یک فعال صنعت سرب گفت: سرب یکی از فلزات استراتژیک و کاربردی محسوب میشود که در صنایع مختلفی مانند خودروسازی، صنایع نظامی، صنایع دریایی، چاپ، کابلسازی و مخابرات مورد استفاده قرار میگیرد. ایران با دارا بودن ذخیره چهار میلیون و ۱۰۰ هزار تنی فلز محتوی سرب در جایگاه ششم جهانی دارنده ذخایر این ماده معدنی قرار دارد. با این وجود، شرایط صنعت سرب در کشور مناسب نیست و در حالی که تولیدکنندگان با چالش کمبود مواد اولیه دست و پنجه نرم میکنند، شاهد خامفروشی آن هستیم. متاسفانه اکنون اکثر واحدهای تولیدکننده سرب به دلیل کمبود مواد اولیه و چالشهایی که سازمانهای دولتی برای آنها به وجود آوردهاند، تعطیل شده و دیگر فعالیت ندارند.
این فعال صنعت سرب در گفتوگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزاتآنلاین» بیان کرد: متاسفانه مانعتراشیهای سازمانهای دولتی و جریمههای قضایی که برای ما در نظر گرفته شده بود، باعث شد که به فعالیت خود در صنعت سرب خاتمه داده و مجموعه را با قیمتی کمتر از ارزش واقعی آن به فروش برسانیم. به طوری که اکنون بدون احتساب قیمت زمین، زیرساختهای بتنی، مواد اولیه و تجهیزات، فقط سوله استاندارد مجموعه حدود ۳۰ میلیارد تومان ارزش دارد و ما دو سال پیش کل کارخانه را به قیمت پنج میلیارد تومان فروختیم. باید اذعان کنم که با وجود چالشهای فراوانی که در مسیر حرکت تولیدکنندگان وجود دارد، دیگر انگیزهای برای ادامه دادن فعالیتهای تولیدی نداریم و حتی در فکر مهاجرت و ترک کشور هستیم. شایان ذکر است که سازمان حفاظت محیط زیست، یکی از سازمانهای دولتی بود که به بهانههای مختلف مانع از ادامه فعالیت این مجموعه میشد. باید توجه داشت که صنعت ذوب فلزات با دود همراه است و ما پس از ذوب خاک معدنی و تولید شمش سرب، باطله آن را در محلی مشخص داخل مجموعه دپو میکردیم تا بعد از مدتی مجددا از آن استفاده کرده و به طور کامل فلزات موجود در باطله را استحصال کنیم اما سازمان مذکور به بهانه اینکه ممکن است پس از بارش باران، اسیدهای داخل دپو فعال شده و وارد سفرههای زیرزمینی شود، به ما اخطار داد. در صورتی که اگر کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست اطلاعات بیشتری در اختیار داشتند، باید این نکته را میدانستند که اگر در هر مادهای اسید وجود داشته باشد، پس از دیدن حرارت خنثی شده و از بین میرود. علاوهبراین، فیلترهایی روی دودکشهای خروجی نصب کرده بودیم و گاز خروجی خطری برای محیط زیست نداشت اما با این وجود این سازمان به مانعتراشیهای خود ادامه داد. گفتنی است که نقشههای طراحی سیستم فیلتراسیون مجموعه را از کشور آلمان خریداری کرده بودیم و با در اختیار گذاشتن آنها به ماشینسازان حرفهای داخلی، موفق به بومیسازی این سیستم شدیم. در این میان باید به نکته مهمی اشاره کنم که سازمان حفاظت محیط زیست استان زنجان، مشکلی برای ما به وجود نیاورد و کارشناسان آن طی بازههای زمانی مشخص برای سنجش و ارزیابی شاخصهای مدیریت بهینه پسماند و عملکرد فیلتراسیون به مجموعه مراجعه میکردند اما سختگیریهای زیاد اداره محیط زیست شهرستانی که کارگاه در آنجا واقع شده بود، به موضوعی لاینحل تبدیل شد.
چراغ امیدی که خاموش شد
وی در خصوص سهمیه مواد اولیه واحدهای تولیدکننده سرب، ابراز کرد: میزان سهمیه در نظر گرفته شده برای این مجموعه حدود ۲۰ تن خاک معدنی در سال بود. در حالی که برای هر بار شارژ کورههای مجموعه به چهار تن ضایعات و یا پنج تن کنسانتره سرب نیاز داشتیم که با در نظر گرفتن این سهمیه، نیاز یک روز ما هم برطرف نمیشد. گفتنی است که برای احداث این مجموعه تلاشهای زیادی کرده و دائما در فکر رشد و توسعه فعالیتهای آن، گردش چرخ اقتصاد کشور و توانمندسازی استان بودیم؛ حتی املاک شخصی خود را برای سرمایهگذاری بیشتر به فروش رساندیم که اکنون ارزش آنها چندین برابر شده است اما معضلاتی مانند کمبود مواد اولیه، کمبود نیروی انسانی، مسائل مالیاتی، چالشهای زیستمحیطی و جرایم قضایی که در مقابل ما وجود داشت، سبب شد با واگذاری کارخانه از عرصه تولید شمش سرب کنارهگیری کنیم و با این اقدام متحمل خسارات مالی هنگفتی شویم. در مقابل خریدار جدید موفق شد تا با تولید محصولات از مواد اولیهای که در کارخانه باقی مانده بود، نیمی از سرمایه صرف شده برای خرید مجموعه را بازگرداند.
