حسن دویران در گفتوگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین»، اظهار داشت: در سال ۱۳۸۹ همزمان با افتتاح شهرک صنعتی انگوران در شهر زنجان، فعالیت مجموعه را در زمینه تولید شمش سرب از خاک معدنی آغاز کردیم، البته سابقه حضور ما در صنعت و به خصوص صنعت سرب کشور به حدود ۲۵ سال پیش برمی‌گردد اما با افتتاح این شهرک صنعتی که به نوعی ما نیز جزو موسسین این شهرک محسوب می‌شویم، به طور اختصاصی پروژه تولید شمش سرب را کلید زدیم.
وی افزود: ظرفیت اسمی مجموعه یک هزار و ۶۰۰ تن در سال است. هدف ما از مقادیر پایین تولید در ابتدای فعالیت، تمرکز بر افزایش کیفیت محصول بود که خوشبختانه بسیاری از کارشناسان و به خصوص فعالان این عرصه، به کیفیت بالای شمش سرب مجموعه ما از آغاز تا امروز اذعان دارند.
سهم کمی از انگوران به ما تعلق دارد
مدیرعامل شرکت امین الماس انگوران گفت: از سال ۱۳۸۹ تاکنون، تلاش ما علاوه بر حفظ کیفیت محصول، افزایش میزان تولید را نیز در اولویت قرار داده بود. در واقع تا چندین سال پس از افتتاح شهرک صنعتی انگوران و استقرار رسمی مجموعه ما در آنجا و همچنین با توجه به وفور خاک معدنی انگوران با عیار شگفت‌انگیز آن، تولید ما در برخی موارد به فراتر از ظرفیت اسمی مندرج در پروانه بهره‌برداری می‌رسید که این موضوع در نوع خود توسعه مجموعه را در یک دوره کوتاه مدت رقم زد.
دویران یادآور شد: وقتی شرایط صنعت سرب کشور به سمتی گام بردارد که تولیدکنندگان با کمبود مواد اولیه مواجه شوند، چاره‌ای جز این ندارند که با حداقل ظرفیت به فعالیت خود در این صنعت ادامه دهند. یکی از مهم‌ترین چالش‌های این صنعت از سال ۱۳۹۴ تاکنون، مواجهه واحدهای معدنی با کمبود مواد اولیه و به خصوص خاک معدنی سرب است. در واقع رویه شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران به عنوان متولی سهمیه‌بندی و توزیع منابع معدن انگوران به گونه‌ای است که متاسفانه به واحدهای تولیدی همچون ما که می‌توانیم فراتر از ظرفیت اسمی تولید داشته باشیم، مواد اولیه ناچیزی به عنوان سهمیه اختصاص می‌دهد.
وی تاکید کرد: انتظار ما این است که مواد اولیه معدن انگوران بر اساس ظرفیت واحدهای تولیدی به آن‌ها تعلق گیرد. وقتی به کارخانه ما تنها ۸۰ تا ۱۰۰ تن خاک معدنی اختصاص می‌یابد، باید پرسید که برای تامین مابقی مواد اولیه مورد نیاز تولید شمش سرب چه تمهیداتی را باید اتخاذ کرد؟!
مدیرعامل شرکت امین الماس انگوران بیان کرد: اگر مواد اولیه کافی به مجموعه ما تزریق شود، بدون تردید ما شاهد رشد و جهش تولید خواهیم بود. به طوری که با افزایش میزان مواد اولیه اختصاص یافته، می‌توانیم ظرفیت تولید را به ۶ تن در روز ارتقا دهیم. همچنین اگر میزان عیار خاک معدنی ورودی به واحد تولیدی، به ۶۰ درصد برسد، مطمئنا تولید مجموعه به روزی ۲۰ تن نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
جهش قیمت در بازار آزاد
مدیرعامل شرکت امین الماس انگوران اذعان داشت: متاسفانه کمبود خاک معدنی تولید شمش سرب در کشور آنچنان بیداد می‌کند که بسیاری از شرکت‌های کوچک و متوسط را ناخواسته به سمت تعطیلی کشانده است. با این حال اگر مواد اولیه به اندازه کافی و به صورت منظم در اختیار واحدها قرار گیرد، تردیدی وجود ندارد که دست دلالان و به خصوص سودجویان پراکنده در بازار آزاد، کوتاه خواهد شد.
