تداوم شرایط ناپایدار اقتصادی، نوسانات لحظه‌ای نرخ دلار و قیمت مواد اولیه برای صنایع پایین‌دستی آلومینیوم تبدیل به یک چالش همیشگی شده است. صنعت آلومینیوم در سال‌های اخیر دچار مشکلات فراوانی نظیر کمبود و افزایش قیمت مواد اولیه، ناتوانی خرید از بورس کالا به دلیل حضور دلالان و عدم توزیع مناسب شمش آلومینیومی بود.

ضمن اینکه در بعضی از بازه‌های زمانی، مدیران ارشد دولتی با شتاب‌زدگی تصمیماتی را برای رفع موانع تولید اتخاذ کردند که نه ‌تنها کمکی به حل مشکلات این صنعت نکرد بلکه باعث ایجاد چالش‌هایی برای تولیدکنندگان شد اما صنایع پایین‌دستی آلومینیوم برخلاف سال‌های گذشته، در سال جاری رونق تولید بیشتری را نسبت به سال‌های گذشته تجربه می‌کنند. طی ۶ماه ابتدایی سال، توافقات صورت گرفته میان دولت، صنایع بالادستی و پایین‌دستی آلومینیوم، افزایش تولید شمش آلومینیوم در کشور و تعیین دقیق میزان عرضه، باعث شد عرضه شمش و بیلت آلومینیومی در بورس کالا به طور چشمگیری افزایش یابد و با توجه به کاهش واردات محصولات آلومینیومی و صادرات شمش خام، رونق قابل توجهی در صنایع میان‌دستی و پایین‌دستی صنعت آلومینیوم ایجاد شود.

هرچند که مشکلاتی نظیر شیوع ویروس کرونا کمی رونق تولید آلومینیوم را کاهش داد اما روند عرضه و معاملات آلومینیوم نشان می‌دهد که تعادل در این بازار حکم‌فرما شده و تنها چالش موجود تورم قیمت است. این یعنی با تدبیر اساسی و همکاری صنایع بالادستی و پایین‌دستی علاوه بر اینکه می‌توان مشکلات سال‌های گذشته را در مدت نسبتا کوتاهی حل کرد، بلکه با توجه به افزایش تقاضای داخلی برای محصولات آلومینیومی به دلیل توقف واردات، می‌توان چشم‌انداز روشنی را برای صنعت آلومینیوم کشور متصور بود. امروزه تعادل و رونق نسبی که در بازار آلومینیوم کشور هم در بخش بالادستی و هم در بخش پایین‌دستی مشاهده می‌شود، مرهون برنامه‌ریزی‌ها و همکاری همه گروه‌های صنعت ازجمله سندیکای صنایع آلومینیوم ایران و تولیدکنندگان بالادستی است؛ یکپارچگی که متاسفانه در بسیاری از صنایع فلزی کشور مشاهده نمی‌شود.

در این میان، شرکت‌های بالادستی آلومینیومی باید با توجه به نیاز صنایع پایین‌دستی به مواد اولیه و دشواری‌های صادرات شمش آلومینیومی و مشکلات ناشی از بازگرداندن ارز، محصول خود را به مقدار بیشتر و با قیمت مناسب‌تر در بورس کالا عرضه کنند. همچنین تولیدکنندگان شمش آلومینیوم بهتر است در عرضه محصولات، از هر دو روش فروش اعتباری و نقدی استفاده کنند تا شرکت‌های آسیب‌دیده نیز بتوانند وضعیت تولید خود را بهبود بخشند.

علاوه‌براین مصرف‌کنندگان نهایی صنعت آلومینیوم به عنوان حلقه دیگر این صنعت، می‌توانند به جای واردات محصولاتی که مشابه داخلی دارند، از محصولات آلومینیومی ساخت داخل استفاده کنند تا هم از چالش‌ها و هزینه‌های واردات رها شوند و هم به رونق زنجیره تولید آلومینیوم کمک کنند. جلوه این همکاری را می‌توان در کاهش واردات محصولات آلومینیومی همچون فویل مشاهده کرد. پیش‌تر کشور ما به دلیل مصرف نسبتا بالا و تولید پایین این محصول، به واردات نیاز داشت اما اکنون شاهد افزایش چشمگیر تولید فویل آلومینیومی در کشور هستیم.

در این فرآیند هر سه حلقه موجود در صنعت آلومینیوم یعنی تولیدکنندگان شمش، صنایع پایین‌دستی و تبدیلی و مصرف‌کنندگان نهایی منتفع خواهند شد. چراکه در هر صنعت وجود ارتباط مستمر میان حلقه‌ها موجب می‌شود منافع آن‌‌ها در یکدیگر گره بخورد و با کمک به هم در شرایط نامساعد بازار، مانع از افت فعالیت یکدیگر شوند. البته هنوز برخی از محصولات خاص آلومینیوم که تولیدکننده‌ای برای آن وجود ندارد، از طریق واردات تامین می‌شود که به نظر می‌رسد با توسعه صنعت آلومینیوم در کشور و فعال‌سازی پتانسیل‌های بالقوه، این موضوع نیست به حداقل برسد.