جلال عبداللهی در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین»، اظهار داشت: قیمت‌گذاری خاک معدن انگوران بر اساس یک جدول ضرایب تعیین می‌شود و فرمول آن نیز به صورت حاصل ضرب قیمت فلز (در بورس فلزات لندن) در عیار خاک با احتساب ضرایب جدول مذکور است که هر چهار ماه یک بار توسط شرکت تامین‌کننده خاک معدن انگوران بنا به دلخواه تغییر پیدا می‌کند. در حال حاضر، معیار خرید و فروش خاک معدنی توسط دلالان، جدول قیمتی شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران است.
وی افزود: نزدیک به تعداد معادنی که در دست تهیه و تولید مواد معدنی ایران است که متاسفانه خاک این معادن به دلیل هزینه‌بر بودن، از صرفه اقتصادی مطلوبی برخوردار نیستند و فقط برای این تامین‌کننده بزرگ، تاکنون ضرردهی به همراه داشته است. معادنی مانند طلا، کک، منگنز و.. نیز از این دسته هستند و چون تحریم هستیم، استاندارد جهانی به طلاهای استخراج شده داده نمی‌شود تا بانک مرکزی کشور قبول کند و آن‌ها را تحویل بگیرد.
تولیدکننده‌های روی تاوان پروژه‌های ضررده را می‌دهند
این تولیدکننده شمش روی در ادامه متذکر شد: یکی از مهم‌ترین مسائلی که صنعت روی را با معضلات متعددی مواجه کرده، این است که بابت اجرای پروژه‌های ضررده و بدون سودی که توسط دولت اجرا می‌شود، شرکت‌های تولیدکننده روی باید تاوان بدهند و هنوز هم کسی حاضر نیست جواب قانع‌کننده به چرایی این ماجرا بدهد.
مدیرعامل شرکت امین صنعت پویا در ادامه تاکید کرد: خاک کم‌عیار اکسیده در هیچ جای دنیا قیمت ندارد و به جز ایران به فروش نمی‌رسد. ضمن اینکه این فرصت از تولیدکنندگان گرفته شد که خاک باطله کشورهای آفریقایی یا ترکیه را برای بازیافت وارد کنند. با این حال، باز هم قیمت خاک‌هایی که از ترکیه با در نظر گرفتن کرایه حمل وارد شده‌اند، نزدیک ۵۰ الی ۱۰۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم ارزان‌تر از قیمت خاک عرضه شده توسط شرکت تامین‌کننده است. علت گرانی قیمت خاک معدنی که توسط شرکت تهیه و تولید مواد معدنی عرضه می‌شود، دست‌به‌دست شدن چندمرحله‌ای توسط دلالان است.
عبداللهی در تکمیل گفته‌های خود اذعان کرد: نتیجه سوءمدیریت در معادن کشور این می‌شود که فرصتی که برای تولیدکننده جهت استفاده از ظرفیت بالقوه کارخانه و فعال‌سازی واحد R&D وجود دارد، از بین برود. به عنوان مثال، استفاده از ضایعات و باطله‌ها و استحصال فلزاتی مانند کیک نیکل، کبالت و… می‌تواند یکی از طرح‌های توسعه‌ای باشد که امکان اجرای آن در واحدهای تولیدکننده شمش وجود دارد اما این تولیدکنندگان در مرحله تامین نیاز خود به مواد اولیه متوقف شده‌اند. این خطر وجود دارد که ۸۰ شرکت فعال در صنعت روی، در آینده به طور کلی ورشکست یا مالکیت آن‌ها به یک یا دو شرکت بزرگ منتقل شوند؛ این اتفاق هم انحصار را به همراه دارد و هم اثر تحریم را افزایش می‌دهد زیرا اگر یک صنعت به دو شرکت یا هلدینگ ختم شود، به طور قطع آن دو مجموعه تحت تحریم مستقیم قرار خواهند گرفت.
