در سومین روز از «سومین همایش و نمایشگاه چشم‌انداز صنایع غیرآهنی ایران و فناوری‌های وابسته با نگاهی به تولید و بازار» شاهد برگزاری میزگرد تخصصی پایش طرح سرب و روی بودیم که در ادامه به بخشی از سخنان حاضران در این میزگرد پرداخته‌ایم.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین»، در این میزگرد که با محوریت «نیازمندی‌ها و راه‌حل‌های تداوم و افزایش تولید»، «افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های تولید»، «چالش‌ها و فرصت‌های صادرات در سرب و روی»، «لزوم بازنگری در قوانین و مقررات»، «لزوم توسعه سرمایه‌گذاری در صنایع پایین‌دستی»، شکل گرفت، امین صفری مدیرعامل مجتمع معدنی سرب و روی و باریت مهدی آباد، یوسف مرادلو رئیس هیئت مدیره و دبیر انجمن صنایع و معادن سرب و روی ایران، ابراهیم جمیلی رئیس انجمن صنفی کارفرمایی تولیدکنندگان شمش سرب ایران، حمیدرضا معین‌الدینی مدیرعامل شرکت کوشا معدن و محمد عابدی‌نژاد مشاور معاونت طرح و برنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت حضور داشتند.
امین صفری مدیرعامل مجتمع معدنی سرب و روی و باریت مهدی آباد، اظهار داشت: در سال گذشته، ۳۰۰ هزار تن فلز محتوی روی در کشور استخراج کردیم که از این میزان، حدود ۱۹۸ هزار تن را فرآوری کردیم و روی مورد نیاز را از آن به دست آوردیم. از ۴۷۴ هزار تن ظرفیت کل، تنها یک سوم از این میزان، یعنی ۴۰ تا ۴۵ درصد فعال است. در بخش سرب و کنسانتره نیز به همین منوال پیش رفته است.
وی افزود: در بخش صادرات صنعت با مشکل جدی مواجه بوده است. در سال ۱۳۹۶ توانستیم ۱۴۵ هزار تن صادرات شمش روی داشته باشیم که در سال ۱۳۹۷ این عدد به ۹۰ هزار تن کاهش یافت که علت اصلی این کاهش حجم صادرات، بخشنامه‌های نادرست و همچنین اعمال تحریم‌های سنگین بود. سعی کردیم در طرح جامع سرب و روی به دنبال راه‌حل‌هایی باشیم تا مداخلات در این صنعت کمتر شود و روند کار تسهیل پیدا کند.
مدیرعامل مجتمع سرب و روی و باریت مهدی آباد ادامه داد: میزان ذخایر روی در معدن انگوران تا چهار سال آینده به طور کلی به اتمام می‌رسد. از طرفی معدن مهدی آباد آماده بهره‌برداری خواهد بود که دارای پتانسیل قابل توجهی است و با بهره‌برداری از فاز نخست واحد فرآوری روی، ۴۰۰ هزار تن خاک سولفیدی به عنوان خوراک معدنی وارد این کارخانه میشود و در حدود ۱۵۰ هزار تن شمش روی تولید خواهیم کرد. به این ترتیب، بخشی از نیاز به شمش روی را تامین کرده و ۱۰۰ هزار تن نیز کاتد روی تولید کنیم. اما با این حال باز هم این صنعت، چالش کمبود مواد اولیه را نمی‌تواند به طور کامل حل کند.
صفری در انتها دو راهکار پیشنهاد داد که یکی توسعه اکتشاف روی و دیگری واردات مواد اولیه مورد نیاز بود و تاکید کرد: در حال حاضر، حدود ۸۵ هزار تن مواد اولیه به صورت کنسانتره و مواد خام به کشور وارد میشود که این نشان می‌دهد کشوری که با کسری مواد اولیه مواجه است، میزان کمی هم واردات دارد که می‌توان برای تامین آن از کشورهای قزاقستان و ترکیه استفاده کند. همچنین ایمیدرو می‌تواند شرایطی ایجاد کند که شرکت‌ها با ایجاد کنسرسیوم، عملیات اکتشاف انجام دهند و تامین مواد اولیه از معادن داخلی نیز شکل بگیرد.
وی عنوان کرد: طرح جامع سرب و روی باید ساختار و متولی داشته باشد که هر سال نیز رصد شده و نتایج به دست آمده نیز بررسی شود تا مشخص شود چه میزان پیشرفت ایجاد شده است.