این فعال صنعت سرب با اشاره به سایر چالشهای تولیدکنندگان، عنوان کرد: متاسفانه زمانی که برای پیگیری امور به سازمانهای دولتی مراجعه میکردیم، به ما اعلام میشد که حتی تولیدکنندگان بزرگ هم موفق به رفع مشکلات خود نشدهاند. این موضوع ناخوشایندی است که تولیدکنندگان و فعالان صنعتی که نقش مهمی در رشد اقتصاد کشور و اشتغالزایی دارند، باید همواره با مشکلات دست به گریبان باشند. سازمانهای دولتی به جای سنگاندازی در مسیر حرکت واحدهای تولیدی، مانع از صادرات مواد معدنی خام که فلزات باارزشی داخل آنها وجود دارد، شوند. شایان ذکر است که استحصال و فرآوری این فلزات، ارزشآفرینی زیادی برای کشور به همراه دارد اما توجهی به این موضوع نشده و معمولا افرادی که از اطلاعات کافی برخوردار نیستند در پستهای مدیریتی و اجرایی قرار دارند. در حال حاضر ما در سایر صنایع فلزی فعالیت داریم و شمش طلا و نقره تولید میکنیم؛ حتی امکان تولید شمش پالادیوم و رودیوم از خاکهای معدنی برای ما وجود دارد و تاکنون موفق به تولید سه تن شمش سلنیوم با خلوص ۹۹۹ شدهایم اما خریداری برای آن وجود ندارد و هیچ حمایتی از ما که حدود دو سال زمان خود را صرف امور تحقیقاتی و تولید کردهایم به عمل نمیآید.
دولت در مقابل تولیدکنندگان
وی در رابطه با میزان تقاضای سرب و موانعی که در زمینه فروش محصولات وجود داشت، تصریح کرد: زمانی که این مجموعه در زمینه تولید شمش سرب فعال بود، مشتریان برای اینکه با چالشهای بیشتری مواجه نشده و درگیر مسائل مالیاتی و بروکراسیهای اداری طولانی نشوند، تمایلی به خرید رسمی محصولات و صدور فاکتور نداشتند؛ در این شرایط ناچار بودیم شمش سرب را به صورت آزاد به فروش برسانیم و مالیات بر ارزش افزوده آن را خود متقبل شویم. به همین دلیل باز هم تولیدکننده باید با مشکلات روبهرو شود و به جای تمرکز روی فرایندهای تولید، وقت و زمان خود را صرف مسائل غیرضروری کند. باید توجه داشت که مصرف داخلی سرب چندان زیاد نیست و واحدهای تولیدی باید محصولات خود را در بازارهای صادراتی عرضه کنند تا با این کار ارزشآفرینی بیشتری برای کشور به ارمغان آید اما خامفروشی کنسانتره سرب مانع از این موضوع شده است. زمانی کنسانتره سرب به مقدار کافی در اختیار واحدهای تولیدی داخلی قرار گیرد، تولیدکنندگان ترغیب خواهند شد که با سرمایهگذاری و ارتقای دانش و تکنولوژی خطوط تولید، همانند واحدهایی نظیر ما توانایی استحصال اکثر فلزات را داشته باشند. در این صورت هم تولیدکنندگان با تولید محصولات مختلف سود بیشتری کسب میکنند و هم این مواد به صورت خام که ارزش افزوده بالایی ندارند، از کشور خارج نخواهد شد. شایان ذکر است که برخلاف سایر کشورها که به بانک فلزات دسترسی دارند، تولیدکنندگان ایرانی باید محصولات خود را به صورت آزاد و یا در بورس کالا که دارای صرفه اقتصادی نیست، به فروش برسانند؛ در صورتی که اگر دولت شمش را با قیمت مناسب از تولیدکنندگان خریداری کند، آنها نگرانی از بابت فروش محصولات خود نخواهند داشت و این اقدام زمینه رشد تولید صنایع فلزی و سرمایهگذاری برای دولت را فراهم میکند.
این فعال صنعت سرب با اشاره به وضعیت این صنعت در کشورهای همسایه، اظهار داشت: در حالی که صنعت سرب داخلی وضعیت نامناسبی دارد، کشورهای عراق و افغانستان از این فرصت برای اعتلای صنایع خود استفاده کرده و نسبت به جذب سرمایهگذار و تولیدکنندگان باسابقه از سایر کشورها از جمله ایران، اقدام کردهاند. به طوری که از ما هم دعوت شد تا وظیفه بهرهبرداری از یک معدن سرب در افغانستان را بر عهده گرفته و به تولید شمش در این کشور بپردازیم.
انتهای پیام//