکفایی صنعت آلومینیوم در تامین ماده اولیه منجر شود و یا حداقل نیاز این صنعت را به واردات آلومینا و بوکسیت کاهش دهد. این امر تنها با همکاری دولت و بخش خصوصی سرعت خواهد گرفت. معادن کوچک از ویژگی‌های منحصربه‌فردی برخودار هستند و تنها در زمان‌های خاصی دارای ویژگی‌های اقتصادی بوده و برداشت از آن‌ها صرفه اقتصادی دارد. اکنون که شاهد جهش نرخ ارز در کشور هستیم و صنعت آلومینیوم به شدت با کمبود مواد اولیه دست‌و‌پنجه نرم می‌کند، نیاز وافری برای احیای این معادن ایجاد شده و دولت نیز در فراهم‌سازی شرایط، اعلام آمادگی کرده است.