نیازمند تغییر نگاه در وزارت صمت هستیم
یوسف مرادلو، رئیس هیئت مدیره و دبیر انجمن صنایع و معادن سرب و روی ایران بیان کرد: بهترین، سریع‌ترین و ممکن‌ترین راه دور زدن تحریم‌ها، واردات موقت کالا است و در حال حاضر به علت برنامه‌ریزی نادرست از سمت مسئولین و ناهماهنگی بانک‌ها و دستورالعمل‌های وزارت صمت، این امر به مشکل جدی برخورده است. تصمیماتی که در وزارتخانه اتخاذ میشود، قابلیت اجرایی ندارد و نباید پشت درهای بسته تصمیم‌گیری کرد و به همین تصمیمات نادرست اکتفا شود. وزارتخانه باید با مشورت با رئیس انجمن راهکار منطقی ارائه دهد.
وی افزود: تنها ۱۰ تا ۱۲ درصد روی مورد نیاز تولیدکنندگان از معدن انگوران، تامین میشود. برای تامین نیاز به مواد اولیه، باید مشکل ورود موقت کالا و صادرات به صورت جدی پیگیری و حل شود. نگاه وزارتخانه درباره صنعت، معدن و صنایع معدنی باید تغییر کند تا بتوانیم شرایط را بهبود دهیم. در شرایطی کهموقعیت رقابت با شرکت‌های خارجی و دانش‌ورزی محیا است، دولت نباید مانع‌تراشی کند و اجازه دهد ارزآوری داشته باشیم.
ایجاد مشوق‌های اکتشافی
ابراهیم جمیلی، رئیس انجمن صنفی کارفرمایی تولیدکنندگان شمش سرب ایران، در این میزگرد مطرح کرد: پیشنهاد میشود برای اکتشاف معادن داخلی، مشوق‌هایی در نظر گرفته شود تا از این طریق بتوانیم میزان ذخایر معدنی کشور را افزایش دهیم و بتوانیم ارزبری را به شکل چشمگیری کاهش دهیم.
وی گفت: در حال حاضر، با توجه به شرایط موجود، تولید صورت نمی‌گیرد اما با استفاده از ماشین‌آلات و تکنولوژی روز، می‌توانیم ۵۰ تا ۷۰ درصد ظرفیت تولید را افزایش دهیم چراکه پتانسیل انجام این کار در کشور یافت شده است. خاک‌های کم‌عیار را نیز با استفاده از همین تکنولوژی‌های در دسترس، می‌توان به کنسانتره تبدیل کرد؛ اگر تولیدکننده‌ای موفق به انجام این کار شد، باید از سیاست‌های تشویقی دولت بهره‌مند شود. می‌توان این پیشنهاد را داد که شرکت‌هایی که دارای واحد فرآوری هستند، برای گرفتن معدن بتوانند تسهیلات ویژه دریافت کنند تا از ظرفیت تولید ۴۸۰ هــزار تنی در حــوزه روی و ۴۲۰ هـــزار تنی سرب، بتوانیم بیش از پیش بهره ببریم.
رئیــــس انجمــــن صنفــــی کارفرمــــایی تولیدکنندگان شمش سرب ایران یادآور شد: از مشکلات اصلی که با آن مواجه هستیم، عدم همکاری بین واحدهای تولیدی بوده که باعث ایجاد یک رقابت منفی شده است. به عنوان مثال، میلیون‌ها دلار در ترکیه برای معادن ناشناس سرمایه‌گذاری شده است که به جای این حرکت اشتباه و ایجاد رقابت منفی، تولیدکنندگان باید یک همدلی مثبت ایجاد کنند و با تلاش بتواند با تمام ظرفیت تولید خود، فعالیت کنند.
جمیلی همچنین اضافه کرد: در موارد مختلف، شاهد هستیم در پروژه‌های مختلف، تحقیقات موازی در حال انجام است که این باعث از دست رفتن زمان و ایجاد هزینه‌های گزافی میشود که به نظر می‌رسد بهتر است افرادی که تحقیقات را انجام می‌دهند در یک مجموعه واحد در کنار هم ادامه فعالیت داده تا به این ترتیب شاهد افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه تولید در کشور باشیم.
