علی محمد دهقان در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» مطرح کرد: نوسانات قیمت فولاد طی هفت ماهه سال جاری، چالش عمده فولادسازان در این مدت بوده است. این نوسان قیمت شامل مواد اولیه یعنی آهن اسفنجی و همچنین ضایعات و محصول نهایی یعنی شمش می‌شود و این در حالی است که ما بیشتر از آهن اسفنجی در خط تولید استفاده می‌کنیم؛ اگرچه امکان به کارگیری همزمان از آهن اسفنجی و قراضه آهنی وجود دارد اما این مسئله وابسته به تامین ضایعات کافی در سطح بازار است. در حالی که صنعت ساخت‌وساز در رکود کامل به سر می‌برد، بنابراین دسترسی به ضایعات آهنی به شدت کاهش یافته است.
وی افزود: کوره‌های القایی به نحوی طراحی شده است که به صورت همزمان بتوانیم از آهن اسفنجی و قراضه آهنی استفاده کنیم اما اساس کار این کوره‌ها، قراضه بوده و کوره‌های قوس بر پایه استفاده از آهن اسفنجی تعریف شده است. در ادامه تکنولوژی و دانش استفاده از آهن اسفنجی در کوره‌های القایی شکل گرفت و تولیدکنندگان القایی از این ماده اولیه در خطوط تولید خود بهره گرفتند. دلایل این مهم نیز کاهش خطرات استفاده از کوره‌های القایی و همچنین کمبود قراضه در بازار داخلی بوده است. در حال حاضر عموما از قراضه آهنی در تولید قوطی‌های کنسرو و… استفاده می‌شود و متاسفانه متولی مشخصی نیز برای تعیین قیمت آن در داخل وجود ندارد و بر همین اساس عمده فولادسازان از آهن اسفنجی به عنوان ماده اولیه خود استفاده می‌کنند.
کشورهای همسایه تمایلی به صادرات قراضه آهنی ندارند
مدیرعامل شرکت پالش یزد در خصوص اهمیت واردات قراضه، بیان کرد: بدون شک واردات قراضه آهنی از کشورهای همسایه مانند عراق و ترکیه می‌تواند کمبود قراضه در سطح بازار داخلی را جبران کند اما نکته حائز اهمیت این است که این کشورها نیازمند قراضه آهنی جهت استفاده در بخش‌های مختلف هستند و بر همین اساس تمایلی به صادرات این ماده اولیه ندارند. این مسئله در خصوص تولیدکنندگان داخلی نیز صدق می‌کند و تلاش بر حفظ قراضه در کشور و عدم صادرات آن است؛ چراکه به عنوان ماده اولیه می‌تواند در کارخانه‌های فولادسازی مورد استفاده قرار بگیرد. در حالت کلی، سیاست‌گذاری دولت‌های مختلف بر حفظ قراضه و جلوگیری از صادرات آن به منظور استفاده بهینه در صنایع مختلف به ویژه فولاد است و بر همین اساس نمی‌توانیم در واردات قراضه به داخل کشور حساب باز کنیم. ضمن اینکه تایید سازمان‌های مختلفی همچون انرژی اتمی در این زمینه ضرورت دارد که خود این مسئله زمان‌بر خواهد بود و بهترین گزینه به کارگیری از آهن اسفنجی است.
دهقان در ارتباط با چالش‌های موجود در زمینه تامین آهن اسفنجی، عنوان کرد: بیشتر عرضه‌کنندگان آهن اسفنجی در بورس کالای ایران، شرکت‌های بزرگ فولادی وابسته به دولت و سازمان‌های دولتی همچون ایمیدرو هستند. در واقع کنترل بازار آهن اسفنجی در داخل توسط همین شرکت‌ها صورت می‌پذیرد و برای مثال اگر میزان آهن اسفنجی عرضه شده در بورس ۵۰ هزار تن باشد، ۲۵۰ هزار تن شمش فولادی در این تالار صنعتی عرضه می‌شود که به هیچ وجه با یکدیگر هم‌خوانی ندارد. در حالی تولیدکنندگان بزرگ فولادی کشور اقدام به عرضه برای مثال ۱۰ هزار تنی آهن اسفنجی در بورس می‌کنند که این میزان حداقل تولید این شرکت‌ها برای یک روز است. متاسفانه عمده آهن اسفنجی تولید شده در این شرکت‌ها، خارج از بورس و توسط واسطه‌ها خریداری و با قیمت بیشتر از این تالار صنعتی، به واحدهای کوچک تولیدی فروخته می‌شود. در واقع این مسئله منجر به ایجاد رقابت در بورس کالای ایران برای تامین آهن اسفنجی خواهد شد و قیمت پایه آهن اسفنجی که حدود هفت هزار و ۱۰۰ تا هفت هزار و ۲۰۰ تومان به ازای هر کیلوگرم است، به حدود هشت هزار و ۲۰۰ تومان به ازای هر کیلوگرم می‌رسد. در ادامه واسطه‌ها بیشترین بهره را از رقابت ایجاد شده خواهند برد و آهن اسفنجی را با قیمت حدود هشت هزار و ۲۵۰ تومان به تولیدکنندگان می‌فروشند.