دولت، مانعی بزرگ در برابر پیشرفت
این تولیدکننده شمش روی در پاسخ به سوال خبرنگار «فلزات آنلاین» مبنی بر اینکه دخالت دولت در بهره‌برداری از معدن انگوران تا چه اندازه از توسعه این بخش جلوگیری کرده است، اذعان کرد: معادن در سراسر دنیا در حالت طبیعی با استفاده از امکانات و تجهیزات پیشرفته و طبق استانداردهای روز به استخراج و بهره‌برداری می‌رسند؛ به عنوان مثال، همان ماشینی که در حال حفر تونل است، از سمت دیگر سنگ را سنگ‌جوری، کانه‌آرایی و خردایش می‌کند. این تکنولوژی در اختیار ایران نیست و با توجه به تحریم‌های وضع شده، نمی‌توان این ماشین‌آلات را وارد کرد. وقتی بخش خصوصی توانایی دور زدن تحریم‌ها را دارد، باید واردات ماشین‌آلات، به این بخش واگذار می‌شد. همان‌گونه که هم‌اکنون شمش‌های روی که تا به حال صادر نمی‌شدند، از طریق بخش خصوصی به بازارهای جهانی رسیده و مشتریان خود را پیدا کرده است. اگر در زمان استخراج توسط ماشین‌آلات و تکنولوژی پیشرفته در همان معدن سنگ‌جوری، کانه‌آرایی و فلوتاسیون شود، تمام هزینه‌های سوخت، حمل استهلاک حذف می‌شود و قیمت تمام شده کاهش پیدا خواهد کرد.
وی یادآور شد: چون شمش روی یک محصول جهانی محسوب می‌شود، در صورت توسعه معدنی در این بخش، توانایی رقابت با کشوری مثل چین را خواهیم داشت.
به هدر رفتن فرصت‌های طلایی
عبداللهی اظهار کرد: صنعت روی کشور این پتانسیل را داشت که سهم قابل توجهی در به وجود آوردن ارزش افزوده بسیار بالا، تولید ناخالص ملی و فاصله گرفتن از اقتصاد نفتی داشته باشد اما متاسفانه این صنعت به ۴۰ سال قبل که تنها دو شرکت در این زمینه فعالیت داشتند، در حال پسرفت است و امکان صادرات و توسعه از تولیدکنندگان روی گرفته شده است.
وی خاطرنشان کرد: اگر به تولیدکننده این اجازه داده می‌شد که مشابه سودی که رقبای خارجی در حال به دست آوردن هستند را کسب کند، با مازاد آن، می‌توانست واحد R&D خود را توسعه دهد و با وارد کردن دستگاه‌های جدید و به‌روز و افزایش کیفیت شمش روی، جایگاه قابل توجهی را در بازارهای جهانی کسب کند. ضمن اینکه به‌کارگیری این فلز در صنایعی مانند صنعت داروسازی نیز می‌تواند ارزش افزوده بالاتری را به ارمغان آورد.
این فعال صنعت روی هشدار داد: متاسفانه اکنون این امکان را نیز می‌خواهند از تولیدکننده‌ها بگیرند تا نتوانند صادرات داشته باشند. علاوه‌براین قصد دارند واحدهای کوچک‌مقیاس را تعطیل و کل صنعت را به دو شرکت شبه خصوصی واگذار کنند که با این کار، وقتی این دو شرکت بعد از مدتی بنا به هر دلیلی، فعالیت خود را ادامه ندهند، در حقیقت صنعت روی کشور چون در انحصار است، از بین خواهد رفت. ضمن اینکه تهدید تحریم برای این صنعت، پررنگ‌تر خواهد شد.
