بابک اسماعیلی احمدآبادی در گفتوگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین»، اظهار داشت: کارخانهای که چند وقت پیش با اشتغال‌زایی حدود ۲۰۶ نفر در کرمان افتتاح شد، در اصل یک کارخانه کوچک است. در کنار این پایلوت، یک کارخانه بزرگ و صنعتی دیگری وجود دارد که در آنجا کنسانتره سرب و روی را با ظرفیت بیشتری تولید می‌کنیم.
وی افزود: یکی از برنامه‌های مهم ما افزایش ظرفیت تولید کارخانه تولید کنسانتره سرب و روی طی سال جاری است. اهداف مجموعه زمانی به طور کامل محقق خواهد شد که بتوانیم به مرور و به دور از شتاب‌زدگی، تک تک برنامه‌های تولیدی مدنظر را اجرایی کنیم. متاسفانه طی سه ماه اخیر متوجه شدیم که کنسانتره سرب مجموعه به رقم قابل انتظار یا رقمی که صرفه اقتصادی داشته باشد، به فروش نمی‌رسد. صنایع پایین‌دستی زنجیره به طور دائم در صدد پایین نگه داشتن قیمت کنسانتره سرب هستند تا از این طریق بتوانند سود لازم را برای مجموعه خود کسب نمایند. اگر به همان میزان که دست‌اندرکاران پایین‌دست زنجیره در پی کسب سود کلان و البته غیرواقعی باشند، متضرر اصلی بدون تردید تولیدکننده بالادستزنجیره خواهد بود که عملا با چنین فرمول داد و ستد، برای فروش محصول ناچار است قیمت محصول معدنی را کاهش دهد.
فرآوری خاک معدنی با عیار ۲ درصد
مدیرعامل مجتمع معدنی و فرآوری روی خان‌خاتون گفت: در حال حاضر، ظرفیت تولید کنسانتره سرب و روی هر کدام به طور جداگانه در حدود چهار تن به صورت روزانه است. علی‌رغم اینکه میزان تولید تا پایان سال افزایش چشمگیری خواهد داشت اما باید در نظر گرفت که تولید هشت تنی کنسانتره سرب و روی به عیار سنگ اولیه استخراج شده از معدن برمی‌گردد. تولید نهایی کنسانتره سرب و روی از خاک معدنی با عیار ۲ درصد به دست می‌آید که طی فرآیندی که بر خاک معدنی صورت می‌گیرد، عیار خاک ۲ درصد به عیار ۶۰ درصد افزایش می‌یابد. سرمایه‌گذاری برای افزایش عیار خاک ۲ درصد به ۶۰ درصد، به ندرت توسط واحدهای معدنی صورت می‌گیرد؛ چراکه عیار ۲ درصدی چیزی شبیه باطله معدنی است و فرآوری آن هزینه و انرژی زیادی را می‌طلبد.
اسماعیلی احمدآبادی یادآور شد: راندمان فرآیند پرعیارسازی و تبدیل خاک پرعیار به کنسانتره سرب و روی، رقمی در حدود ۷۰ درصد است که عمده عملیات آن بر خاک اکسیدی صورت می‌پذیرد. علاوه‌براین باید توجه داشت که خاک‌های اکسیدی قابلیت فلوتاسیون ندارند. در واقع متخصصین ما تحت شرایط کاملا خاص و کارشناسی شده، خاک اکسیدی ۲ درصد مورد نظر را به خاک سولفیدی تبدیل می‌کنند. سیاست ما در این زمینه بر تبدیل شدن خاک اکسیدی به خاک سولفیدی است؛ چراکه فرآیند فلوتاسیون یک روش مقرون‌به‌صرفه در پروسه تولید مجموعه محسوب می‌شود. در این روش رسیدن به راندمان ۵۰ درصد، زمینه فعالیت تولید را به لحاظ اقتصادی مقرون‌به‌صرفه می‌کند؛ در حالی که میزان راندمان ما با ۲۰ درصد بیشتر از میانگین قابل قبول بین‌المللی، به ۷۰ درصد می‌رسد.