دویران اظهار کرد: وقتی برای چرخیدن چرخ کارخانه نیاز مبرم به مواد اولیه وجود داشته باشد، به واقع چاره‌ای جز خرید ماده اولیه از بازار آزاد نیست. در حال حاضر، حدود ۸۰ درصد مواد اولیه مورد نیاز مجموعه از طریق بازار آزاد و با قیمتی به مراتب بالاتر از قیمت معدن انگوران تهیه می‌شود.
وی اضافه کرد: قیمت مواد اولیه موجود در بازار آزاد، مطابق با معیارهای بین‌المللی و بر اساس نرخ ارز تعیین می‌شود و اغلب واحدها از پرداخت هزینه تامین مواد اولیه از بازار آزاد عاجز هستند. در واقع، قیمت خاک معدنی سرب با عیار ۵۵ درصد در بازار آزاد به حدود ۲۰ میلیون تومان برای هر یک تن می‌رسد. این در حالی است که قیمت خاک سهمیه‌ای معدن انگوران حدود ۹ تا ۱۰ میلیون تومان به ازای هر یک تن است.
رویه ایمپاسکو نادرست است
مدیرعامل شرکت امین الماس انگوران عنوان کرد: یکی از مصائبی که در توزیع خاک معدنی انگوران وجود دارد، شیوه و دستورالعمل ناکارآمد آن است. متاسفانه نحوه توزیع خاک معدن انگوران توسط شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران، به شدت ناعادلانه است. این شرکت بر اساس برداشتی که از معدن انگوران دارد، مواد اولیه استخراج شده را به شرکت‌های فرآوری بزرگ همچون شرکت‌های کالسیمین، زرین معدن آسیا، کانی آریا و کیمیا گستران تحویل می‌دهد تا این شرکت‌ها پس از عملیات فرآوری، خاک معدنی را به کنسانتره تبدیل و سپس اقدام به فروش کنسانتره به واحدهای تولیدکننده شمش سرب و روی کنند.
دویران خاطرنشان کرد: ازجمله وظایف این چهار شرکت که واسط میان واحدهای تولیدی با شرکت تهیه و تولید مواد معدنی هستند، جداسازی خاک روی ۲۰ درصد از خاک سرب ۴ درصد است. آن‌ها پس از طی این فرآیند، خاک روی و سرب را به واحدهای تولیدکننده شمش سرب و روی تحویل می‌دهند.
وی بیان کرد: بر اساس اعلام شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران، هزینه هر تن خاک معدنی که توسط این شرکت به واحدهای واسط (همچون کالسیمین و…) فروخته می‌شود، حدود هشت میلیون به ازای هر تن است اما مشخص نیست که قیمت ۱۵ میلیون تومانی(به ازای هر تن) کنسانتره بر چه اساسی محاسبه می‌شود!
خرید خاک نقره همیشه اقتصادی نیست
دویران گفت: شرکت‌های واسط به ما واحدهای متقاضی کنسانتره سرب اعلام می‌کنند که علاوه بر کنسانتره سرب، موظف به خرید خاک نقره جداسازی شده از خاک سرب نیز هستیم. خرید خاک نقره ورودی به کارخانه اگر کمتر از ۲۰۰ کیلوگرم باشد، فرآوری آن صرفه اقتصادی نخواهد داشت اما اگر میزان نقره در خاک معدنی قابل توجه باشد، به شدت استقبال می‌کنیم اما مسئله این است که هیچ‌گونه فاکتور یا حواله‌ای از طرف این شرکت‌ها بابت خرید خاک نقره به ما داده نمی‌شود.
