لیتیوم، سبک‌ترین فلز جهان با کمترین چگالی در بین عناصر فلزی است که پتانسیل الکتروشمیایی بالایی دارد. این عنصر در صنعت باتری‌سازی، صنعت شیشه و سرامیک، روان‌کننده‌ها، ریخته‌گری و… مصرف دارد. تولید لیتیوم در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال ۲۰۲۰، حدود ۲۱ درصد افزایش یافته و به ۱۰۰ هزار تن رسیده است. آمارها نشان می‌دهد که با ظهور باتری‌های لیتیومی، مقدار لیتیوم مصرفی در دنیا نیز افزایش یافته است. به طوری که در سال ۲۰۱۰، فقط ۲۴ درصد از لیتیوم تولیدشده در جهان صرف ساخت باتری شده است. در حالی که در سال ۲۰۲۱، این مقدار حدود سه برابر افزایش داشته و به ۷۴ درصد رسیده است و مطابق با پیش‌بینی‌ها تا چندین سال آینده نیز این روند ادامه خواهد داشت.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» و به نقل از روابط عمومی شرکت مشاوره اقتصادی آرمان آتورپات، لیتیوم در ساخت کاتد باتری لیتیوم‌یون کاربرد دارد. این باتری ازجمله منابع پرکاربرد در تامین انرژی وسایل الکتریکی و الکترونیکی محسوب می‌شود. با توجه به توسعه روزافزون وسایل حمل‌ونقل الکتریکی و نیاز به تامین انرژی برای این وسایل، لیتیوم جایگاه ویژه‌ای در جهان پیدا کرده است.
منابع و کشورهای تامین‌کننده لیتیوم در چهان
لیتیوم تولیدشده در جهان از معادن و شورآبه‌ها (دریاچه نمک) تامین می‌شود. معادن لیتیوم به صورت سنگ‌های آذرین است که در بهترین حالت حاوی ۴.۵ درصد لیتیوم است اما مقدار لیتیوم در شورآبه‌ها در بهترین حالت mg/L 20 است. با این حال، بر اساس گزارش شرکت ملی نفت، گاز و فلزات ژاپن، استخراج لیتیوم از شورآبه ۳۰ تا۵۰ درصد ارزان‌تر از استخراج آن از سنگ معدن است. بر اساس آمار منتشرشده توسط سازمان زمین‌شناسی آمریکا در سال ۲۰۲۲، حدود ۸۹ میلیون تن منابع معدنی لیتیوم وجود دارد که از این مقدار، ۲۲ میلیون تن آن به صورت اقتصادی قابل برداشت است.
کشورهای استرالیا، زیمباوه، شیلی، آرژانتین و چین بیشترین استخراج لیتیوم در جهان را دارند. ترکیبات تولیدشده به صورت اکسید لیتیوم، کربنات لیتیوم، هیدروکسید لیتیوم و کلرید لیتیوم است. حدود ۳۵ درصد از لیتیوم تولیدشده در جهان از استخراج معدن به دست می‌آید و در این بین استرالیا بیشترین سهم را دارد و در سال ۲۰۲۰ در حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن کانی اسپودومن که محتوی لیتیوم (اکسید لیتیوم) است، استخراج کرد که این میزان ۸۵ درصد از کل لیتیوم استخراج شده از معادن دنیا بود.
۶۵ درصد از لیتیوم تولید شده در دنیا از طریق شورآبه‌ها (دریاچه نمک) بوده است و در این بین کشورهای شیلی، آرژانتین و چین بیشترین میزان تولید را دارند. به طوری که در سال ۲۰۲۰، شیلی در حدود ۱۲۴ هزار تن، آرژانتین ۳۲ هزار تن و چین ۱۴ هزار تن ترکیبات لیتیومی اعم از کربنات، کلرید و هیدروکسید تولید کرده‌اند. کشور بولیوی نیز منابع لیتیوم قابل توجهی دارد اما دولت این کشور به دلیل ترس از اثرات اجتماعی و زیست‌محیطی دست به استخراج لیتیوم نمی‌زند. مثلث شیلی – آرژانتین – بولیوی در آمریکای جنوبی، اصلی‌ترین منبع لیتیوم دنیا محسوب می‌شود و حدود ۵۸ درصد از منابع لیتیوم در این منطقه است ( ۵۰ میلیون تن). کشور شیلی به دلیل آب و هوای مساعدتر در مقایسه با دو کشور همسایه خود، در تولید لیتیوم نسبت به این دو کشور دست بالا را دارد.
