سید احسان مشتاقیان در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» عنوان کرد: صنعت فولاد در سال جاری شاهد متغیرهای گوناگونی بود که باعث تضعیف این صنعت شد. متاسفانه تولیدکنندگان صنعت فولاد نه تنها با مشکلات و مسائل داخلی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، بلکه کاهش قیمت جهانی فولاد و مسائل مرتبط در بازارهای بین‌المللی تاثیر بسزایی بر عملکرد و فرایند مالی شرکت‌ها گذاشته است.

حرکت خلاف جهش تولید

مدیرعامل شرکت فولاد سامان یزد تصریح کرد: تولیدکنندگان صنعت فولاد انتظار داشتند بعد از چند ماه وقفه در تولید به دلیل مسائلی ازجمله قطعی برق و خاموشی‌های مکرر در تابستان ۱۴۰۰، نگرانی‌های به وجود آمده از قبیل تبعات سنگین این خاموشی‌ها و کمبود عرضه مواد اولیه که منجر به کاهش تولید فولادسازان شده است، بتوانند کمبود تولید را جبران کنند و از وضعیت زیان‌دهی خارج شوند. همچنین آن‌ها امیدوار بودند در عرصه بین‌المللی حضوری مستمر داشته و فعالیت خود را رونق ببخشند اما متاسفانه شرایط خلاف تصور تولیدکنندگان پیش رفته است.

وی با اشاره به اعمال عوارض بر صادرات محصولات فولادی در ابتدای سال جاری، اذعان کرد: با توجه به مجموعه رویکردهای دولت از ابتدای سال جاری نسبت به صنعت فولاد، تاکنون اقدامات موثری برای رسیدن به چشم‌انداز افق ۱۴۰۴ که قرار بود مطابق آن صنعت فولاد کشور به تولید ۵۵ میلیون تن برسیم، صورت نگرفته است.

مشکاتیان ادامه داد: با توجه به آمارهای ارائه شده از ابتدای سال جاری، میزان صادرات شرکت‌های فولادی نسبت به سال گذشته کاهش یافته و این پیامد سیاست‌گذاری‌های غلط دولت است. سایه سنگین حمکرانی بد، صنعت فولاد را زمین‌گیر کرده، به ‌گونه‌ای که از اهداف مدنظر در سند چشم‌انداز، فرسنگ‌ها دور شده است.

نبود زیرساخت‌های مناسب در کشور

مدیرعامل شرکت فولاد سامان یزد به تشریح وضعیت شرکت پرداخت و گفت: در حال حاضر شمش بیلت فولادی با گرید ۵SP و ۳SP در ابعاد ۱۲۵ در ۱۲۵ میلی‌متر با طول ۶ ‌متری برای تولیدکنندگان مقاطع فولادی تولید می‌کنیم. عمده مشتریان ما از جمله شرکت‌های حوزه نورد هستند که به شمش فولادی نیاز دارند و به صورت مستقیم با آن‌ها به معامله می‌پردازیم. مواد اولیه مورد نیاز شرکت را هم از بورس کالا و هم از بازار آزاد تامین می‌کنیم.

وی با بیان مشکلات صنعت فولاد اظهار کرد: متاسفانه زیرساخت‌ها و نهاده‌های مناسبی برای تولید اعم از زمین، نیروی کار و سرمایه، انرژی و… در کشور وجود ندارد. اگر در سال‌های گذشته از تولیدکنندگان حمایت صورت می‌گرفت، آن‌ها قادر بودند با حمایت واقعی دولت با تمام ظرفیت به تولید انواع محصولات متنوع بپردازند.