احداث کارخانه کنسانتره در محدوده معدن
مدیرعامل مجتمع معدنی و فرآوری روی خان خاتون بیان کرد: مواد اولیه مورد استفاده برای تولید کنسانتره سرب و روی، متشکل از خاک و باطله‌های معدنی معدن خان خاتون است. بنابراین هیچ‌گونه صرفه اقتصادی برای حمل‌ونقل آن به محل یک کارخانه فرآوری با مسافت زیاد (خارج از محدوده معدن) وجود ندارد. سیاست ما برای اقتصادی کردن این فرآیند، احداث کارخانه در محدوده معدن بود که در حال حاضر کارخانه فرآوری کنسانتره سرب و روی در کنار معدن متعلق به مجموعه قرار گرفته است.
تولید شمش سرب ۹۷ درصد
مدیرعامل مجتمع معدنی و فرآوری روی خان خاتون گفت: یکی از مصائب ما در زمینه فروش کنسانتره سرب و روی، اعمال نظر مصرف‌کنندگان کنسانتره در راستای سود بیشتر از این فرآِیند است. تصمیم گرفتیم برای جلوگیری از فشار قیمتی خریدار پایین‌دستی و در راستای تکمیل زنجیره تولید مجموعه، با همت کارکنان و متخصصین زحمت‌کش، شمش سرب ۹۷ درصد را به سبد محصولات مجموعه اضافه کنیم.
اسماعیلی احمدآبادی یادآور شد: به دلیل وجود مشکلات متعدد برای دریافت مجوز مورد نیاز تولید شمش سرب ۹۷ درصد، کارخانه مورد نظر را در مکانی بین استان‌های قم و مرکزی راه‌اندازی کردیم. پس از خریداری یک کارخانه قدیمی و بلااستفاده در آن محل فرآیند بازسازی محل مورد نظر را برای تولید شمش سرب ۹۷ درصد آغاز کردیم. سپس تعدادی کوره‌های خاصی که با نام کِتِل شناخته می‌شوند را نیز به محل کارخانه انتقال دادیم.
وی گفت: کوره‌های کِتِل در اصل کوره‌های پیچیده‌ای نیستند و غالبا همانند یک دیگ ساده که مستقیم به آن‌ها حرارت داده می‌شود، در تولید شمش سرب مورد استفاده قرار می‌گیرند. در حال حاضر در صدد ساخت این دیگ‌های ساده هستیم؛ با این تفاوت که برخی نقشه‌های تولید شمش سرب به روش سنتی را تغییر داده‌ایم.
مدیرعامل مجتمع معدنی و فرآوری روی خان‌خاتون اشاره کرد: چهار کوره کِتِل کارخانه را در محلی قرار دادیم تا بتوانیم از طریق آن سرب و سایر مواد همراه و اضافی موجود در آن را جدا نماییم. یکی از مزیت‌های تولید شمش سرب، نرخ فروش آن در بازار است که برعکس فرآیند داد و ستد کنسانتره سرب که کاملا به سلیقه مشتری است، بر اساس نرخ جهانی قیمت (LME) تعیین می‌شود.
اسماعیلی احمدآبادی گفت: در حال حاضر، فروش شمش سرب توسط مجموعه ما صورت نمی‌گیرد و به نوعی در حال انجام آزمایش‌های بیشتر برای تست تولید هستیم که عملا متوجه رفتار کنسانتره تولید شده و مورد استفاده در تولید شمش سرب بشویم تا طبق آن سیاست افزایش تولید و فروش را به همان میزان تدوین نماییم. خوشبختانه کنسانتره مورد استفاده رفتار بسیار خوبی از خود نشان داده است؛ به طوری که تا امروز نزدیک به ۱۰۰ تن شمش سرب ۹۷ درصد تولید کرده‌ایم.
وی افزود: به دلیل رعایت مسائل امنیتی و نگهداری امن از شمش سرب تولید شده در کارخانه، به اتفاق متخصصین مجموعه تصمیم گرفتیم که کل شمش سرب تولیدی را در انبارهای محل کارخانه اصلی که در شهر کرمان است، دپو کنیم. با اینکه می‌دانیم حمل‌ونقل و جابه‌جایی شمش سرب از یک محل به محل دیگر اقتصادی نیست ، اما برای جلوگیری از هرگونه رخداد غیرمعمول برای هر کدام از قالب‌های شمش سرب که ارزش هر یک از آن‌ها به ۷۰۰ هزار تومان می‌رسد، تصمیم به جابه‌جایی محصول تولید شده گرفتیم.