وی در خصوص تحریم‌ها، عنوان کرد: تحریم‌ها باعث شده تا میزان هزینه‌های صادراتی به شدت افزایش پیدا کند. به همین جهت، نیاز داریم در بازارهای صادراتی مثل ترکیه، چین و امارات، همکاری مثبتی میان شرکت‌ها شکل بگیرد تا از این هدر رفت هزینه‌های گزاف جلوگیری کنیم.
ذی‌نفعان در تصمیم‌گیری‌های کلان دخیل باشند
حمیدرضا معین‌الدینی، مدیرعامل کوشا معدن اظهار داشت: یکی از بخش‌های مهم طرح برنامه‌ریزی شده براس سرب و روی این است که به صورت پویا ظرفیت‌سازی‌های جدید معادن اکتشاف شده را مشخص کنیم. طبق این طرح، واردات و صادرات مشخص میشود تا مرجعی برای مجامع بین‌المللی باشد.
وی افزود: کوچک‌مقیاس بودن معادن، یکی از واقعیت‌های صنعت سرب و روی است که باید همواره آن را در نظر داشت. به همین جهت اگر اکتشافات جدیدی در این حوزه صورت نگیرد، حتما در چند سال آینده، ذخایر سرب و روی به صفر می‌رسد.
مدیرعامل کوشا معدن گفت: در حوزه بحث‌های استراتژیک و سیاست‌گذاری، گفتنی است اگر ذی‌نفعان در تصمیم‌گیری که از سوی وزراتخانه صورت می‌گیرد، دخیل نباشند، تصمیماتی اتخاذ خواهد شد که عمر یک شبه دارد و جز افزودن مشکل، اثر دیگری نخواهد داشت. اگر همه همراه باشند و تمام ذی‌نفعان در قالب کارگروه‌های تخصصی باهم فعالیت کنند و بتوان اجرای طرح جامع سرب و روی را به طور قطع تضمین کرد، شرایطی به وجود خواهد آمد که وضعیت تولید هر سال برای ذی‌نفعان بیش از پیش بهتر خواهد شد.
ایجاد بستری امن برای سرمایه‌گذاری معدنی
محمد عابدی‌نژاد اظهار داشت: در طرح جامع سرب و روی که ارائه شده است، علاوه بر جمع‌آوری داده‌ها، باید یک پلنت اجرایی منطقی، علمی و اجرایی ایجاد شود تا در یک بازه زمانی کوتاه، نتیجه دهد. یعنی فقط این نباشد که طرحی ارائه شود و بعد از خوانش، آن را به کتابخانه منتقل کنیم و هیچ استفاده و اثرگذاری مناسبی در حل معضلات و چالش‌های این صنعت، صورت نگیرد.
وی افزود: باید به این جایگاه برسیم که سرمایه‌گذار، دغدغه بستر مناسب برای سرمایه خود در معادن را نداشته باشد و این اطمینان حاصل شود که طرح معدنی بازده و نتیجه دلخواه را در بر خواهد داشت و به عبارتی سرمایه از بین نخواهد رفت. گفتنی است که سرمایه‌گذاری در معادن یک اقتصاد پایدار است. کشور ایران، معدن‌خیز بوده که این یک فرصت است تا بتوانیم از این فرصت برای رشد اکتشاف در این معادن استفاده کنیم.
مشاور معاونت طرح و برنامه وزارت صمت اضافه کرد: زمانی که اکتشاف به صورت کامل به سرانجام نرسیده است، نباید برنامه‌ها را بر اساس یک ذخیره بزرگ به نام معدن مهدی آباد، اجرایی کنیم؛ برای مثال، معدن روی مهدی آباد در حال حاضر راه‌اندازی شده است که نمی‌دانیم شاید معادن مهدی آباد دیگری نیز وجود داشته باشند و ما از آن‌ها بی‌خبر باشیم. چون دانش کافی را نداریم نباید به حداقل‌ها بسنده کنیم. اگر دانش کافی را به دست آوریم، در فرصت کوتاه قادر خواهیم بود از تمام پتانسیل‌های موجود استفاده کافی را ببریم.
عابدی‌نژاد در انتها یادآور شد: اگر بخواهیم به شرایط فعلی، به دید ارتقا نگاه کنیم، باید در حوزه اکتشاف و کاهش تصدی‌گری دولت اصلاح ساختار جدی انجام شود. ایمیدرو با توجه به توانایی که دارد، می‌تواند در بخش معادن سرمایه‌گذاری‌های لازم را انجام دهد.
