مدیرعامل صنایع ماهان آشتیان گفت: به صورت سالانه نزدیک به ۱۰ هزار تن باتری فرسوده در ایران جمع‌آوری می‌شود که متاسفانه مقادیر نامعلومی از این میزان باتری فرسوده، به دست واحدهای غیر مجاز تولید شمش سرب می‌رسد؛ باید توجه کرد که وجود این واحدها هم باعث کمبود مواد اولیه برای واحدهای مجاز تولید شمش سرب خواهد شد و هم به صورت بالفعل خطری جدی برای محیط زیست محسوب می‌شود.
اسماعیل قراچورلوی زاغه در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین»، اظهار داشت: در سال ۱۳۸۲ به طور رسمی کارخانه تولید شمش سرب را در استــان مرکزی افتتـــاح کردیــم؛ در ابتـــدا به دلیــل پــاره‌ای مشکلات نتوانستیم در شهرک صنعتی واقع در آشتیان اراک مستقر شویم و به مرور و پس از طی ۹ ســـال و در ســال ۱۳۹۱ در این شهــرک صنعتی مستقر و تولیدات مجموعه را در این محل جدید آغاز کردیم.
وی افزود: ارتقای سطح تکنولوژی و افزایش بهره‌وری از ماشین‌آلات به روز دنیا در این واحد صنعتی، از مولفه‌های مهمی است که ما در مجموعه بر آن تاکید داریم. از طرفی نزدیک به هشت سال است که در راستای همین هدف، کل فرآیند تولید شمش سرب را مکانیزه کرده‌ایم تا از این طریق بتوانیم میزان بهره‌وری تولید را با در نظر گرفتن وضعیت اقتصادی در داخل کشور، افزایش دهیم.
یکی از مولفه‌های مهم دیگری که در این زمینه به عنوان اولویت خود قرار داده‌ایم، بحث ایمنی در تولید است که در این زمینه از همان هشت سال پیش تا به امروز، تمامی روندهای ایمنی تولید شامل هماهنگی وضعیت بهداشتی و زیست‌محیطی مجموعه را بر اساس استانداردهای بین‌المللی، به طور مستقیــم زیر نظــر وزارت صنعــت، معـــدن و تجارت انجام می‌دهیم.
اگر مواد اولیه کافی برسد…
مدیرعامـل صنــایع ماهــان آشتیــان گفت: ظرفیــت اسمی ثبــت شده در پروانــه، حــدود ۲۱هزار تن در ســال اســت امــا در حــال حاضر نزدیک به پنج هزار تن شمش سرب تولید میکنیم. وجود برخی مشکلات در زمینه تامین مواد اولیه، تا حدودی مانع رسیدن ما به میزان ظرفیت اسمی تولید شده است؛ با این حال توان و پتانسیل موجود نشان می‌دهد که اگر مواد اولیه کافی به کوره‌های مجموعه برسد، بدون تردید میزان تولید مجموعه، به فراتر از ظرفیت اسمی ثبت شده در پروانه خواهد رسید.
قراچورلــوی زاغــه یادآور شــد: در زمینــه مــواد اولیـــه مشکلات فــراوانی گریبــان مــا را در تولیـــد گرفتـــه اســـت؛ ازجملــه می‌تـوان به کمبــود باتــری فرســوده در بازار داخلــی بـــه عنوان مهم‌ترین مشکل این صنعت اشاره کـــرد. بنابرایـــن ضـــرورت ادامــه تولیـــد در مجموعــه، مسیـــر تامیــن باتــری فرسوده را بــه سمـت بازارهای بین‌المللی سوق خواهد داد.
وی افزود: در حال حاضر نزدیک به سه سال است که مواد اولیه مورد نیاز شرکت را از طریق کشورهای همسایه تامین میکنیم که البته در این زمینه مشکلات ارزی ناشی از تحریم‌های بین‌المللی، روند واردات را دشوار کرده است اما به طور گویا باید اشاره کرد که سالانه حدود هشت تا ۹ هزار تن باتری فرسوده وارد کشور میکنیم.
