مراکش با در اختیار داشتن ۷۱ درصد از ذخایر فسفات جهان، بزرگ‌ترین کشور غنی از ذخایر فسفات بوده و همچنین دارای رتبه دوم تولید فسفات در دنیا است. به علاوه با صادرات ۴۹ درصد از این ماده معدنی طی سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲، رتبه اول را در زمینه صادرات این محصول به خود اختصاص داده است. چین با میانگین سهم ۴۱ درصدی از تولید معدنی فسفات در سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲، بزرگ‌ترین تولید‌کننده فسفات در جهان به شمار می‌آید. همچنین هند به عنوان پرجمعیت‌ترین کشور دنیا، با اختصاص ۳۴ درصد از واردات فسفات به خود جهت استفاده در کودهای شیمیایی فسفاته در بازه زمانی مذکور، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده این ماده معدنی در جهان است.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» و به نقل از روابط عمومی شرکت مشاوره اقتصادی آرمان آتورپات، فسفات ترکیبی غیر آلی و نمک اسید فسفریک است. فسفر عموما به صورت خالص در طبیعت وجود نداشته و تنها به شکل فسفات یافت می‌شود. فسفات (P۲O۵)، یکی از ارزشمندترین مواد معدنی، غیر ارگانیک و بسیار پرکاربرد در صنایع کشاورزی، بهداشتی، غذایی و دارویی است. شکل ظاهری این ترکیب به صورت سنگ و صخره و تیره‌رنگ است. اصلی‌ترین کاربرد سنگ فسفات در تولید اسید فسفریک (دارای بالاترین ارزش تولید و مصرف پس از اسید سولفوریک) جهت تهیه کودهای شیمایی است. فسفات عمدتا به عنوان ماده اولیه جهت تولید کودهای فسفره (پرمصرف‌ترین انواع کود پس از کودهای نیتروژنی) مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کانی آپاتیت (خاک فسفات) به صوت متداول و طبیعی در سنگ‌های رسوبی، دگرگونی و آذرین یا آتشفشانی یافت می‌شود. لازم به ذکر است که کانی‌های آتشفشانی در حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد از تولید خاک فسفات جهان را طی ۱۰ سال گذشته در اختیار داشته‌اند. در صورتی که فرایند دگرگونی بر روی این کانی رخ دهد، این کانی به مرور زمان تبدیل به معدنی غنی از فسفات شده که قابل استخراج و بهره‌برداری است. خاک فسفات در ابتدا به صورت سنگ معدن فسفات استخراج و به فسفات قابل استفاده تبدیل می‌شود. لازم به ذکر است که پردازش سنگ معدن فسفات شامل شویش، شناورسازی و کلسینه شدن است.
همان‌طور که در مطالب فوق ذکر شد، خاک فسفات یا سنگ فسفات حاوی مقادیر قابل‌توجهی فسفر هستند. تقریبا ۹۰ درصد از خاک فسفات تولیدی جهت تهیه مکمل‌های کود و خوراک دام، مواد شیمیایی صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر کودهای فسفاته برای کشاورزی، فسفر حاصل از سنگ فسفات در مکمل‌های خوراک دام، مواد نگهدارنده غذایی، داروسازی، مواد ضدخوردگی، قارچ‌کش‌ها، حشره‌کش‌ها، مواد شوینده، سرامیک‌های تصفیه آب و مصارف متالورژیکی کاربرد دارد.
سهم غالب مراکش از ذخایر فسفات موجود در پوسته زمین
در نمودار یک، ذخایر جهانی سنگ معدنی فسفات در بازه زمانی پنج ساله ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ ارائه شده است. همان‌طور که در این نمودار مشاهده می‌شود، میزان ذخایر جهانی معدنی فسفات در بازه زمانی مورد نظر نوساناتی را تجربه کرده است. در سال ۲۰۲۰ با کاهش ذخایر معدنی چین و آفریقای جنوبی، میزان ذخایر جهانی این ماده معدنی به اندازه ۱.۴ درصد نسبت سال ۲۰۱۹ کاهش یافت. در سال ۲۰۲۱، فسفات معدنی با روند افزایشی روبه‌رو شد و نهایتا تا پایان سال ۲۰۲۲ به ۷۰ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تن رسید.
