اسماعیل قراچورلوی زاغه در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» بیان کرد: رفع تعهد ارزی، معضل مهمی است که تولیدکنندگان شمش سرب طی یک سال اخیر با آن دست و پنجه نرم کرده‌اند. منع واردات باتری فرسوده به عنوان ماده اولیه مورد نیاز این صنعت از یک سو و عدم صادرات شمش تولیدی از سوی دیگر، باعث شده است عملکرد فعالان صنعت سرب مختل شود. مشکلات گمرکی و همچنین مسائل مرتبط با بانک مرکزی، ضربه مخربی به بدنه این صنعت وارد کرده است و تولیدکنندگان شمش سرب نمی‌توانند برآورد مشخصی از میزان سودآوری خود داشته باشند. متاسفانه سازمان امور مالیاتی کشور علی‌رغم عدم رفع تعهد ارزی که در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، اقدام به وضع مالیات‌های هنگفت برای واحدهای تولیدی شمش سرب می‌کند و این مسئله به شدت شرایط تولید را بیش از پیش دشوار ساخته است.
جولان واحدهای غیر مجاز تولیدی شمش سرب
وی در خصوص چالش‌های موجود در تامین باتری فرسوده، عنوان کرد: باتری فرسوده به میزان کافی برای واحدهای تولیدی شمش سرب در داخل وجود ندارد و امکان واردات آن هم فراهم نیست. در حالی که ما پیش از این نسبت به واردات باتری اقدام می‌کردیم اما در حال حاضر به شدت با کمبود آن مواجه هستیم. شرکت‌های تولیدکننده باتری نو، عمده باتری‌های فرسوده در سطح بازار را خریداری و در خود این مجموعه‌ها ذوب می‌کنند و همین امر باعث شده است دست واحدهای تولیدی مجاز از ماده اولیه کوتاه باقی بماند. این در حالی است که واحدهای ذوب و ریخته‌گری غیر مجاز در اطراف شهرهای بزرگ صنعتی وجود دارند که از طریق واسطه‌ها، اندک باتری موجود در سطح بازار را جمع‌آوری می‌کنند. این واحدهای غیر مجاز با استفاده از فیلترهای کوچک، در حالی اقدام به تولید شمش سرب می‌کنند که نه موظف به پرداخت بیمه و مالیات و نه قبوض گاز با افزایش چند برابری قیمت هستند. این در حالی است که ما مبلغ ۴۰ تا ۵۰ میلیون تومان را برای پرداخت منظم ماهیانه هزینه گاز در نظر گرفته‌ایم و همچنین بیمه و مالیات را در زمان مقرر پرداخت می‌کنیم. باید در نظر داشت که میزان باتری موجود در سطح بازار، پاسخگوی نیاز واحدهای تولیدکننده شمش سرب نیست و برای مثال اگر ما ۱۵ تن شمش طی یک روز تولید می‌کنیم، واحدهایی هستند که روزانه ۶۰ تن تولید شمش و به دنبال آن نیاز به باتری دارند.
مدیر کارگاه تولیدی شمش سرب قراچورلوی ادامه داد: مسئولان شاغل در سازمان‌های دولتی نسبت به این معضل آگاهی کامل دارند اما با توجه به برخی روابط میان تولیدکنندگان باتری نو و سازمان‌های ذی‌ربط، متاسفانه شاهد ادامه این شرایط هستیم و گویا قرار نیست ماده اولیه کافی در اختیار واحدهای کوچک تولیدی شمش سرب قرار بگیرد. از سوی دیگر، قیمت گاز کارگاه‌های ریخته‌گری بر پایه ۱۰ درصد قیمت واحدهای فعال در صنعت پتروشیمی محاسبه می‌شود و این در حالی است که پیش از این ۳۰ درصد افزایش پیدا کرده بود و پس از اعتراض و پیگیری‌های فراوان به ۱۰ درصد کاهش پیدا کرد. هزینه گاز مصرفی مجموعه ما در سال ۱۳۹۹، بین هشت تا ۱۰ میلیون تومان بود و در ادامه، این مبلغ به ۲۰ میلیون تومان رسید و در سال جاری، این هزینه به ۴۰ تا ۵۰ میلیون تومان رسیده است و در حالت کلی برای واحدهای کوچک تولیدی مقرون به صرفه نیست. هزینه برق مصرفی نیز در حدود ۵۰ درصد رشد پیدا کرده است که البته تاثیر چندانی نسبت به افزایش گاز بر عملکرد این واحدها ندارد.