تفاوت باتری‌ها
مدیرعامـــل صنـــایع ماهــان آشتیــان عنوان کــرد: یکـی از مهــم‌ترین مولفه‌هــا در زمینــه کیفیت باتری‌های فرسوده، میزان سرب قابل استحصال از باتری وارد شده به کارخانه است که در این رابطه، مولفه‌های کیفی باتری‌های فرســوده داخلی نشـــان می‌دهــد کــه از جنبــه سرب قابــل استحصال، بهتریــن درجه را دارند. بنابراین بررسی شناخت در این زمینه که انواع باتری‌هــای فرســوده متعلــق بــه چــه کشــوری است، در اولویت قرار دارد.
قراچورلوی زاغه افزود: ازجمله کشورهایی کــه در زمینـــه باتـــری فرســوده دارای کیفیــت مطلوبی هستند میتوان به کشورهای اروپایی نظیر روسیه اشاره کرد و از طرف دیگر برخی کشورها شامل عراق، افغانستان و پاکستان به لحاظ درجه‌بندی کیفی باتری‌های بازیافتی، رتبه پاییــن یــا در واقــع ضعیف‌ترین باتری‌های فرسوده منطقه را دارند.
وی تصریح کرد: ایران یکی از بهترین کشورها در زمینه باتری‌های فرسوده محسوب می‌شود؛ چراکه هم از لحاظ عیار سرب و هم میزان سرب استحصالی از باتری، کیفیت بالاتری نسبت به منطقه و گاهی جهان دارد. با این حال، مهم‌ترین و بزرگ‌ترین مشکل کشور در این زمینه، ظرفیت پایین تامین مواد اولیه در این زمینه است؛ به طوری کــه سالانـــه حــدود ۱۰ هـــزار تــن باتری بازیافتی در ایران جمع‌آوری می‌شود که این میزان در مقایسه با ظرفیت واحدهای تولید شمش سرب قابل استحصال از باتری بازیافتی، بسیار کم و در مواردی ناچیز است.
خطر واحدهای غیرمجاز
مدیرعامــل صنایـــع ماهــان آشتیـان اظهــار داشت: متاسفانه بخش بزرگی از ۱۰ هزار تن باتری بازیافتی در ایران، به شکل نامعلومی سر از واحدهای غیرمجاز درمی‌آورند؛ واحدهایی که نه تنها نظارتی بر فرآیند تولید آن‌ها نمی‌شود بلکــه در مـواردی نیز آن‌قــدر مخفیانــه عمل می‌کنند که برای دستگاه‌های نظارتی غیر قابل تشخیــص هستنــد. عمده خطــر این واحدها، آلایندگی بالای ۀن‌ها برای محیط زیست است. این واحدها برای دور ماندن از چشم ناظران محیط زیست، کارخانه سیار خود را در کنار کوه تاسیس می‌کنند که عملا ناپیدا و به نوعی غیرقابل رصد باشند.
قراچورلوی زاغه ادامه داد: یکی از مخاطرات تاسیس واحد صنعتی در کنار کوه، آلودگی صنعتی مناظر زیست‌بوم است به طوری که علاوه بر تخریب چهره کوه، آب و خاک کنار گذر کوه را دچار آلودگی می‌کنند. بنابراین واحدهای غیرمجاز به شکل ترسناکی بر تخریب چهره طبیعت همت می‌ورزند و در اینجا وظیفه ناظران است که برای جلوگیری از فعالیت غیرمجاز آن‌ها، هر چه زودترجلوی فعالیت مخرب آن‌ها را بگیرند.
وی اشـــاره کـــرد: تمــام واردات باتـــری از کشورهای خارجی به صورت موقت و با سپردن ضمانت‌نامه در گمرک جمهوری اسلامی ایران امکان‌پذیـــر اســــت. درواقـــع ذیـــل ایــن فرآینــد، هیچ‌گونه ارزی به ما تخصیص داده نمی‌شود تا آنجــا که مجوز واردات به شرط صادرات شمش سرب صادر می‌شود.