مشکاتیان در ادامه با بیان اینکه وظیفه قانونی دولت، بهبود مستمر فضای کسب و کار است، گفت: توافق نانوشته‌ای میان دولت و صنعت مبنی بر تسهیل تامین ارزان انرژی مورد نیاز صنایع از سوی دولت و در مقابل، کمک به اشتغال‌آفرینی کشور و جذب نیروی انسانی مازاد بر نیاز واقعی از سوی صنایع وجود داشت اما اکنون وضعیت وارونه شده است. این یعنی وضعیت به‌ حدی رسیده که دولت به صورت تمام و کمال وظیفه اصلی خود را اجرا نمی‌کند. واقعیت این است که دولت نمی‌تواند با هدف حل و فصل مشکلات واحدهای تولیدی، شرایطی پایداری را برای تسهیل خرید و فروش مواد اولیه مورد نیاز آن‌ها ایجاد کند. متاسفانه دولت با صدور دستورالعمل‌های متعدد به جای حمایت از صنعتگران، در مسیر فعالیت بخش خصوصی مداخله و سنگ‌انداری می‌کند.

آغاز اعمال محدودیت مصرف برق از نیمه خرداد ماه

مدیرعامل شرکت فولاد سامان یزد تصریح کرد: کمبود برق در سال جاری، فعالیت واحدهای تولیدی را با محدودیت‌های جدی مواجه خواهد کرد. شرکت توانیر در استان یزد برای جبران کمبود انرژی، اقدام به ناحیه‌بندی برای سهمیه‌بندی برق کرده است و تمامی تولیدکنندگان باید در یک بازه زمانی مشخص تولید را متوقف کنند و یا با یک شیفت کاری به فعالیت بپردازند. بر اساس ابلاغیه صادر شده، تمامی تولیدکنندگان فولاد از نیمه خرداد تا نیمه شهریور ماه با محدودیت مصرف برق مواجه خواهند بود؛ به طوری که فولادسازان استان یزد باید ۴۹ روز کاملا متوقف شوند. همچنین باید تعداد شیفت کاری واحد تولیدی کاهش یاید و ۳۵ روز با کاهش مصرف ۵۰ درصدی نسبت به میانگین مصرف دو ماه ابتدای سال جاری، در شیفت شبانه به تولید بپردازیم. این یعنی دو تا سه ماه با تعطیلی کامل روبه‌رو خواهیم بود. این سازوکار تنها برای ۶ ماه ابتدای سال است، معلوم نیست در آینده یعنی در ۶ ماه دوم سال جاری، چه بلایی بر سر صنعت فولاد بیاید.

مشکاتیان با اشاره به اینکه تمامی مشکلات صنعت کشور، به دلیل عدم توجه به ریشه و زیرساخت‌ها سرچشمه می‌گیرد، عنوان کرد: متاسفانه دولت نمی‌تواند برق واحدهای فولادی را تامین کند. خط مشی دولت بر این است که نباید برق بخش خانگی را قطع کرد و در این بین، با شروع خاموشی‌ها، صنعت اولین حوزه‌ای است که با قطعی‌ها مواجه می‌شود.

اوضاع آشفته تامین ضایعات آهنی

مدیرعامل شرکت فولاد سامان یزد با انتقاد از وضعیت نابه‌سامان بازار ضایعات آهنی، بیان کرد: با توجه به وضعیت صنعت فولاد، تامین مواد اولیه به ‌ویژه آهن اسفنجی و قراضه آهنی به یکی از چالش‌های فولادسازان تبدیل شده است. در حال‌ حاضر بازار قراضه در کشور به دلیل اینکه متولی مشخصی ندارد، بسیار آشفته شده است.

مشکاتیان ابراز کرد: طی سال‌‌های اخیر، علی‌‌رغم پیشرفت‌‌های صنعت فولاد کشور و گسترش شرکت‌‌های فعال در حوزه تجارت ضایعات آهن، به دلیل دوره‌‌گردی بسیاری از جمع‌‌آوری‌‌کنندگان آهن قراضه و استفاده از روش‌‌های سنتی بازیافت فلزات، تامین آهن قراضه متناسب با نیاز بازار داخلی میسر نشده و همچنان بین میزان تولید و میزان نیاز بازار، فاصله زیادی وجود دارد. از طرفی فولادسازان بزرگ کشور، بیشترین مصرف‌کننده ضایعات آهنی هستند و اکثر صنایع داخلی با کمبود آهن قراضه مواجه شده‌اند.