بر اساس گزارش سازمان زمین‌شناسی آمریکا (USGS) در سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲، مراکش به تنهایی با اختصاص میانگین سهم ۷۱ درصد از ذخایر معدنی فسفات جهان به خود، غنی‌ترین کشور از نظر میزان ذخایر فسفات در دنیا به شمار می‌آید. پس از مراکش، چین با در اختیار داشتن ۴ درصد از ذخایر این ماده معدنی رتبه دوم را در میان بزرگ‌ترین کشورهای دارای ذخایر فسفات به خود اختصاص داده است.
به ترتیب الجزایر، سوریه، برزیل و آفریقای جنوبی، دارای بیشترین میزان ذخایر معدنی فسفات در سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ هستند. همچنین سایر کشورها ۱۵ درصد از ذخایر این ماده معدنی را در بازه زمانی مذکور به‌خود اختصاص داده‌اند. در نمودار ۲، تولید جهانی فسفات طی سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ ارائه شده است.
همان‌طور که در نمودار ۲ مشاهده می‌شود، میزان تولید جهانی فسفات در سال ۲۰۲۰ با کاهش ۷ درصدی نسبت به سال ۲۰۱۹ مواجه شد. این کاهش به دلیل افت حدود ۲۰ میلیون تن فسفات در چین به دنبال همه‌گیری کرونا و ایجاد محدودیت‌های تولید و حمل‌ونقل بوده است. این مقدار در سال ۲۰۲۱ به ۲۲۰ میلیون تن رسید و تا پایان سال ۲۰۲۲، روند تولید ثابتی را در پیش گرفت.
چین با در اختیار داشتن ۴ درصد از ذخایر فسفات معدنی موجود در پوسته زمین، ۴۱ درصد از تولید فسفات معدنی جهان را به خود اختصاص داده است و بزرگ‌ترین تامین‌کننده فسفات در دنیا به شمار می‌آید. همچنین مراکش با دارا بودن رتبه نخست در میان بزرگ‌ترین صاحبان ذخایر فسفات، با اختصاص ۱۷ درصد از تولید فسفات در جهان، رتبه دوم را در میان تولیدکنندگان برتر دارد. پس از چین و مراکش به ترتیب آمریکا، روسیه، اردن، عربستان و برزیل از جمله تولیدکنندگان برتر فسفات هستند. همچنین سایر کشورهای دنیا ۱۷ درصد از تولید فسفات جهانی را به خود اختصاص داده‌اند.
همان‌طور که در بخش قبل ذکر شد، مراکش ۷۱ درصد از ذخایر فسفات معدنی جهان را دارا است. همچنین رتبه دوم در تولید فسفات جهانی را به خود اختصاص داده است و با در اختیار داشتن ۴۹ درصد از صادرات این ماده معدنی، رتبه نخست در زمینه تجارت این ماده معدنی به شمار می‌آید. به‌ترتیب پرو، روسیه و الجزایر از جمله بزرگ‌ترین صادر کنندگان این ماده معدنی طی سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ بوده‌اند.
بزرگ‌ترین خریداران سنگ فسفات در سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ متشکل از هند، آمریکا، برزیل، اندونزی،ترکیه، بلژیک و نیوزلند بوده است. همچنین هند با واردات ۳۴ درصد از سنگ فسفات جهان، بیشترین میزان واردات این ماده را در بازه زمانی فوق به خود اختصاص داده است. هند به عنوان پرجمعیت‌ترین کشور جهان، بیشترین میزان مصرف کودهای فسفاته را دارا بوده و از این رو دارای بیشترین میزان تقاضا برای فسفات جهت تولید کودهای شیمیایی است.
انتهای پیام//
