در تولید باتریهای لیتیوم‌یونی از عنصر کبالت به عنوان کاتد استفاده می‌شود و عمده کبالت تولید شده در این صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرد. باتریهای لیتیوم‌یونی، باتریهای قابل شارژ هستند که در مقایسه با محصولات مشابه راندمان انرژی بالاتر و طول عمر بیشتری دارند. در سال‌های اخیر با افزایش تولید خودروهای الکتریکی، تقاضا برای باتریهای لیتیوم‌یونی افزایش پیدا کرده است. در سال ۲۰۲۲، جمهوری دموکراتیک کنگو حدود ۷۰ درصد کبالت جهان را تولید کرد که یک عنصر کلیدی در باتریهای قابل شارژ استفاده شده در خودروهای الکتریکی و تلفن‌های همراه است. این کشور بیش ار ۵۰ درصد ذخایر معدنی فلز کبالت را در جهان در اختیار دارد.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین» و به نقل از روابط عمومی شرکت مشاوره اقتصادی آرمان آتورپات، عمده کبالت تولید شده در جهان به طور خاص از کانی کبالتیت به دست می‌آید و این کانی معمولا یک محصول جانبی از استخراج مس و نیکل است. کمربند مس در جمهوری دموکراتیک کنگو و زامبیا، بیشترین تولید جهانی کبالت را دارد. سازمان زمین‌شناسی ایالت متحده امریکا، ذخایر جهانی کبالت را هفت میلیون و ۱۰۰ هزار تن تخمین زده است.
کاربرد اصلی کبالت در تولید باتریهای لیتیوم‌یونی و ساخت آلیاژهای مقاوم در برابر سایش و مقاومت بالا است. بیشتر خودروهای الکتریکی توسط باتریهای لیتیوم‌یونی تغذیه می‌شوند. نوعی باتری که زمانی شارژ می‌شود که یون‌های لیتیوم از یک الکترود با بار مثبت به نام کاتد به یک الکترود منفی به نام آند جریان یابند. در اکثر باتریهای لیتیوم‌یونی، کاتد حاوی کبالت است؛ فلزی که پایداری و چگالی انرژی بالایی را ارائه می‌دهد.
کبالت یک فلز کمیاب است؛ از این رو قیمت آن می‌تواند به شدت در نوسان باشد و بسیاری از ذخایر کبالت جهان در کشورهای بی‌ثبات سیاسی قرار دارند. استخراج کبالت در شرایط کاری، خطرناک و عمدتا به صورت دستی انجام می‌شود و زباله های سمی تولید می‌کند که آلودگی‌های زیست‌محیطی به همراه دارد. با توجه به کاربرد این ماده، تقاضا برای کبالت با رشد همراه بوده است و با افزایش تقاضا تولید این محصول نیز با رشد همراه خواهد بود.
صادرات کبالت جمهوری دموکراتیک کنگو
کشور کنگو، بزرگ‌ترین تولیدکننده کبالت معدنی در جهان است. در سال ۲۰۲۲، حجم تولیدات کبالت این کشور در مجموع ۱۴۴ هزار تن تخمین زده شد که اوج تولید در دوره مذکور است. جمهوری دموکراتیک کنگو به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده کبالت معدنی جهان، بیش از ۷۰ درصد از تولید جهانی کبالت معدنی در سال ۲۰۲۲ را به خود اختصاص داده است.
برسی‌های انجام شده نشان داد که تا قبل از سال ۲۰۱۵، صادرات کبالت کشور کنگو به صورت یک محصول مستقل ثبت نشده است. با توجه به این نکته که کبالت به صورت یک فلز همراه سایر مواد معدنی استخراج می‌شود، می‌توان گفت که تا قبل از سال ۲۰۱۵ صادرات این محصول از کشور جمهوری کنگو به صورت فلز همراه با سایر محصولات معدنی بوده است و از این سال به بعد صادرات کبالت به صورت فرآوری شده و جداگانه انجام شده است. در نمودار یک، ارزش صادرات کبالت کشور جمهوری کنگو بر اساس قیمت کبالت در سال ۲۰۲۰ ثابت در نظر گرفته شده است. بررسی‌های انجام شده در آتورپات نشان می‌دهد که عمده صادرات کبالت کشور کنگو در این دوره به صورت اکسید کبالت بوده است.