وی با تشریح تفاوت‌های قراضه داخلی و خارجی گفت: با توجه به نرخ ارز و نسبت قیمت قراضه آهنی در بازار داخلی به وارداتی، تامین این ماده اولیه از خارج از کشور صرفه اقتصادی ندارد، به همین دلایل تاکنون قراضه آهنی را از بازار داخلی تهیه کرده‌ایم.

فرایند تامین آهن اسفنجی شفاف نیست

مدیرعامل شرکت فولاد سامان یزد با تاکید بر آشفتگی نظام خرید و فروش در بورس، اذعان کرد: بورس کالا در تمامی کشورها شفافیت حداکثری دارد اما متاسفانه در کشور ما نظام خرید و فروش در بورس به نحو صحیحی صورت نمی‌گیرد. به عنوان مثال زمانی که قیمت زنجیره با کاهش همراه می‌شود، باید مواد اولیه نیز همسو با زنجیره کاهش یابد، اما قیمت آهن اسفنجی با فاصله دو هفته‌ای کاهش می‌یاید.

مدیرعامل شرکت فولاد سامان یزد با بیان اینکه اگر واحد تولیدی با کمبود مواد اولیه مواجه نباشد، می‌تواند تا ۵۰ درصد ظرفیت اسمی خود اقدام به تولید محصولات کند، خاطرنشان کرد: فولادسازان برای تامین مواد اولیه مورد نیاز خود با کمبود آهن اسفنجی روبه‌رو هستند؛ در واقع به دلیل اینکه بیشتر تولیدکنندگان آهن اسفنجی، جزو شرکت‌های دولتی محسوب می‌شوند، آهن اسفنجی را با قیمت‌های گزافی در بورس کالا عرضه می‌کنند. این شرکت‌ها در ابتدا نیاز شرکت‌های هم‌عرض و دارای سهامدار مشترک خود را تامین کرده و در نهایت اقدام به عرضه محصولات در بازار می‌کنند. این فرایند عاملی است که بخش خصوصی با کمبود آهن اسفنجی مورد نیاز خود مواجه شود.

وی یادآور شد: طی ۱۰ سال گذشته نحوه قیمت‌گذاری مواد اولیه به‌ویژه آهن اسفنجی دارای سازوکار مشخصی بود که متاسفانه با توجه به ابلاغ دستورالعمل‌های متعدد، مواد اولیه به ویژه آهن اسفنجی به صورت دستوری و سلیقه‌ای قیمت‌گذاری می‌شود. با اجرای این سازوکارها سودهای سرشاری به سمت شرکت‌های دولتی تولیدکننده آهن اسفنجی سرازیر شد.

فرار سرمایه‌گذاران از استان یزد

مشکاتیان با بیان بزرگ‌ترین چالش فولادسازان استان یزد، گفت: سرمایه‌گذاران دنیا مناطقی را برای سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کنند که فشارهای اقتصادی کمتری در آنجا وجود داشته باشد اما متاسفانه به دلیل وضعیت ناپایدار صنعت فولاد، شاهد فرار سرمایه‌گذاران هندی از استان یزد هستیم. به طوری که دو تا سه سرمایه‌گذار هندی اقدام به فروش کارخانه کرده‌اند. به گفته این سرمایه‌گذاران که در ۶ کشور دیگر علاوه بر ایران نظیر آفریقا سرمایه‌گذاری کرده‌اند، تاکنون شاهد چنین وضعیتی نامساعدی نبوده‌اند.