حال القایی‌ها خوش نیست
وی در ادامه به شرایط دشوار واحدهای القایی اشاره کرد و گفت: واقعیت امر این است که به هیچ وجه وضعیت فولادسازان القایی مناسب نیست و تنها تلاش ما حفظ و بقای تولید با تعداد محدودی نیروی انسانی است. مقوله نیروی انسانی در صنعت فولاد با سایر صنایع مانند کاشی و سرامیک متفاوت است؛ چراکه شرایط فعالیت در کنار کوره‌های ذوب با حرارت بالغ بر یک هزار و ۶۰۰ درجه سانتی‌گراد، بسیار دشوار است و بدون شک با شرایط کار در کارخانه‌های کاشی‌سازی متفاوت خواهد بود. دستگاه‌های پیشرفته و مدرن مورد استفاده در خطوط تولید کاشی و همچنین محیط کار و نیز آلایندگی تولید، قابل قیاس با صنعت فولاد نیست و بر همین اساس ما باید تاوان حفظ ۱۰۰ نفر نیروی انسانی شاغل در مجموعه خود را بدهیم. ما پنج بار فراخوان استخدام در کارخانه در استان یزد را منتشر کردیم که تعداد نیروی انسانی مشتاق به فعالیت در مجموعه به تعداد انگشت‌های یک دست هم نرسید.
این فعال صنعت فولاد در همین راستا ادامه داد: در حال حاضر با یک کوره روشن و ۲۵ درصد ظرفیت اسمی تولید مشغول فعالیت هستیم. از سوی دیگر، قیمت برق در سال گذشته به یک باره هشت برابر افزایش یافت و قیمت گاز از حدود ۲۵۰ تومان به ازای هر متر مکعب، به حدود دو هزار و ۲۰۰ تومان به ازای هر متر مکعب رسید و قیمت آب نیز رشد پیدا کرد. اتفاق تعجب‌برانگیزی که در خصوص افزایش قیمت برق رخ داد، اخذ حق ترانزیت (انتقال) برق از تولیدکنندگان بود. اساس این تصمیم بر این بود که چون انتقال برق از نیروگاه به کارخانه‌های تولیدی با افت همراه است، بنابراین کارخانه‌داران موظف به پرداخت حق ترانزیت برق هستند. از سوی دیگر، زمانی که یک تولیدکننده درخواست خرید انشعاب برق می‌دهد، جدای از هزینه انشعاب، باید مبلغی را برای پست برق پرداخت کند و این در حالی است که میزان آمپراژ انشعاب درخواستی بسیار کمتر از پست برق بوده و واحد تولیدی مسئولیتی در قبال آن ندارد اما باید هزینه مربوط به آن را نیز پرداخت کند. جالب اینکه کنتور مورد نیاز را هم در داخل پست برق تعبیه می‌کنند و سپس انشعاب را به واحد تولیدی تحویل می‌دهند تا تمام هزینه‌ها بر عهده واحد تولیدی باشد. این مسئله درست به مشابه اخذ عوارض از خودروهایی است که تردد در اتوبان‌ها و بزرگراه‌ها حق مسلم صاحبان خودرو است اما باید عوارض را هم پرداخت کنند و به نوعی در قبال آنها کوتاهی می‌شود.
