تکنولوژی نوین تولید پرمنگنات پتاسیم، در اختیار کشورهای چین، آمریکا و هند بوده است که در این بین چین با احتساب سهم حدود ۶۶ درصدی، در جایگاه نخست از صادرات پرمنگنات پتاسیم در جهان قرار دارد. هند و آمریکا بعد از چین در رتبه دوم و سوم صادرکنندگان جهان قرار گرفته‌اند. ایران تاکنون جزو کشورهای صادرکننده نبوده است اما به دلیل برخوردار نبودن از تولید‌کننده داخلی و تقاضای بازار، بزرگ‌ترین کشور واردکننده پتاسیم پرمنگنات است. بعد از ایران کشورهای تایلند، بنگلادش، بلژیک و ویتنام با نسبت‌های متغیر در سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰، جزو بزرگ‌ترین واردکنندگان این محصول بوده‌اند.

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» و به نقل از روابط عمومی شرکت مشاوره اقتصادی آرمان آتورپات، پتاسیم پرمنگنات یک ترکیب معدنی با فرمول شیمیایی KMnO4، بی‌بو و محلول در آب است. تهیه صنعتی پتاسیم پرمنگنات از منگنز دی‌اکسید است که خود از سنگ معدن پیرولوسیت به‌ دست می‌آید. بسیاری از کاربردهای پتاسیم پرمنگنات به دلیل خواص اکسیدکنندگی آن و همچنین عدم تولید محصول سمی در فرایند است. پتاسیم موجود در پتاسیم پرمنگنات، یک عامل اکسیدکننده با ویژگی‌های ضدعفونی کننده، منقبض‌کننده و برطرف‌کننده بو است. در حالت خام، این ترکیب به صورت پودر بنفش تیره و بدون بو یا بلور سیاه رنگ است.

گستره کاربرد پتاسیم پرمنگنات متنوع است. از کاربردهای پتاسیم پرمنگنات می‌توان به صنایع پزشکی به‌ عنوان ضدعفونی کننده، کشاورزی در نیتروژن موجود در خاک، نساجی با تولید نهایی جین برای ایجاد حالت رنگ در پارچه، تصفیه آب و فاضلاب‌های صنعتی و بهداشتی برای کنترل کردن طعم و بو، حذف رنگ و کنترل رشد بیولوژیکی، صنعت رنگ‌سازی به علت رنگی بودن و… اشاره کرد. به‌ طور کلی می‌توان گفت بخش عمده این ماده در محیط‌ زیست و صنعت کشاورزی و تصفیه آب مربوط به صنعت کشاورزی استفاده می‌شود. از مهم‌ترین صنایع مصرف‌کننده پتاسیم پرمنگنات می‌توان به صنعت فرآوری فلزات اشاره کرد. پرمنگنات پتاسیم در متالورژی به‌عنوان کمک‌کننده برای جدا کردن مولیبدن از مس، برطرف کردن ناخالصی‌ها از روی و کادمیم و اکسید کردن ترکیبات فلوتاسیون مورد استفاده قرار می‌گیرد. لازم به ذکر است در تجارت بین‌المللی، برای این ماده، کد تعرفه ۲۸۴۱۶۰۰ در نظر گرفته شده است.

در نمودار ۱ صادرات جهانی پرمنگنات پتاسیم، به تفکیک بزرگ‌ترین کشورهای صادرکننده این محصول شیمیایی طی سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ به تصویر کشیده شده است. علی‌رغم فراز و فرودهایی که صادرات این محصول طی ۱۰ سال گذشته تجربه کرده است اما در نهایت میزان صادرات جهانی این محصول با کاهش رشد سالانه ۰.۵ درصدی، از حدود ۲۶ هزار تن در سال ۲۰۱۱ به حدود ۲۵ هزار تن در سال ۲۰۲۰ رسیده است. همان‌گونه که ذکر شد، حجم صادرات جهانی در سال ۲۰۲۰، حدود ۲۵ هزار تن بوده است.

بر اساس نمودار ۱، چین، ایالات‌ متحده آمریکا، هند و بلژیک بزرگ‌ترین صادرکنندگان پرمنگنات پتاسیم در جهان در سال ۲۰۲۰ بوده‌اند. چین با احتساب سهم حدود ۶۶ درصدی، در جایگاه نخست از صادرات پرمنگنات پتاسیم در جهان قرار دارد که طی سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰، رشد سالانه ۰.۱۵ درصدی را تجربه کرده است و صادرات آن بیش از ۱۶ هزار تن در سال ۲۰۲۰ بوده است.