مدیرعامل شرکت فولاد سامان یزد بیان کرد: در حقیقت صنعت فولاد ایران با بحران جدی مواجه شده و این امر تاثیر مستقیمی بر عملکرد شرکت‌های فولادی در استان یزد گذاشته است؛ در همین حال ناکارآمدی وزارت صنعت باعث شده است که سرمایه‌گذاران خارجی تمایلی به ادامه فعالیت در کشور نداشته باشند. به طوری که شاهد متوقف شدن طرح توسعه واحدهای تولیدی این منطقه هستیم.

این تولیدکننده مطرح کرد: سالانه ۳۰ میلیون تن فولاد در کشور تولید و ۱۵ میلیون تن در داخل کشور مصرف می‌شود. بنابراین با مازاد فولاد خام در کشور مواجه هستیم. در صورتی که فولاد خام به حوزه پایین‌دست منتقل شود، حتی با جلوگیری از صادرات، زیانی متوجه تولیدکنندگان نخواهد بود.

وی با بیان اینکه تاکنون اقدام به صادرات محصولات نکرده‌ایم، تصریح کرد: عمده مشتریان ما شرکت‌های حوزه نورد نظیر میلگرد هستند که این شرکت‌ها محصولات نهایی را صادر می‌کنند.

مشکاتیان یادآور شد: مقرر شده بود به صنایع پایین‌دستی زنجیره فولاد ورود کنیم اما با توجه به وضعیت نابه‌سامان صنعت فولاد، طرح توسعه مجموعه ما مسکوت ماند.

هرس شدن سرمایه با سیاست‌گذاری غلط

مدیرعامل شرکت فولاد سامان یزد، مدیران داخلی را متخصص هرس کردن سرمایه و منابع داخلی عنوان کرد و افزود: جذب سرمایه و سرمایه‌گذاری در فرایند توسعه اقتصادی از اهمیت ویژه و بنیادی برخوردار است اما متاسفانه جریان ورودی سرمایه خارجی در جهت توسعه اقتصادی کشور وجود ندارد. در واقع دولت نحوه توزیع سرمایه‌گذاری و نیز چگونگی جذب سرمایه‌گذار را نمی‌داند. اگر در این زمینه اقدامات موثری شکل گیرد، به دلیل اینکه پیشوانه اقتصادی ندارد، با شکست مواجه می‌شود زیرا فرایند کارشناسی برای بهبود و توسعه زنجیره فولاد صورت نپذیرفته است.

وی در ادامه تصریح کرد: زیرساخت‌ها و منابع کشور به نحو صحیحی شناسایی نشده است؛ می‌توان این‌‌طور برداشت کرد که تمامی مشکلات و چالش‌های زنجیره فولاد و روند قیمت‌ها در بازار داخلی از سیاست‌گذاری‌های غلط نشات می‌گیرد. در حالت طبیعی، تولیدکنندگان به ‌دنبال کسب سود بیشتر هستند. در واقع دولت وظیفه کنترل شرایط و بهبود فضای کسب و کار را بر عهده دارد. بنابراین مقصر اصلی این شرایط، سیاست‌گذاران و دولتمردان هستند که با سیاست‌های اشتباه، رانت را در سطح جامعه گسترش می‌دهند. دولت با سنگ‌اندازی‌های متعدد در مسیر تولید، موانع بزرگی برای تولیدکنندگان فولاد ایجاد کرده است.

مشکاتیان در پایان بیان کرد: انتظار داریم دولت هر چه سریع‌تر راهکاری جهت جلوگیری از توزیع رانت در صنعت فولاد اتخاذ کند که منجر به شفافیت معاملات شود. هر کدام از نهادها و ارگان‌ها برای بهبود و توسعه اقتصادی کشور باید مسئولیت‌پذیر باشند و به درستی وظیفه خود را انجام دهند. با این شرایط، تحقق تولید ۵۵ میلیون تن فولاد بر مبنای سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ میسر نیست.

انتهای پیام//