تامین زیرساخت‌های لازم جهت صادرات مازاد فولاد
دهقان در پاسخ به سوال خبرنگار «فلزات آنلاین» مبنی بر اینکه راهکار پیشنهادی شما جهت تحقق تولید ۵۵ میلیون فولاد در افق ۱۴۰۴ چیست، اذعان کرد: در حال حاضر حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد مازاد تولید فولاد در داخل کشور وجود دارد و با توجه به بودجه اندک عمرانی کشور و همچنین رکود حاکم بر صنعت ساخت‌وساز، صادرات می‌تواند عامل اصلی رونق بازار و خروج از رکود باشد. در همین راستا ضرورت دارد زیرساخت‌های لازم جهت صادرات مازاد نیاز فولاد کشور فراهم شود تا تولیدکنندگان داخلی بتوانند همچنان با قدرت به فعالیت خود ادامه دهند. همچنین باید به دنبال برندیابی و توسعه روابط تجاری در بازارهای بین‌المللی باشیم و از سوی دیگر فرهنگ مشتری‌مداری را داخل کشور گسترش دهیم.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: تسهیل شرایط صادرات، یکی از مسائل مهمی است که در راستای تحقق این چشم‌انداز باید در دستور کار مسئولان و سازمان‌های ذی‌ربط قرار بگیرد. رفع تعهد ارزی، یکی از مهم‌ترین چالش‌های صادرکنندگان به شمار می‌آید که شرایط صادرات را بیش از پیش دشوار ساخته است. ضمن اینکه بنابر قانون، صادرکنندگان معاف از پرداخت ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده هستند اما در کمال تعجب، سازمان امور مالیاتی کشور اقدام به اخذ این مالیات از آنها می‌کند و مشخص نیست که روزی این میزان اخذ شده به حساب تولیدکنندگان عودت داده خواهد شد یا خیر. طبیعتا در چنین شرایطی و با وجود قوانین و ضوابط دست و پاگیر صادراتی، تولیدکنندگان عطای صادرات را به لقای آن می‌بخشند و همین مسئله منجر به مازاد نیاز در داخل و در نهایت تشدید رکود در بازار خواهد شد. ما پیش‌تر شمش تولیدی خود را به کشورهای پاکستان و عراق صادر می‌کردیم اما به دلیل مشکلاتی که به آنها اشاره شد، ناچار به توقف صادرات شدیم.
پیشرفت‌های خوبی در صنعت فولاد رخ داده است
مدیرعامل شرکت پالش یزد ضمن تاکید بر ساده‌سازی قوانین صادرات، خاطرنشان کرد: اقدامات خوبی همچون حذف ارز نیمایی از صادرات طی هفته‌های اخیر در سایر صنایع توسط دولت انجام شده است و امیدوار هستیم شاهد چنین تصمیماتی در صنعت فولاد کشور باشیم. همچنین گام‌های روبه‌رشدی توسط فولادسازان بزرگ کشور در زمینه به کارگیری از دانش و تکنولوژی روز جهت تولید محصولات جدید برداشته شده است و این مسئله می‌تواند به مرور زمان در واحدهای کوچک تولیدی نیز اثرگذار واقع شود. رشد صادرات واحدهای بزرگی فولادی، در نهایت به افزایش فروش واحدهای کوچک در بازار داخلی خواهد انجامید و بازار کمی از رکود حاکم نیز خارج خواهد شد. خوشبختانه ایران جزو ۱۰ تولیدکننده برتر فولاد جهان قرار دارد و شرکت‌های مطرح کشور همچون شرکت فولاد آلیاژی ایران، شمش‌های تولیدی خود را به خودروسازان مطرح آلمانی و شرکت بوهلر آلمان صادر می‌کند. این مهم، نشان از توسعه و پیشرفت صنعت فولاد ایران در سطح بین‌المللی است که می‌تواند منجر به ارزآوری بیشتر به داخل کشور شود.
دهقان در پایان ضمن اشاره به سبد تولیدی محصولات شرکت پالش یزد، یادآور شد: علاوه بر شمش فولای، یک سری قطعات سنگین فولادی مورد نیاز صنعت سیمان، یاتاقان‌های سر غلتک دستگاه نورد و غلتک‌های بزرگ تولید نیشکر در مجموعه ما تولید می‌شود. در واقع ریخته‌گری صنایع سنگین نیز در داخل مجموعه ما صورت می‌پذیرد و امیدوار هستیم در ادامه بتوانیم تنوع تولید محصولات خود را افزایش دهیم.