بعد از چین، هند با سهم حدود ۱۳ درصدی و میزان صادرات حدود سه هزار تن در رتبه دوم از صادرات پرمنگنات پتاسیم در سال ۲۰۲۰ قرار دارد که کشور آمریکا، بزرگ‌ترین مقصد صادراتی این کشور محسوب می‌شود. آمریکا با سهم حدود ۱۲ درصدی، در جایگاه سوم صادرات این محصول در سال ۲۰۲۰ قرار گرفته است. ایران، تایلند و بنگلادش به عنوان بزرگ‌ترین مقاصد صادراتی چین و بلژیک بزرگ‌ترین مقصد صادراتی ایالات‌ متحده آمریکا در سال ۲۰۲۰ شناخته شده‌اند.

بلژیک نیز با سهم حدود ۴ درصد و میزان صادرات حدود یک هزار تنی به عنوان چهارمین صادرکنندگان این ماده شیمیایی در سال ۲۰۲۰ بوده است که بزرگ‌ترین مقاصد صادراتی آن، کشورهای ایتالیا، آلمان و فرانسه بوده‌اند.

در ایران نیز پرمنگنات پتاسیم تولید نمی‌شود و دانش فنی تولید این محصول به روش جدید در اختیار سه کشور چین، آمریکا و هند است. با توجه به مصارف و کاربردهای فراوان این محصول و تولید نشدن داخلی، بازار مناسبی برای آن در داخل کشور پیش‌بینی می‌شود. با توجه به اینکه واحد تولید‌کننده این محصول در کشور وجود نداشته است، امکان صادرات نیز فراهم نخواهد بود.

از دلایل اختلاف بین روند صادرات جهانی پرمنگنات پتاسیم در سال‌های مورد بررسی، بدون شک ثبت نشدن برخی آمار و ارقام مربوط به تجارت توسط برخی کشورها و همچنین خطاهای آماری است.

در نمودار ۲ واردات پرمنگنات پتاسیم طی سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ به تصویر کشیده شده است. بر اساس نمودار مذکور، واردات پرمنگنات پتاسیم در جهان طی سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ با کاهش رشد سالانه یک درصدی، از حدود ۲۵ هزار تن در سال ۲۰۱۱ به حدود ۲۳ هزار تن در سال ۲۰۲۰ رسیده است. ایران با سهم ۱۳ درصد و تایلند با سهم ۱۲ درصد، بزرگ‌ترین واردکنندگان جهانی پرمنگنات پتاسیم در سال ۲۰۲۰ بوده‌اند.

میزان واردات پرمنگنات پتاسیم ایران با کاهش رشد سالیانه ۴ درصد، از حدود ۵.۴ هزار تن در سال ۲۰۱۱ به سه هزار تن در سال ۲۰۲۰ رسیده است. چین بزرگ‌ترین مبدا وارداتی پرمنگنات پتاسیم به کشور را تشکیل می‌دهد که با توجه به سهم صادرات چین، این امر قابل توجیه است. همان طور که در بالا ذکر شد، به دلیل عدم وجود تولید‌کننده داخلی در کشور، عمده تقاضای داخل با واردات تامین می‌شود. واردات تایلند با رشد سالانه ۲ درصدی به کشور رو‌به‌رو بوده است و مقدار آن از حدود دو هزار تن به سه هزار تن در سال‌های مورد بررسی افزایش یافته است.

بلژیک، بنگلادش، آمریکا، ژاپن و برزیل با نسبت‌های متغیر در سال‌های مورد بررسی، در رتبه‌های بعدی از واردات پرمنگنات پتاسیم قرار دارند. در مجموع ایران، تایلند و بلژیک حدود ۳۱درصد از کل واردات پرمنگنات پتاسیم را در سال ۲۰۲۰ به خود اختصاص داده‌اند. شایان ذکر است که ویتنام با رشد سالانه ۲۰ درصدی، میزان واردات خود را از سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ از حدود ۵۰۰ تن به ۵.۳ هزار تن رسانده است.