ارزش معاملات ترکیبات لیتیومی
عمده تجارت لیتیوم به صورت کربنات، هیدروکسید و همچنین اکسید است. در آمار، میزان تجارت اکسیدی و هیدروکسیدی را یک‌جا و با هم گزارش می‌کنند. همان طور که در نمودار یک مشخص است، صادرات و تجارت ترکیبات لیتیومی از سال ۲۰۱۰ روند صعودی به خود گرفت؛ به طوری که ارزش صادرات از ۲۵۰ میلیون دلار به یک میلیون و ۲۰۰ هزار دلار برای هر یک از ترکیبات در سال ۲۰۲۱ رسید و در عین حال می‌توان گفت که در سال‌های اخیر ترکیبات کربناتی و هیدروکسیدی – اکسیدی، سهم برابر در بازار داشته‌اند. ارزش صادرات در سال‌های ۲۰۱۸ به بیشترین میزان خود رسیده است. دلیل این امر افزایش قیمت لیتیوم کربنات نسبت به سال‌های قبلی بوده است. بعد از سال ۲۰۱۸، به تدریج ارزش صادرات کمتر شده تا اینکه در سال ۲۰۲۱، دوباره ارزش تجارت افزایش یافته است.
بیشترین صادرات لیتیوم هیدروکسید – اکسید مربوط از کشور چین بوده است که اصلی‌ترین مشتری‌های آن، کشورهای کره جنوبی و ژاپن است. در مورد لیتیوم کربنات می‌توان گفت که بازار تجارت جهان در اختیار شیلی است. به این صورت که در سال ۲۰۲۱ ارزش صادرات این کشور حدود ۸۸۰ میلیون دلار رسید. کشورهای چین و هلند نیز در این بازار فعالیت دارند اما نقش آن‌ها به مراتب از شیلی کم‌رنگ‌تر است.
تاثیر باتری‌های لیتومی بر آینده این فلز
برای تامین انرژی مورد نیاز وسایل الکترونیکی و خوردروی‌های الکتریکی، به یک منبع انرژی با کارایی بالا نیاز است که باتری لیتیوم‌یون، اولین انتخاب مهندسان برای رسیدن به این هدف است. نمودار دو، مصرف لیتیوم در صنایع مختلف در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۲۱ را نشان می‌دهد. همان طور که مشخص است، مصرف لیتیوم در بخش باتری‌سازی به طور چشمگیری افزایش یافته است که علت آن، توسعه وسایل الکتریکی و الکترونیکی شارژی است. قیمت لیتیوم کربنات گرید باتری در سال ۲۰۲۱ برابر ۲۶ هزار دلار بر تن بود اما در سال جاری، قیمت آن در حدود ۵۶ هزار دلار بر تن است. به دلیل افزایش تقاضا و گسترش بازار باتری‌های لیتیوم‌یون، تقاضا برای کربنات لیتیوم نیز افزایش یافته و همین امر موجب افزایش قیمت این ماده در بازارهای جهانی شده است. طبق پیش‌بینی‌های انجام شده توسط شرکت «German Lithium»، قیمت این محصول تا سال ۲۰۳۰ همچنان روند صعوی خواهد داشت.
باتری‌های لیتیوم‌یون در دو نوع غیرقابل شارژ و قابل شارژ تولید می‌شوند. مطابق با نمودار سه، ارزش معاملات در بخش باتری غیرقابل شارژ در سال‌های اخیر ثابت و حدود سه میلیارد دلار بوده است. در حالی که ارزش معاملات باتری قابل شارژ سال به سال در حال افزایش است؛ به طوری که از ۱۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۲، به ۶۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱ رسیده است.
کشورهای چین، آلمان کره جنوبی، ژاپن و در سال‌های اخیر لهستان، ازجمله مهم‌ترین تولیدکنندگان باتری لیتیوم‌یون در دنیا هستند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که به دلیل استفاده گسترده از وسایل حمل‌ونقل الکتریکی و تجهیزات الکترونیکی هوشمند و پیشرفته، تمامی کشورهای توسعه‌یافته به نوعی در تجارت باتری لیتیوم‌یون و به تبع آن در تجارت ترکیبات لیتیومی درگیر هستند.
بازار تجارت لیتیوم، هم‌راستا با بازار باتری‌های لیتیومی در حال گسترش است. چرا که بیشتر لیتیوم تولیدی در جهان صرف ساخت باتری می‌شود و در سال‌های اخیر بازار باتری‌های لیتیومی رونق زیادی داشته است.
پیش‌بینی می‌شود که در آینده شیب ارزش تجارت لیتیوم در جهان با کاهش روبه‌رو شود. دلیل این امر، مطرح شدن بحث بازیافت باتری‌های لیتیومی است که به شدت در دنیا در حال توسعه است و کارخانه‌ها و شرکت‌های زیادی در حال انجام فرآیند بازیافت هستند. عمر مفید باتری لیتیوم-یون حدود ۳ سال است که بعد از این مدت مستعمل شده و وارد چرخه بازیافت می‌شود. در واقع لیتیوم تولیدی از بازیافت باتری‌های مستعمل می‌تواند جز منابع بالقوه تامین لیتیوم در دنیا به‌شمار آید و مشکل تامین لیتیوم جهان را تا حدودی حل بکند و مانع افزایش ناگهانی و غیر عادی قیمت ترکیبات لیتیومی در بازار جهانی شود.
انتهای پیام//