قراچورلوی در ارتباط با کاهش نیروی انسانی در واحدهای تولیدی، اذعان کرد: در حالی تمایل و انگیزه نیروی انسانی برای فعالیت در واحدهای تولیدی به شدت افت پیدا کرده است که ما ناچار به کارگیری از اتباع خارجی هستیم. در واقع سختی شرایط کار در واحدهای ریخته‌گری، باعث شده است جوانان و حتی فارغ‌التحصیلان رشته‌های مرتبط نیز تمایلی به فعالیت در این واحدها نداشته باشند و این معضل با پیشنهاد دستمزد بیشتر از میزان مصوب سازمان تامین اجتماعی نیز رفع نشده است. در حالی که اتباع خارجی طبق قانون مصوب جدید، پس از دریافت کارت‌های یک ساله به منظور فعالیت در واحدهای تولیدی، مشکلی برای فعالیت در داخل کشور نخواهند داشت. البته باید توجه داشت که افزایش تورم و همچنین مشکلات معیشتی نیز باعث شده است نیروی انسانی جوان به دنبال مشاغل غیر مولد برای کسب درآمد بیشتر باشد و مشاغل سخت با کمبود نیروی کار به ویژه متخصص مواجه شوند.
به دنبال کاهش آلایندگی تولید سرب هستیم
وی در ادامه به آلایندگی صنعت سرب اشاره کرد و گفت: در واقع سرب، یک صنعت آلاینده است که باید قوانین و مقررات زیست‌محیطی در واحدهای تولیدی شمش سرب در حد توان رعایت شود. برای مثال، تعمیرات و نگهداری دستگاه‌های موجود در داخل مجموعه ما هر ۶ ماه یک بار به صورت منظم انجام می‌شود. همچنین از بک‌فیلترهای مناسب جهت تهویه هوا و کنترل آلودگی ذرات معلق در دود حاصل از تولید سرب استفاده کرده‌ایم و ساختار کوره‌های موجود در خط تولید را تغییر و به روزرسانی تجهیزات مورد استفاده را در دستور کار خود قرار داده‌ایم. تنظیم مشعل‌های موجود را جهت کاهش آلایندگی به صورت منظم انجام داده‌ایم و تمام تلاش خود را به منظور رعایت استانداردهای تولید و مسائل زیست‌محیطی به کار گرفته‌ایم. البته باید در نظر داشت که تمامی مشاغل مرتبط با ریخته‌گری، آلاینده است و مختص به صنعت سرب نیست. بر همین اساس، موعد بازنشستگی در این صنعت مادر ۲۰ سال در نظر گرفته شده است و باید آزمایش‌های منظم خون جهت کنترل میزان سرب و سایر عناصر در خون افراد شاغل در این صنایع به صورت منظم اندازه‌گیری شود تا آسیب به سلامتی جسمی و حتی روحی آن‌ها وارد نشود؛ چراکه سرب، یک فلز سنگین است و می‌تواند باعث مشکلات شدید جسمی شود. با این وجود، از این فلز در تولید لوازم آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود و بر همین اساس ضرورت دارد اقدامات لازم جهت کاهش حداکثری میزان سرب در این لوازم انجام شود.
مدیر کارگاه تولیدی شمش سرب قراچورلوی در پاسخ به سوال خبرنگار «فلزات آنلاین» مبنی بر اینکه جایگاه صنعت سرب ایران در سطح منطقه را چگونه ارزیابی می‌کنید، اظهار کرد: خوشبختانه صنعت سرب ایران، پیشرفت بسیاری خوبی نسبت به سایر کشورها در سطح منطقه داشته است و با افزایش میزان تولید شمش طی سالیان مواجه بوده‌ایم اما از آنجایی که قیمت جهانی سرب در بورس فلزات لندن به شدت افت پیدا کرده و همچنین حدود یک سال است که صادرات شمش سرب به کمترین میزان ممکن رسیده است (از ۳۰ هزار تن در سال ۱۴۰۰ به سه هزار تن در سال جاری)، بر همین اساس حال صنعت سرب در حال حاضر خوب نیست. میزان عرضه شمش سرب در داخل طی چند ماه اخیر کاهش و به دنبال آن، قیمت افزایش یافته است. قیمت سرب در بورس فلزات لندن، یک هزار و ۸۷۷ دلار به ازای هر کیلوگرم و قیمت این فلز در داخل به حدود ۶۵ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم رسیده است. در واقع قیمت شمش سرب داخلی از قیمت آن در بازارهای خارجی بیشتر است و امیدوار هستیم با رفع معضل تعهد ارزی و همچنین تامین باتری فرسوده کافی، شاهد تعادل نسبی قیمت در بازار داخلی باشیم.