عناصر مزاحمی که فروخته می‌شود
مدیرعامل شرکت امین الماس انگوران تصریح کرد: عیار خاک سرب اکسیدی ورودی به کارخانه حدود ۵۵ درصد است که پس از طی مراحل مختلف تصفیه، عیار سرب به حدود ۹۹٫۹۹ درصد افزایش می‌یابد. در واقع وقتی از سرب با عیار ۹۹٫۹۹ درصد صحبت می‌کنیم، منظور سرب خالص بدون عناصر مزاحم است. خاک معدنی سرب علاوه بر سرب موجود در آن، برای تبدیل شدن به شمش سرب نیاز به حذف سایر عناصر مخلوط در خود دارد. ازجمله این عناصر می‌توان به آرسنیک، قلع، آنتیموان و… اشاره کرد که جداسازی این عناصر از خاک سرب، در فرآیند تصفیه صورت می‌پذیرد. پس از جداسازی عناصر مزاحم از مواد اولیه، می‌توان گفت که کنسانتره سرب به دست آمده دارای عیار ۹۹٫۹۹ درصد است.
دویران ادامه داد: وقتی فرآیند جداسازی عناصر مزاحم از کنسانتره سرب انجام می‌گیرد، تمام عناصر مزاحم به صورت شمش خشک با عیار ۹۹ درصد درمی‌آید و پس از آن به صورت کاملا مجزا در بازار داخلی به فروش می‌رسد. با این حال اگر مواد اولیه به صورت کافی در واحد فرآوری وجود داشته باشد و در کنار آن، نیروهای مجموعه به صورت ۲۴ ساعت و دو شیفت به فعالیت مشغول باشند، امکان تولید شمش خشک از عناصر مزاحم موجود در خاک سرب به حدود ۶ تن در روز می‌رسد.
در پی تولید شمش سرب ثانویه هستیم
مدیرعامل شرکت امین الماس انگوران اظهار کرد: تفاوت تولید شمش سرب از باتری فرسوده با خاک معدنی، در نوع کوره مورد استفاده در هر کدام از آن‌ها است. به طور معمول برای استحصال فلز سرب از باتری فرسوده، کورههای زمینی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع، کورههای زمینی یکی از متداول‌ترین کورهها برای ذوب باتری فرسوده در راستای جداسازی سرب از سایر قطعات باتری فرسوده محسوب می‌شود. این معیار در رابطه با تولید شمش سرب از خاک معدنی استخراج شده از معادنی همچون انگوران متفاوت است؛ در روش خاک معدنی برای تولید شمش سرب که به روش «اولیه» شهرت دارد، استفاده از کوره دوار مناسب است و از این طریق می‌توان به راحتی و طی یک فرآیند کاملا ایمن و به دور از مخاطرات زیست‌محیطی، شمش سرب با کیفیت و مناسب تولید کرد.
دویرانی یادآور شد: ظرفیت کوره دوار مجموعه به طور معمول بر اساس عیار مواد اولیه، متغیر است. هر میزان که عیار خاک ورودی به کارخانه دارای عیار استاندارد و قابل قبولی باشد، ظرفیت کوره نیز افزایش می‌یابد. بنابراین عیار خاک ورودی در کنار فعالیت شبانه‌روزی می‌تواند ظرفیت کوره را تا پنج تن در روز افزایش دهد.
وی تاکید کرد: یکی از برنامه‌های مهم ما افزایش تعداد و ظرفیت کورههای مجموعه است. ما می‌دانیم که برای افزایش میزان تولید، افزایش تعداد کورهها در محیط کارخانه ضرورت دارد. به این ترتیب، هدف ما برای رسیدن به میزان تولید بر اساس ظرفیت موجود در مجموعه به نوعی پیش خواهد رفت که بتوانیم دو مدل کوره را برای تولید از طریق روش اولیه یعنی خاک معدنی و روش ثانویه که به استحصال فلز سرب از باتری فرسوده شناخته می‌شود، اضافه کنیم.
تلاش برای حفط محیط زیست
مدیرعامل شرکت امین الماس انگوران تصریح کرد: توجه به فضای زیست‌بوم منطقه، ازجمله اولویت‌های ما در زمینه سیاست‌گذاری تولید است. در نظر داشتن طبیعت به عنوان عنصری جاندار که می‌تواند فواید بسیاری برای بشر داشته باشد، مانع تخریب آن می‌شود. ما می‌دانیم که مخاطراتی در زمینه تولید شمش سرب وجود دارد اما به همان اندازه برای به صفر رساندن این مخاطرات طی سال‌های متمادی تحقیق، پژوهش و تلاش کرده‌ایم.