در تامین نیاز تولیدکننده، همیشه کوتاهی شده است
مدیرعامل شرکت امین صنعت پویا یادآور شد: تعدادی از شرکت‌های منتخب توسط شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران انتخاب شده است که خاک معدنی انگوران را فراوری کنند. این شرکت‌ها در ظاهر خاک معدن انگوران را عرضه می‌کنند اما در واقعیت، خاک‌های مخلوط با خاک معادن دیگر را تحویل می‌دهند! باید فعالیت این شرکت‌های منتخب بررسی شود که چرا واحدهای کوچک‌مقیاس روزبه‌روز فقیرتر شدند و این شرکت‌ها و تمام واحدهای وابسته، هر روز از شرایط بهتری برخوردار می‌شوند؟ باید خاک را با عیار ۱۷ درصد به تولیدکننده عرضه کنند اما متاسفانه عیار خاک عرضه شده، ۱۵ درصد است.
وی گفت: علاوه‌براین، چون این شرکت‌ها باهم اتحاد دارند، تصمیم گرفته‌اند تا خاک با عیاری بالاتر از ۱۵ درصد به تولیدکنندگان کوچک داده نشود. به این ترتیب ضربه سهمگینی به واحدهای تولید روی که خوراک مورد نیاز را از این طریق تامین می‌کنند، وارد شده است.
خلوص بالای شمش روی امین صنعت پویا
این تولیدکننده شمش روی در پاسخ به این سوال که برای افزایش خلوص شمش تاکنون چه اقداماتی انجام داده‌اید، تصریح کرد: شمش روی تولید شده در این شرکت، از خلوص ۹۹٫۹۹ درصد برخوردار است و میزان سرب آن به زیر ۴۰ یا ۵۰ ppm می‌رسد. کیفیت و میزان خلوص شمش روی، ۷۰ تا ۸۰ درصد به خلوص خاک معدنی و سپس به پارامترهای تولیدی و کنترل کیفی وابسته است که اگر این موارد به درستی انجام شوند، توانایی تولید شمش روی با درجه خلوص بالا وجود خواهد داشت.
وی مطرح کرد: شمش تولیدی این شرکت در بورس کالا با یک مشکل بزرگ مواجه است که آن هم، برابری قیمت آن با قیمت شمش روی ۹۹٫۹۵ درصد است و به همین دلیل رغبتی برای فروش در بازار داخلی نداریم و صادرات را ترجیح می‌دهیم.
با وجود موانع گوناگون، در صادرات فعال هستیم
عبداللهی در خصوص صادرات محصول خود توضیح داد: به کشورهایی نظیر ترکیه، کره جنوبی، چین و پاکستان شمش روی صادر می‌کنیم و طی مذاکراتی که انجام شده است، در صدد هستیم تا بتوانیم به کشور تانزانیا نیز صادرات داشته باشیم. مشکلاتی که در حوزه صادرات با آن روبه‌ور هستیم به دو سازمان گمرک و بانک مرکزی برمی‌گردد که به خاطر قوانین سخت‌گیرانه در امر صادرات مانع‌تراشی می‌کنند. همچنین در آن سوی مرزها می‌توان به تحریم‌ها اشاره کرد که به واسطه کارگزاران مربوطه، این مشکل رفع شده و صادرات به خوبی در حال انجام است. حل همه چالش‌ها و مشکلات صادراتی، به شدت انرژی‌بر است و حتی با نماینده مجلس و وزارت صمت نیز، نامه‌نگاری‌های فراوانی داشته‌ایم اما در نهایت فارغ از حمایت مسئولان، به مسیر ادامه داده‌ایم.
به سندیکاها و انجمن‌ها میدان داده شود
مدیرعامل شرکت امین صنعت پویا در پایان خاطرنشان کرد: کل صنایع فلزی و معدنی در ایران به عهده یک سازمان گذاشته شده است که چنین چیزی در همه جای دنیا نشدنی است. یک سازمان یا وزیر نمی‌تواند برای کل صنایع فلزات آهنی و غیر آهنی تصمیم‌گیری کند. باید تصمیم‌گیری‌ها به سندیکاها و انجمن‌ها واگذار شود تا بتوانند وضعیت موجود را اصلاح کنند.