قراچورلوی در خصوص فرایند و تکنولوژی تولید شمش سرب، تصریح کرد: فرایند تولید در واحدهای ریخته‌گری، یکسان است و برخی واحدها پیشرفته و واحدهای دیگر سنتی هستند. به همین منظور، از کوره‌های دوار به منظور تولید شمش سرب استفاده می‌شود و پس از خردایش باتری، پلاستیک و سرب از یکدیگر جداسازی و پس از ذوب سرب در کوره‌های موجود، شمش تولید می‌شود. عمده کاربرد سرب در باتری‌سازی و همچنین مهمات‌سازی است و در تولید لوازم بهداشتی و آرایشی نیز استفاده فراوانی دارد.
ضرورت معافیت صادرکنندگان از مالیات بر ارزش افزوده
این تولیدکننده شمش سرب در ارتباط با حمایت دولت از بخش خصوصی، تاکید کرد: حقیقت امر این است که تولیدکنندگان شمش سرب و فعالان این صنعت نیاز چندانی به حمایت دولت ندارند و تا به امروز اقدام به دریافت وام و تسهیلات حمایت از تولید نکرده‌اند اما در حالی که طبق قانون، صادرکنندگان معاف از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده هستند، دولت اقدام به اخذ مالیات از آن‌ها می‌کند و بخشنامه‌هایی را در این خصوص تعریف کرده است که در کمال تعجب، قادر به اجرای آن‌ها نیست. در همین ارتباط، یک سری پرونده‌های اعتراضی تشکیل شده که در مرحله صدور رای در دیوان عالی کشور است و با پیگیری‌های انجمن صنفی کارفرمایی تولیدکنندگان و صادرکنندگان شمش سرب ایران، خبرهای مثبتی نیز در خصوص رای‌های اولیه صادر شده به گوش می‌رسد. بدون شک اجرای قانونمند طرح‌های تعریف شده توسط دولت و سازمان‌های ذی‌ربط همزمان با کاهش مشکلات موجود، به پیشرفت و توسعه روزافزون صنعت سرب در منطقه خواهد انجامید و از آنجایی که ذخایر معدنی فراوانی در سطح کشور در کنار باتری‌سازی وجود دارد، بنابراین می‌توانیم به آینده این صنعت بسیار امیدوار باشیم.
قراچورلوی ضمن اشاره به اهمیت سرب در صنعت باتری‌سازی، اذعان کرد: مهم‌ترین کاربرد سرب در صنعت باتری‌سازی است و علی‌رغم اینکه صنعت خودروسازی به سمت استفاده از نسل جدید باتری‌های لیتیوم یون و خودروهای هیبریدی حرکت می‌کند اما از اهمیت این فلز در صنایع مختلف به ویژه ماشین‌سازی کاسته نخواهد شد. خودروهای هیبریدی تا یک سرعت مشخص که معمولا ۸۰ کیلومتر بر ساعت است، با استفاده از انرژی برق حرکت خواهند کرد و در ادامه ناچار به استفاده از باتری‌هایی هستند که با به کارگیری از سرب تولید می‌شوند. تنها تفاوت آن در گذر زمان این است که اگر برای تولید باتری از ۱۰ کیلوگرم سرب استفاده می‌شده است، در ادامه با نیمی از آن معادل پنج کیلوگرم تولید خواهد شد و این مسئله از کاربرد سرب در صنعت باتری و خودروسازی نخواهد کاست.
وی در پایان یادآور شد: ما در حال حاضر به دلیل کمبود باتری فرسوده و همچنین مشکلات موجود در بخش صادرات با ۲۵ درصد ظرفیت تولید مشغول فعالیت هستیم و امیدوار هستیم با بهبود شرایط، میزان تولید خود را افزایش دهیم.