دویرانی ادامه داد: ثمره سال‌ها توجه به طبیعت موجب شد که واحد ما در تمام پایش‌های سازمان محیط زیست، چهره موجهی از خود به نمایش بگذارد. پایش‌ها در این زمینه به عملکرد فیلتراسیون موجود در کورهها، روند جداسازی عناصر مزاحم و بسیاری موارد دیگر می‌پردازد که در صورت تخلف و یا تایید شدن مخاطره واحد معدنی برای زیست‌بوم، سازمان محیط زیست در عرض ۲۴ ساعت مجاز است که واحد معدنی مذکور را پلمپ کند.
وی افزود: خوشبختانه با رعایت کامل پروتکل‌های زیست‌محیطی ارائه شده توسط سازمان محیط زیست توسط پرسنل داخلی شرکت، تا این لحظه هیچ مشکلی در این زمینه به وجود نیامده است و امیدوار هستیم همه واحدهای معدنی برای حفظ زیست‌بوم منطقه، تلاش کنند.
توان خودکفایی در صنعت سرب
مدیرعامل شرکت امین الماس انگوران تصریح کرد: سیاست مجموعه در زمینه واردات مواد معدنی و به خصوص خاک سرب، بر اساس هم‌افزایی و بالا بردن توان داخلی تدوین شده است. با توجه به ذخایر پنهان و منابع معدنی موجود در کشور، باور ما بر این است که می‌توان در زمینه تهیه و تامین مواد اولیه تمام صنایع معدنی و به خصوص شمش سرب، به خودکفایی رسید.
دویران گفت: وقتی کشور ما از لحاظ کمی و کیفی(عیار) یکی از بهترین کشورهای معدنی در دنیا محسوب می‌شود، چه دلیلی وجود دارد که ما تن به واردات مواد اولیه بدهیم. در حال حاضر کمبودهای بسیار در این زمینه وجود دارد که در بسیار از موارد، خسارت‌های جبران‌ناپذیری به صنعت کشور وارد کرده است، اما باید توجه داشت که برای رسیدن به قله‌های موفقیت به خصوص در صنعت سرب، باید تک تک ما صنعتگران بتوانیم با جلوگیری کردن از واردات مواد اولیه، به معنای واقعی در زمینه فرآوری مواد معدنی به استقلال کامل دست پیدا کنیم.
صادرات شمش سرب اولویت ما نبود
مدیرعامل شرکت امین الماس انگوران گفت: از آغاز فعالیت تا به امروز، هیچ‌گاه صادرات شمش سرب در اولویت ما نبوده است، البته این به معنای این نیست که سودآوری در راستای ایجاد ارزش‌افزوده و نیز ارزآوری برای کشور را نادیده بگیریم بلکه با توجه به تمرکز بالای مجموعه بر کیفیت شمش سرب، سیاست ما به سمت عرضه این محصول به متقاضی داخلی سوق پیدا کرده است که شرکت‌های آندسازی مشتریان عمده ما محسوب می‌شوند.
دویران اذعان داشت: با این حال، یکی از برنامه‌های بلند مدت تولید شمش سرب در مجموعه، صادرات آن به برخی کشورهای خاورمیانه است که در صورت تحقق، شاهد ارزآوری مناسب با توجه به ظرفیت مجموعه در این زمینه خواهیم بود.
جهش تولید صنعت سرب امکان‌پذیر است
مدیرعامل شرکت امین الماس انگوران در پایان خاطرنشان کرد: به باور ما اگر دولت و تمامی متولیان این امر بتوانند دست حمایتی خود را به طور کامل بر سر صنعت سرب کشور و به خصوص واحدهای فرآوری کوچک و متوسط بکشند، به طور قطع طی سال ۱۳۹۹ شاهد جهش واقعی تولید در این زمینه خواهیم بود؛ چراکه اغلب واحدهای معدنی تولید شمش سرب در حال حاضر با حداقل ظرفیت مشغول به تولید هستند.