کاهش دخالت نیروی انسانی در تولید کنسانتره روی
مدیرعامل مجتمع معدنی و فرآوری روی خان‌خاتون اذعان کرد: تولید کنسانتره روی نیز همچون کنسانتره سرب به میزان روزانه چهار تن صورت می‌پذیرد. ما به طور کامل علم تولید فلز روی را وارد استان کرمان کرده‌ایم؛ همچنین کارخانه روی به عنوان اولین کارخانه احداث شده در این استان محسوب می‌شود که البته علی‌رغم کوچک بودن نسبت به سایر واحدهای مشابه در استان‌های دیگر، تکنولوژی پیشرفته‌تری را در اختیار دارد.
اسماعیلی احمدآبادی اظهار کرد: یکی از مشکلات مهم صنعت روی استفاده از روش‌های سنتی در تولید این فلز مهم است. البته واحدهای مستقلی هستند که علاوه بر داشتن تکنولوژی به‌روز در راستای افزایش میزان بهره‌وری تولید و صرفه‌جویی در مصرف انرژی، گام‌های تحقیقاتی مهمی را برداشته‌اند. متاسفانه سیستم‌های سنتی تولید روی در ایران به طور کامل قائم به فرد است؛ در حالی که سیستم‌های پیشرفته امروزی از سیستم‌های کنترلی بدون استفاده از عملیات فیزیکی نیروی انسانی بهره می‌گیرند.
وی تاکید کرد: فرآیند تولید سرب و روی مجموعه به عنوان واحد تازه تاسیس دارای رتبه‌بندی مناسب از لحاظ ماشین‌آلات و روش‌های تولید، بر مبنای راندمان‌ها است؛ پس برای اینکه بتوانیم تولید مجموعه را به سمت کنترل از راه دور سوق داده و به طور عملی دخالت نیروی انسانی را در فرآیند تولید سرب و روی کاهش دهیم، بر تحقق کامل PLC تمرکز و تاکید ویژه داریم.
تولید آند سربی
مدیرعامل مجتمع معدنی و فرآوری روی خان‌خاتون عنوان کرد: یکی از برنامه‌های کاربردی ما این است که در حال حاضر بر شمش سربی کار می‌کنیم که توان تولید آندهای مربوط به کارخانه‌های داخلی مجموعه و البته سایر واحدهای تولیدی پیرامون و اصطلاحا همسایه را داشته باشد. به دلیل اینکه به همراه فلز سرب مقادیر کمی فلز نقره یافت می‌شود، بنابراین تولید شمش سرب موجب می‌شود ما در زمینه آند به استقلال نسبی برسیم. حتی پیش‌بینی ما این است که می‌توانیم طی پروسه‌ای به عنوان تامین‌کننده آند کارخانه‌های تولیدکننده کاتد روی شناخته شویم.
اقتصادی کردن عناصر موجود در سرب و روی
اسماعیلی احمدآبادی بیان کرد: اولویت مهم ما در زمینه تولید به واحد تحقیقات و توسعه برمی‌گردد. باور ما بر این موضوع استوار است که اگر واحدهای تولیدی سرمایه‌گذاری ویژه‌ای در واحد تحقیقات و توسعه انجام دهند، بدون تردید تولید کشور رشد و جهش مناسبی را تجربه خواهد کرد. برنامه ما در واحد تحقیقات، تمرکز و تاکید بر عناصر همراه است. ما می‌دانیم که عناصر همراه به صورت اولیه دارای بهره اقتصادی مناسبی ندارد اما برنامه تحقیقاتی مجموعه بر جداسازی کامل آن‌ها از سرب و روی است. پس از این مرحله و طی فرآیند فرآوری، تلاش ما بر این است که عناصر همراه فلزات سرب و روی را به چرخه اقتصادی نزدیک کنیم.
وی تاکید کرد: در حال حاضر عناصر همراه گرفته شده صرفه اقتصادی چندانی ندارد ولی برنامه ما جداسازی عناصر همراه در راستای اقتصادی کردن آن است. با این حال این مسئله را باید مدنظر داشت که توان و تکنولوژی مجموعه برای جداسازی عناصر همراه در مسیر حساب شده‌ای گام برمی‌دارد و امیدوار هستیم به زودی بتوانیم به نتایج قابل قبولی در این زمینه دست پیدا کنیم.