ارزش‌افزوده شمش سرب
مدیرعامل صنایع ماهان آشتیان عنوان کرد: فرآیند صادرات شمش سرب و واردات باتری فرســوده به طــور ویژه‌ای به هــم گــره خــورده است؛ تا جایی که اجرای این روند در مسیر ایجـــاد ارزش‌افـــزوده، ســـازمانـــدهی شـــده و مجموعه‌های تولیدی صرفا می‌توانند کالایی همچون باتری فرسوده را وارد و سپس سرب موجــود در آن را استحصــال و نهایتـــا آن را به شمش سرب تبدیل کننــد تا از این منظر شمش سـرب با ارزش‌افـــزوده بالاتـــر بـــه خریـــداران بین‌المللی صادر شود؛ اما مشکل اساسی در ایـــن زمینه که به نوعی تناسب‌سازی با شیوه تهاتــر نیـــز محســـوب می‌شـــود، عــدم صرفــه اقتصـــادی بــرای تولیــدکننــده اســت؛ چــراکه تحویل باتری فرسوده در مقابل ارسال شمش سرب به شدت ما تولیدکنندگان را با ضرر و زیان بسیاری همراه می‌کند.
قراچورلوی زاغه عنوان کرد: اصولا قیمت باتری فرسوده بر اساس قیمت شمش سرب تعییـــن می‌شــود؛ بـــه ایـــن معنـــا کـــه قیمـــت باتــری‌هــای فرســوده حـــدود ۵۰ درصـــد قیمت شمش سرب است.
وی تاکید کرد: از عوامل دیگری که روی بازار شمش سرب تاثیر بلاشرطی می‌گذارد نرخ ارز و قیمت سرب در LME است که این دو مولفه از موثرترین مولفه‌ها در نرخ‌گذاری شمش سرب در بازار ایران محسوب می‌شوند. در حال حاضر، به دلیل نوسانات ارزی و قیمت LME، حدود سه تا چهار ماه است که امکان واردات باتری برای مجموعه وجود ندارد؛ به طوری که با زحمت بسیار و برای جلوگیری از توقف خط تولید، مواد اولیه مورد نیاز خود را از منابع محدود داخلی، تامین میکنیم.
سرب قابل استحصال از باتری
مدیــرعامــل صنایع ماهان آشتیان گفت: میزان سرب قابل استحصال بستگی به کشور سازنده باتری دارد ولی باتری‌های فرسوده‌ای که مجموعه برای تولید شمش سرب استفاده می‌کند، به طور میانگین ۵۰ درصد سرب قابل استحصال دارد.
قراچورلوی عنوان کرد: تولید شمش سرب به دو روش انجام می‌شود؛ روش اول استفاده از کوره‌های سنتی است که در گذشته برای تولید این فلز مهم از این روش استفاده می‌کردیم. روش دوم استفاده از کوره‌های گردان جدید است که به طور گسترده‌ای در واحدهای تولیدی پیشرفته نیز کاربرد دارد؛ علاوه‌براین کوره‌های گردان با ظرفیت ۱۰ تن در واحد تولید نصب شده است که روزانه با سه کوره میتوان حدود ۳۰ تن باتری فرسوده را ذوب و سرب موجود در آن را استحصال کرد.
وی ادامـــه داد: جــداســـازی ناخالصــی‌هــا از مـــذاب ســـرب در ایـــن کوره‌هــــای جدیـــد، در مقایسه با نمونه قدیمی، بسیار بهتر قابل انجام است؛ علاوه بر این فیلتراسیون گازهای خروجی نیز به راحتی انجام می‌شود و این مساله به صــورت فصلـــی توســط ناظـــران و کارشناســـان سازمان محیط زیست، مورد بررسی و ارزیابی دقیق قرار می‌گیرد.
مدیرعامل صنایع ماهان آشتیان در پایان خاطرنشان کرد: اگر وضعیت کشور به همین منـوال باقی بمانــد، چشم‌انداز نامعلومی در انتظار تولید داخلی خواهد بود. در نظر بگیرید کــه در مجموعـه ما حدود ۳۰ نفر به صورت مستقیم و ۵۰ نفر به صورت غیرمستقیم شاغل هستند که اگر وضعیت نامعلوم تولید ادامه‌دار باشد، مطمئنا همین وضعیت نامعلوم شامل حال پرسنل شاغل مجموعه نیز خواهد شد.
بنابرایـــن انتظــار می‌رود که دولــت به عنــوان متولی امر تولید، بتواند با مدیریت صحیح شرایط اقتصــادی، اوضــاع را بهبــود دهــد. اگر دولت در این زمینــه برنامه و عملکرد مثبتی نداشته باشد، شکی باقی نخواهد ماند که در آینده‌ای نزدیک با تعطیلی گسترده واحدهای صنعتی در کشور روبه‌رو خواهیم بود.