در سال ۲۰۱۸، صادرات اکسید کبالت نسبت به سال قبل از آن ۹۰ درصد رشد داشت. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۸، قیمت فلز کبالت با رشد ۱۲ درصدی همراه بود و به ۶۴ هزار و ۶۹۰ دلار به ازای هر تن رسید. بنابراین یکی از عوامل تاثیر‌گذار در افزایش صادرات این محصول در سال ۲۰۱۸، می‌تواند افزایش قیمت در این سال باشد که موجب افزایش حاشیه سود این محصول شده است. به دنبال افزایش حاشیه سود فلز کبالت، تمایل به تولید و صادرات این محصول در سال ۲۰۱۸ با رشد همراه بود. در سال ۲۰۱۹، قیمت جهانی کبالت کاهش ۵۰ درصدی را نشان داد که این کاهش در روند صادرات این محصول نیز تاثیر گذاشت و حجم صادرات در سال ۲۰۱۹ حدود ۲۴ درصد افت پیدا کرد. صادرات کبالت کشور کنگو در سال ۲۰۲۰ کاهش زیادی داشت که این کاهش صادرات می‌تواند ناشی از پاندمی کرونا در این سال باشد. از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲، صادرات با رشد همراه بود؛ به طوری که در سال ۲۰۲۲، ارزش ثابت کبالت صادر شده از کشور کنگو به بیش از چهار میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار افزایش پیدا کرد که نسبت به سال قبل از آن ۲۱ درصد رشد داشت.
مقاصد صادراتی اکسید کبالت کنگو
افزایش تولید کبالت طی این دوره با راه‌اندازی معادن و کارخانه‌های جدید در کشور جمهوری کنگو همراه بوده است. کشور کنگو به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده کبالت جهان، در سال ۲۰۲۲ بیش از ۷۰ درصد کبالت معدنی جهان را تولید کرده است و عمده این کبالت تولید شده را به صورت اکسید کبالت صادر کرد. کشور چین، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده کبالت جهان است. بیش از ۸۰ درصد کبالت مصرف شده در چین برای تولید باتریهای قابل شارژ مورد استفاده قرار می‌گیرد. عمده کبالت تولید شده در جمهوری کنگو به چین صادر می‌شود و یا توسط شرکت‌های چینی در داخل کشور کنگو فرآوری شده و سپس صادر می‌شود.
از سال ۲۰۱۵، صادرات فلز کبالت جمهوری کنگو به صورت جداگانه از سایر محصولات معدنی انجام شده است و بزرگ‌ترین مقاصد صادراتی این محصول در این دوره، کشورهای چین و آفریقای جنوبی بودند که سهم چین در این بازار طی این دوره با رشد همراه بود. ارزش صادرات اکسید کبالت به کشور چین طی سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۲ با رشد همراه بود و در سال ۲۰۲۲، به حدود یک میلیارد و ۵۸۵ میلیون دلار رسید.
همان‌طور که در نمودار ۲ مشاهده می‌شود، ارزش صادرات اکسید و هیدروکسید کبالت به کشور آفریقای جنوبی در سال ۲۰۱۸ با ۹۰ درصد رشد نسبت به سال قبل از آن، به حدود چهار میلیارد و ۲۲۰ میلیون دلار رسیده بود. آفریقای جنوبی یک قطب تجاری بزرگ برای صادرات به نقاط مختلف جهان است و از تولیدکننده‌های بزرگ صنایع الکترونیکی محسوب نمی‌شود. از این رو یکی از عوامل افزایش صاردات کبالت به آفریقای جنوبی را افزایش تجارت این محصول در این کشور می‌‌دانیم.
در سال‌های اخیر، تقاضای فلز کبالت برای تولید باتریهای لیتیوم‌یونی به ویژه در خودروهای الکتریکی با رشد همراه بوده است. کشورهای آسیای شرقی از جمله چین، کره‌جنوبی، ژاپن و تایوان بزرگ‌ترین تولید‌کنندگان باتریهای لیتیوم‌یونی هستند. افزایش تقاضا برای فلز کبالت، منجر به افزایش ارزش این محصول طی این سال‌ها شده است و این امر تاثیر مستقیم در افزایش تولید و صادرات کبالت توسط کشورهای مهم تولیدکننده خواهد داشت. شرکت‌های چینی برای سرمایه‌گذاری بیش از هفت میلیار دلار جهت افزایش تولید کبالت در کشور جمهوری کنگو به توافق رسیده‌اند که این امر در افزایش تولید کبالت طی سال‌های آتی موثر خواهد بود.