ضرورت تعادل میان تخریب و بازسازی زیست‌بوم
مدیرعامل مجتمع معدنی و فرآوری روی خان خاتون عنوان کرد: جزو معدود واحدهایی هستیم که مشاور زیست‌محیطی مقیم در اختیار داریم. فرآیند کار ما طوری تدوین و تنظیم شده است که پیش از ورود سازمان محیط زیست و ابلاغ اخطاریه به واحد تولیدی، مسائل و چالش‌های زیست‌محیطی را با کمک مشاور و در راستای حفظ زیست‌بوم منطقه، به سازمان مذکور گزارش می‌دهیم. اصولا مبنای ما بر این استوار است که گام‌های ما جلوتر از قوانین وضع شده توسط سازمان محیط زیست حرکت کند.
اسماعیلی احمدآبادی تاکید کرد: اگر بپذیریم که سیستم‌های معدنی و صنعتی واحدهای تولیدی، کل منابع طبیعی و محیط زیست پیرامون را تحت تاثیر قرار می‌دهند، بنابراین در راستای حفظ منابع طبیعی، باید تعادلی میان میزان تخریب و میزان بازسازی به وجود آوریم. این عملیات و البته کل فرآِیند پایش محیط زیستی واحد تولیدی تحت نظر دپارتمان محیط زیست مجموعه پیش برده می‌شود تا از این طریق بتوانیم مخاطرات زیست‌محیطی موجود را کاهش دهیم.
احداث کارخانه در آن سوی مرزها
مدیرعامل مجتمع معدنی و فرآوری روی خان‌خاتون مطرح کرد: در حال حاضر هیچ‌گونه برنامه صادراتی مدنظر مجموعه قرار ندارد اما به محض این که کارخانه «دار زین» راه‌اندازی و به تبع آن با افزایش تامین مواد اولیه مورد نیاز، میزان تولید کارخانه شمش روی به ۴۰۰ تن در روز افزایش پیدا کند، برنامه ساخت و احداث یک کارخانه در خارج از کشور را کلید خواهیم زد.
اسماعیلی احمدآبادی ادامه داد: ظرفیت تامین مواد اولیه تولید شمش روی به صورت روزانه، رقمی به میزان ۳۷ تا ۴۰ تن است. حتی با افزایش میزان تولید شمش سرب و روی در مجموعه به هیچ عنوان قصد صادرات محصولات تولیدی مجموعه را نداریم.
وی اظهار کرد: در چشم‌انداز مجموعه نظر بر این است که کارخانهای در زمینه تولید سرب و روی در خارج از مرزهای کشور تاسیس و مورد بهره‌بردای قرار گیرد. به طور مثال فرض کنید می‌خواهیم در خارج از ایران یک کارخانه تولید روی (کود سولفات روی) تاسیس کنیم. اگر سولفات روی را در کارخانهای واقع در ایران تولید کنیم، این امکان وجود دارد که به دلیل تحریم‌های بین‌المللی که علیه کشور وضع شده است، فروش صادراتی محصولات دچار مشکلات و چالش‌های عدیده شود. حال اگر همان کارخانه را خارج از مرزهای جغرافیایی ایران تاسیس کنیم، بدون تردید اوضاع متفاوت خواهد بود.
مدیرعامل مجتمع معدنی و فرآوری روی خان‌خاتون افزود: نکته حائز اهمیت در این فرآیند، مالکیت کارخانه خارج از کشور خواهد بود. مطمئنا مالکیت کارخانه تاسیس شده به صورت حقیقی در اختیار ما خواهد بود اما به طور صوری به نام مدیران غیرایرانی ثبت خواهد شد. با این حال مواد اولیه مورد نیاز واحد معدنی مدنظر را از داخل کشور تامین خواهیم کرد تا در این زمینه مشکل به خصوصی پیش نیاید.
وی در پایان خاطرنشان کرد: ایده تولید و تجارت فرامرزی برای ایجاد پیوند تنگاتنگ بین پرسنل و متخصصین خارجی حوزه سرب و روی مطرح شده است تا از این طریق بتوانیم دانش و فناوری مورد نیاز را دریافت کنیم. این موضوع زمانی اهمیت پیدا می‌کند که بدانیم تولید ما در بخش صنعت و معدن نیز در یک دهکده جهانی زیست و رشد پیدا می‌کند؛ بنابراین مشارکت بین‌المللی برای تولیدات کشور اهمیت ویژه‌ای در راستای ایجاد ارزش‌افزوده دارد.
